Faiz oranı gayrimenkul satışlarını nasıl etkiliyor?

BEKLENEN istikrar ortamının yakalanamaması nedeniyle gayrimenkul sektöründe son dönemde bir miktar yavaşlama olduğunu ifade eden Artaş Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, kaygı duyulacak bir durum olmadığını, sonbaharda okulların açılması ve seçimin sonuçlanmasıyla işlerin tekrar yoluna gireceğini söylüyor. Çetinsaya, "Bunlar doğal süreçler, Türkiye seçimlere alışık. Dolardaki artış da bizi endişelendirmiyor. Bizim için en önemli etken faiz. Faizin artmasıyla tüketicinin aylık faizi 2 binden 2 bin 500'e çıkarsa, orada sorun başlar" diye konuştu.   

Yılın ilk 8 ayını geride bıraktık. Gayrimenkul sektörü nasıl geçirdi bu dönemi?

Bu süreçte seçimle birlikte beklenen istikrarın seçim atmosferinde yakalanamaması insanların yatırım planlarını biraz erteledi. Ama Türkiye için olağan şeyler. Ben bunların doğal karşılıyorum. Zaman içinde her şey düzelir. Geçtiğimiz 2 yılda 3 seçim geçirdik. Önümüzde bir seçim daha var. İnşallah hayırlısı olur ve istikrarlı bir hükümet oluşur. Türkiye yine eskisi gibi yoluna devam eder. Bence kaygı duyulacak bir durum yok.

OKULLAR AÇILSIN, HAREKETLENİR

Sektörde satışların yavaşladığı söyleniyor... 

Başkalarının satışlarına dair bir şey söylemem doğru olmaz. Ama şunu söyleyebilirim ki inşaat sektöründe şu an bir durgunluk var. Benzer bir durum 2008’de de yaşandı. Biz Artaş olarak bu durgunluktan fazla etkilenmedik. Çünkü tüm işlerimizde bizi takip eden yatırımcılar var. Bizden aldıkları yatırımlar dğer kazandığı içtin bir müşteri kitlemiz oluştu. Dolayısıyla satışlarımız normal seyrinde sürüyor. Zaten genel olarak yaz sezonu çok hareketli geçmez. Okulların açılmasıyla satışlarımız istenen noktalara ulaşacaktır. 

Seçim sonucunun da piyasalar üzerinde etkili olacağını düşünüyor musunuz? 

Bence seçimler belirleyici olmamalı. Biz ticaret yapıyoruz, onlar siyaset... Ama maalesef Türkiye etkileniyor. Türkiye geçtiğimiz 12-13 yıl boyunca tek parti iktidarıyla geçirdi. 90 yıllık cumhuriyet tarihinde böyle bir şey yok. Bu böyle devam eder mi… Biz etmesini arzu ederiz. Ama etmezse de bu her şeyin bittiği anlamına gelmez.

Bir de faiz artışı beklentisi var. Ne olur faizler daha da artarsa?

Faizler zaten bir miktar yükseldi. 0.75’ten, 1-1.05’lere kadar geldi. Görünen tablo biraz daha yükseleceği yönünde. Bankalardaki maliyetler yükselince faiz de ister istemez artıyor. Tabi bu bir çizgi. Faiz oranların belli bir rakamın üzerine çıkarsa vatandaş artık konut kredisiyle ev almamaya başlar. Sadece parası olanlar ev alır. Onun için faiz oranlarının yükselmesi bizim için seçimlerden daha önemli. Hatta bizim için en büyük gösterge faiz diyebilirim. Faizler yükselirse vatandaşın aylık taksidi 2000 TL’den 2500’e çıkar. Bu da sektörü ciddi etkiler. Çalışan için 500 TL artış önemli.

Yabancı da bizim gibi 1 Kasım'ı bekliyor

Yabancı satışları nasıl gidiyor. Dolardaki artışın satış üzerinde etkisi oldu mu?

Geçtiğimiz 3-5 ayda yabancılarda biraz yavaşlama gözlemliyoruz. Onların da 'dur bakalım ne oluyor' dediğini duyuyoruz.  Onlar da bizim gibi seçimi bekliyor. Son aylarda yükselen rakamlar ise daha önceki satışların netleşmesiyle ilgili olabilir. Biz grup olarak yabancılara blok satış yapmamayı tercih ediyoruz. Sadece bireysel satışlar yapıyoruz. Blok almak isteyen çok oldu ama satmadık. Tema Park’ta 3500 konut içinde yabancıya satışımız 60-70’i geçmez.

Niçin yabancılara blok satmıyorsunuz?

