Faizler düştü, konut stoku eridi!

TÜİK 2019 yılına ilişkin yapı izin istatistiklerini yayımladı. Verilere göre; faizlerin düşmesiyle, konut stoku 2010 yılından bu yana ilk kez eridi.

TÜİK 2019 yılına ilişkin yapı izin istatistiklerini yayımladı. Birgün'den Ozan Gündoğdu'nun haberine göre; konut fiyatları bu gelişmelere bağlı olarak uzun yıllardır istikrarlı bir şekilde artabildi. Bu durumda tasarruf sahipleri için gayrimenkul satın almak cazip hale geldi.

Merkez Bankası’nın açıkladığı Konut Fiyat Endeksi (KFE) özellikle İstanbul’da 2019’da aşağı inmeye başladı. Artan faizlerle beraber hem konut kredisi talebi, hem de tasarruf sahiplerinin konuta ilgisi azaldı. 2010’dan 2018 sonuna kadar konut fiyatları yaklaşık 3 katına çıktı.

Yıllardır plansızca yapılan konutların henüz satılamıyor oluşu ise müteahhitlerin korkulu rüyası olmuştu. Müteahhitlerin borcu bankacılık sektörünün sırtındaki stresi artırıyor. BDDK verilerine göre 2017 Aralık ayında inşaat sektörünün takibe düşen kredi borcu 6,5 milyar lirayken 2 yıl sonra 2019 Aralık bu tutar 24,1 milyar liraya yükseldi.

Konut yapımı durdu mu?

TÜİK’in açıkladığı yapı izin istatistikleri ise konutta fetret dönemi başladı. 2017 yılı boyunca toplam 1 milyon 405 bin 447 daireye ruhsat verilirken bu sayı 2018’de yüzde 52,8 azalarak 663 bin 200 adede geriledi. Bu sert düşüşün 2019’da durması bekleniyordu, ancak umulan olmadı. 2019’da da ruhsat verilen daire sayısı yüzde 54 daha gerileyerek 305 bin 938’e düştü. Ancak yıllarca yeni alınan konut ruhsatı ile ilk el konut satışları birbirini tutmadı. Böylece şu an satılmayı bekleyen 1 milyonun üzerinde konut stoku birikmiş oldu. Son 5 yılda konut stokunun eridiği tek yıl 2019 oldu.

Konut stoku ilk kez 2019’da erimeye başladı

Konut sektörü ülkenin satın alma gücünden daha fazla konut inşa etti. Buna göre yıllar geçtikçe konut stoku büyüdü. Ancak sektörün durmasıyla ilk kez 2019’da konut stoku eridi. İlk el konut satışları ve yapı ruhsatı verilen daire sayıları şu şekilde;

İlk el daire satışı

Yeni ruhsat verilen daire sayısı

2015: 598 bin 667 897 bin 230
2016: 631 bin 686 1 milyon 6 bin 650
2017: 659 bin 698 1 milyon 405 bin 447
2018: 651 bin 572 663 bin 200
2019: 511 bin 682 305 bin 938

Konut kredisiyle hayat bulan müteahhitlik

Ekonomi inşaata dayalı büyümeye başladı. Yabancı sermaye girişleri enflasyonu düşük tutup, döviz kurunun değersiz olmasını sağlayınca bankalar uzun vadeli konut kredileri verdi.

Konut kredisi borcu

Dolar cinsinden Lira cinsinden

2003 Aralık: 362 milyon dolar 506 milyon lira
2008 Aralık: 23,2 milyar dolar 35,3 milyar lira
2013 Aralık: 51,5 milyar dolar 109,7 milyar lira
2019 Aralık: 33,7 milyar dolar 199,1 milyar lira

2019’da bir ilk kez fiyatlar geriledi

2010'dan beri konut fiyatları çeşitli nedenlerle artıyordu. Ancak 2018’den 2019’a geçerken bir ilk yaşandı ve konut fiyat endeksi puanı ilk kez düşüş kaydetti. Durum böyle olunca ekonomi yönetimi 2019’un ortasında kamu bankalarına zararına konut kredisi dağıtma talimatı vererek fiyatları bir miktar toparladı.