Faiz ve kira desteği kentsel dönüşümü artırır!

Kentsel dönüşüm seferberliğinin başladığı 2012 yılından bu yana, Türkiye’de depreme dayanıksız ve sağlıksız binalar yavaş yavaş yerini dayanıklı yapılara bırakıyor. 20 yılda hedeflenen 6.5 milyon binayken, şu ana kadar 180 bin binanın dönüşümüne karar verildi.  Sürecin yavaş ilerlemesi nedeniyle kentsel dönüşüm zaman zaman eleştiri konusu oluyor. Bunun sebebi de dönüşümün rantı yüksek bölgelerde gerçekleşmesi ya da hak sahiplerinin dönüşümü tıkayacak taleplerde bulunması oluyor. 

6306 sayılı kanun çıktıktan sonra bu kapsamda kentsel dönüşüm projeleri Aykar İnşaat’ın CEO’su İnşaat Mühendisi Faruk Aydın’la kentsel dönüşümün yaygınlaşabilmesi için yapılması gerekenleri konuştuk. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında kanunun 2 yıldan uzun süredir uygulandığını hatırlatan Aykar, şunları söyledi: “Dönüşüm, birkaç örnek dışında genelde parsel bazında, bina bazında gerçekleşiyor. Bu nedenle kanun, yetersiz kaldı. Kanunun genel beklentiyi karşılayabilmesi için sadece mevzuatta düzenleme yapmak yeterli olmayacak. Teşvik ve yaptırımlar uygulanmalı. En önemlisi tarafların bu işlemi piyango gibi görmelerinin engellenmesi gerekiyor.”

Son tarih belirlenmeli

Kentsel dönüşümde, sektörle alakası olmayan bir çok kişinin piyasaya dahil olması ile kat maliklerinin talep ettiği arsa payı oranlarının sürekli arttığı bir süreç yaşandığını anlatan Aydın, şöyle konuştu: “Süreci hızlandırmak için özellikle faiz ve kira desteğinin artırılarak ekonomik gücü olmayanlara imkan tanınması gerekiyor. Hak sahiplerinin almaları gereken daire adet ve alanları konusunda fırsatçılık yapmaları durumunda kamulaştırma yoluna gidilmelidir. Kentsel dönüşümün rantın düşük olduğu yerlerde gerçekleştirilebilmesi için teşviklerin artırılması gerekiyor. Kat karşılığı dönüşümün yapılamadığı yerlerde uzun vadeli düşük faizli kredi desteği ile hak sahiplerinin dönüşüme cesaretlendirilmesi gerekiyor. Ayrıca riskli yapı tespiti için kanunla son tarih belirlenmeli.”

‘Çılgın teklifler’ sistem dışı kalmalı

FARUK Aydın, kentsel dönüşüm uygulamaları için önerilerini şöyle sıraladı: Belediyelerin sürecin yönetiminde kuracakları profesyonel kadroların çalıştığı bir birim ile danışmanlık yapmaları, tıkanan noktalarda gerek imar gerekse idari düzenlemeler bakımından süreci hızlandıracak tedbirleri almaları gerekiyor. 

Dönüşüm yapılan alanda otopark, yeşil alan gibi ihtiyaçların giderilebileceği dönüşüm uygulamalarında ada bazında dönüşümü teşvik etmek için yürürlükteki imar planının getirdiği yoğunluğu artırmadan fonksiyon değişikliğini de içerebilecek ada bazında dönüşüm projeleri yapılabilmeli ve bu projelerin imar planı değişikliği olmaksızın belediye kararı ile uygulanabilmesi sağlanmalıdır.

Dönüşüm uygulamalarında yoğunluk artışı olmadan dönüşüm yapılabilmesi kat maliklerinin azalan paylarının artırılabilmesi ve teşvik edilebilmesi için yapılacak inşaat için halen sağlanan kredi faiz desteğinin kredi tutarının yüzde 25-30 artırılıp kredi vadesinin hak sahiplerinin ekonomik durumuna göre 15-20 yıla kadar çıkarılması ve kira yardımının da kesilmemesi gerekiyor. Halen kredi desteği alanlar kira yardımı alamıyor.

Dönüşüm uygulamalarında görev alacak firmalar yeterlilik kriterine tabi tutularak benzer iş deneyimi olmayan ancak teklif ettiği çılgın oranlarla iş alıp vatandaşı mağdur eden ve dönüşümün devamını arsa payı oranlarının artmasıyla imkansız hale getiren firmaların sistem dışına çıkarılması gerekiyor. 

10 yılda 5 bin konut üretecek

AYKAR İnşaat’ın 1993 yılından günümüze sektörde bir çok projeyi gerçekleştirdiğini anlatan Faruk Aydın, “Devam eden projelerimizden 5 tanesi kentsel dönüşüm projesi... 2015 yılında 95 konut hak sahiplerine teslim edilecek. 2016 sonuna kadar 140 konut daha teslim edilecek. Şirketimiz yeni dönüşüm projeleri geliştiriyor. 10 yıl içerisinde en az 5 bin konut üreten bir firma olmayı hedefliyor” diye konuştu.

Vatan