Düşük faizli konut kredisi kampanyası ev satışlarını nasıl etkiledi?
Konut kredisinde olağanüstü avantaj sunan koşullar sona erince ipotekli satışlar yavaşladı. Peki yaz aylarında hayata geçirilen düşük faizli konut kredisi kampanyası ev satışlarını nasıl etkiledi?
Dünya Gazetesi köşe yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü köşesinde konut kredilerini ve konut sektörünü kaleme aldı.
İşte Alaattin Aktaş'ın 'Ucuz kredi bitti, satış paydos' başlıklı yazısı...
Konut kredisinde olağanüstü avantaj sunan koşullar sona erince ipotekli satışlar bıçak gibi kesildi ve eylülde pandemi öncesine dönüldü.
Kapanın elinde kalan avantajlı krediyle gerçekleşen ilk el ipotekli konut satışı üç ayda 100 bin adedi bile bulmadı. Zaten bu krediyi bu koşullarda daha uzun süre kullandırabilmek de mümkün değildi.
Nisan ayı... Pandemi tavan yapmış, ülkede ekonomik faaliyet adeta durmuş, hizmetler sektöründeki çoğu işyeri idari kararlarla kapatılmış; ekonomide yaprak kımıldamıyor. Bu durum mayısta da devam ediyor. Bir şeyler yapılması, bir takım kararlar alınarak ekonomiye can suyu verilmesi gerekiyor. En önemli icraatlardan biri olarak kredi faizleri düşürülüyor, bir yıllık ödemesiz dönem uygulaması gibi müthiş bir avantaj da getiriliyor.
Ama bu avantajlı kredi ne için getiriliyor; konut için... İlk el konut alımı için kamu bankaları aylık yüzde 0.64 faiz, bir yılı ödemesiz 15 yıl vade ile konut kredisi kullandırmaya başlıyor.
Nisan ve mayısta 6 binlere inerek tarihi dip seviyeleri gören ipotekli ilk el konut satışı bu kredi olanağının etkisiyle birden tırmanışa geçiyor. Bu avantajlı kredinin ilk ayı olan haziranda 32 bin, temmuzda 39 bin ilk el konut satılıyor.
Ne var ki bu öyle uzun süre krediyi devam ettirmek mümkün değil. Faiz yavaş yavaş yükseltilmeye başlanıyor, ödemesiz dönem kaldırılıyor ve satış ağustosta 24 bine geriliyor.
Eylüle geldiğimizde ise avantajlı kredi artık hiç gündemde değil. Satış o dip seviyelerin yaşandığı nisan ve mayısın biraz üstünde oluşuyor; eylülde 11 bin ilk el konut satılabiliyor.
Artık harç bitmiş, yapı da çoktan paydos etmiştir...
İkinci el devirlerde de aynı eğilim
İpotekli ikinci el konut devrinde de ilk el satışlarla aynı yönde bir eğilim gözleniyor.
Nisan ve mayısta 11-12 bin düzeyine inen devirler, temmuzda 91 bin adetle rekor düzeye çıktıktan sonra gerilemeye başlıyor ve eylülde 25 bin adette kalıyor.
AVANTAJLI KREDİYLE SATILAN KONUT 100 BİNİ BİLE BULMADI
Faiz yüzde 0.64, bir yılı ödemesiz 15 yıl vade... Bulunmaz bir krediydi ve kapabilen kaptı. Gerçi kredi avantajının bir kısmı artırılan konut fiyatlarıyla anlamını yitirdi ama bu kredinin koşulları yine de çok iyiydi.
Peki bu kredi konut stokunu eritti, bir anda yüz binlerce konut satılmasını sağladı mı?
Daha önemlisi, bu kredi sayesinde yalnızca inşaat sektörü değil, diğer tüm sektörler ayağı mı kalktı?
İkinci el devirleri ayrı tutuyoruz. Zaten ikinci eldeki devirler için kredi koşulları biraz farklıydı. Avantajlı bu krediden yararlanılarak yapılan ilk el satışlar haziran, temmuz ve ağustosta gerçekleşti. Karşımıza çıkan toplam satış ancak 96 bin adet.
Bu aylardaki 212 bin adetlik ikinci el devirlerini de katarsak toplam sayı ancak 308 bini buluyor.
Kaldı ki ikinci elde gerçekleşen devirleri gerçek anlamda satış saymak doğru değil.
Dolayısıyla biz milyarlarca lira krediyi yapılmış, bitmiş, alıcı bekleyen ve ekonomiye doğrudan bir katkı sağlamayacak olan konut stokunun kısmen de olsa eritilmesi için kullanmış durumdayız.
Bu avantajlı krediyle 96 bin vatandaş ilk kez ev sahibi oldu ya da ikinci evini aldı, müteahhitler de ellerindeki 96 bin evi paraya dönüştürdü.
Şimdi bu satışlar konut stokunun eritilmesi ve binlerinin cebine para girmesinden başka ekonomiye doğrudan bir katkıda bulunmuş oldu mu, hayır.
Daha da önemlisi bu satışlar bugün için ekonomiyi destekler, üretimi artırır, istihdam sağlar bir niteliğe sahip mi, tabii ki hayır.
Hayatın yönünü biraz da tercihler çizer. İnsan kendi hayatında yanlış tercihte bulunursa ceremesini kendisi çeker. Ama ya karar alma durumunda olanlar yanlış tercihte bulunursa...