Çünkü yabancılar blok alırsa o daireler aktif olarak kullanmayacak, boş duracak. Biz bunu istemiyoruz. Ayrıca yabancılara blok satış yaparsak, adam 1 yıl sonra site içinde rekabet oluşturacak. Biz daha çok karı koca çalışan, ev sahibi olmayan orta sınıf bir kitleye hitap ediyoruz. Bugüne kadar 16 bin 500 konut teslim ettik. Genelde portföyümüz böyle. Yabancıların da bu ailelerle iç içe yaşamasını, kapı komşusu olmasını istiyoruz. 

Araplarla ilgili hiç şikayet yok

Niçin Türklerle yabancılar kapı kamşusu olmalı? 

Bazı sitelerde insanlar adreslerini Arap Bloğu’nun sağı veya solu diye tarif edilebiliyor. Bence site içinde Türkler ve yabancıların iç içe olması kaynaşmayı daha çok sağlar. Yabancıları bir bloğa toplamak site içinde bölücülüğe neden olabilir. Zaten Araplar da buradaki ailelerle iç içe olmayı arzu ediyorlar. Bizim vatandaşlarımızdan da Araplarla ilgili hiç şikayet yok. Birleşmemizde fayda var. Milletleri bloklara bölmek doğru yöntem değil.

Yeni projeler sırada yatırıma devam

Yatırıma devam edecek misiniz? Hangi projeler var sırada?

Ekim ayında Çobançeşme projemizi görücüye çıkacağız. Burada bir blok ofis, bir blok konut olacak. Fiyatımız da yaklaşık 3 bin dolar civarında olacak. 2016 Mart’ta ise Kayaşehir projemizi satışa sunacağız. O da 1000 konutluk bir Emlak Konut projesi. Orada da fiyat 4 bin TL civarında olacak. 3. Havalimanına en yakın oturum alanı olması bu bölgeyi oldukça cazip kılıyor.

3. Etap yakında satışta

Vadi İstanbul'un üçüncü etabı ne zaman satışa çıkıyor?

Vadi İstanbul'da 1. Etap'ta vatandaşlar oturmaya başladı. İkinci etapta alışveriş merkezi ve ofis binamız var. Onların inşaatı sürüyor. 2016 Ekim’de AVM açılacak. 3. Etabı da önümüzdeki günlerde satışa çıkacağız. 3. etapta da metrekare fiyatımız 3 bin dolar civarında olacak.

Havaray 2016'da başlar

Vadi İstanbul'da bir de Havaray projeniz vardı. Ne zaman faaliyete başlayacak?

Evet Havaray'ı İsviçreli bir firma hayata geçirecek. 2016 Haziran ayında da faaliyete geçecek. Bu bölgede ofislerde 25 bin insan çalışacak. Bu insanlar için önemli olan manzaranın güzel olması, güzel bir AVM olması ve ulaşım imkanı.

Türkiye'de balon durumu yok fiyatlar daha da artabilir

Arazi fiyatlarının da biraz düşebileceği söyleniyor. Konut da düşer mi? 

Şişmiş arazi fiyatları geri gelebilir. Arz ve talebe göre insanlar fiyatlarını indirebilir. Ama konut için aynı şeyi söyleyemem. Konut fiyatlarının düştüğü ne zaman görülmüş de şimdi görülsün. Artış olmasın da…

Balon konusu da gündemde bu ara… 

Türkiye'de bir balon durumu yok. Biz tüm Türkiye'ye dair aylık yıllık satışları, ruhsatları takip ediyoruz. Negatif bir durum söz konusu değil. 

Son günlerde bir kaç mağduriyet vakası gördük. Bu sektörde bir alarm durumu anlamına gelir mi?  

Bunlar münferit durumlar diye tahmin ediyorum. Sektörün geneline dair düşünmek doğru değil.

Dolar maliyeti etkilemez

Dolardaki artış inşaat maliyetlerini ne ölçüde etkiledi, tüketiciye yansıyacak mı bu durum?

Dolar maliyetleri bir miktar etkiliyor tabii ki. Ancak inşaat sektöründe bizim yabancı para birimiyle aldığımız ürünlerin payı yüzde 7’yi geçmez. Buradaki yüzde 3-5 fiyat değişimleri de konut fiyatını pek etkilemez. Mesela demir fiyatları dolara paralel bir artış göstermedi. Şu anda 1350-1400 aralığında gidiyor. Biz zamanında 2 bin TL’ye de demir aldık. Ne dolar ne seçim bizim için en önemli konu faiz oranları.

Akşam