Gayrimenkul sektörü pandemiden nasıl etkilendi?
Re-Pie Portföy Yönetimi A.Ş tarafından hazırlanan ‘Gayrimenkul Sektör Raporu’ sektörün Kovid-19 salgını sürecindeki performansını ortaya çıkarırken, sektörün geleceğine de ışık tuttu.
Re-Pie Portföy Yönetimi A.Ş tarafından hazırlanan ‘Gayrimenkul Sektör Raporu’ sektörün Kovid-19 salgını dönemindeki performansının yanı sıra geleceğe dönük beklentilerle ilgili de önemli verileri gözler önüne serdi. Dünya'da yer alan habere göre; birçok başka sektör gibi gayrimenkul sektörünün de koronavirüs salgını koşullarından etkilendiği ifade edilen raporda, 2020'de yaşanan belirsizlikler sebebiyle yatırımcıların risk tercihlerine göre varlıklarını dağıtmasına imkan sunan gayrimenkul yatırım fonlarına yöneldiğine dikkat çekildi. Raporda ayrıca, sektörün farklı segmentlerinde değişen iş modellerine ve yatırımcının şartlara uygun şekilde dönüşen tercihlerine ve beklentileri de açıklandı.
Gayrimenkulün yeni normalinde yatırım fonları var
Hazırlanan rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan Re-Pie Portföy Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Emre Çamlıbel, “Gayrimenkul sektörünün bileşenlerinden konut, ofis, alışveriş merkezleri, lojistik ve konaklama tesisleriyle birlikte gayrimenkul yatırım fonlarını bu raporumuzda mercek altına aldık. Pandemi sürecinin bu bileşenler üzerinde farklı farklı etkileri olduğunu görüyoruz. Özellikle konut tarafında, kamu bankaları öncülüğünde gerçekleştirilen faiz indirim kampanyası hem gayrimenkul geliştiricilerin stoklarını eritmelerini hem de eski canlılığından uzak bir görüntü çizen konut piyasasının dönemsel olarak olumlu bir performans sergilemesini sağladı. Ayrıca, son yıllarda gelişen e-ticaretle birlikte lojistik merkezlerine talep artarken kiralarda da bir artış görüyoruz. Ofisler, alışveriş merkezleri ve konaklama tesisleri pandemi sürecinde zorluklar yaşarken, bu dönemde gayrimenkul yatırım fonlarına ilgi yoğunlaştı. Gayrimenkul Yatırım Fon büyüklüğü bir önceki çeyrek döneme göre yüzde 20 artış göstererek, 8,5 milyar TL seviyesine ulaştı. Eylül 2020 ile Aralık 2020 arasında SPK tarafından 2 yeni gayrimenkul yatırım fonuna kuruluş izni, 1 gayrimenkul yatırım fonuna ihraç belgesi onayı verildiğini görüyoruz. Pandemi süreci devam ederken gayrimenkul sektörünün “yeni normal” koşullarında kendini yeniden yapılandırdığını gözlemliyoruz. Ülkemizdeki gayrimenkul yatırım eğilimi göz önüne alındığında, belirsizliklerle dolu pandemi sürecinde yatırımcıların risk tercihlerine göre varlıklarını dağıtmasına imkân tanıyan gayrimenkul yatırım fonları 2020 yılında da öne çıktığı yorumunu rahatlıkla yapabiliyoruz” diye konuştu.
2020’de konut pazarı yeniden canlandı
Rapora göre, Türkiye’de 2020'de Aralık itibarıyla toplam 1 milyon 499 bin 316 adet konut satılırken, bunlar arasında ipotekli konut satışı miktarı 573 bin 337 oldu. Konut sektörü, durgun geçen 2018 ve 2019 yıllarını takiben, Kovid-19 salgını şartlarına ve ekonomik daralmaya rağmen beklentilerin üzerinde bir performans sergiledi. Kamu bankalarının kampanyaları ve konut faiz oranlarındaki düşüş son 10 yılın en yüksek senelik ipotekli konut satış hacmine ulaşılmasına ve son iki yılın satışlarının üzerine çıkılmasına neden oldu. Kamu bankalarının kampanyaları yapılmamış olsaydı senelik ipotekli satışlar 350 – 400 bin adet; toplam satışlar ise 1,2 milyon adet seviyesinde gerçekleşecekti. Raporda ayrıca, kampanyaların etkisiyle konut stokunda erime söz konusu olsa da hızla artan inşaat maliyetlerinin yeni proje sayısında azalmaya ve orta vadede konut değerlerinde artışa sebep olduğuna dikkat çekiliyor.
Ofis kiracıları bina ve semt değiştirmeye yöneldi
Türkiye Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi 2020 Aralık sonu itibarıyla 177,19 puan seviyesinde kaydedildi. Endeks, geçen senenin aynı ayına oranla 35 puan artarken, aylık 2,53 puan yükseldi. 2020 yılına 146,97 puan seviyesinde başlayan endekste, 12 aylık dönemde 30,22 puanlık bir artış kaydedildi. Kovid-19 salgını sürecinde, İstanbul’da ofis pazarında, bazı bölgelerde görülen boşluk oran artışlarının başka bölgelerdeki dolulukla kısmen dengelendiği belirlendi. Bu durum, kiracıların daha uygun kiralar için bina ve bölge değiştirmeyi tercih ettiğini ortaya koydu.
Yeni normal açık hava avm konseptinin önünü açabilir
AVM Ciro endeksinin enflasyondan arındırılmamış verilerine göre, Kasım 2020’de bir önceki yılın aynı dönemine göre sektörde yüzde 11 oranında daralma kaydedildi. Kovid-19 salgını sürecinde daha da büyüyen e-ticaret hacmi, AVM sektöründeki rekabet, yapımı süren AVM’ler ve alışveriş caddeleri bu alandaki rekabetin yeni belirleyici unsurları oldu. Yeni dönemde AVM’lerin alışverişten çok eğlence odaklı bir yapıya dönüşmesi, özellikle yaz döneminde açık hava AVM’lerin sayısının hızla artmasının mümkün olduğu ifade ediliyor.
E-ticaret ile şehir lojistiği arttı, tesis kiraları da yükseldi
2020 yılı ikinci yarısında, diğer sektörlere kıyasla koronavirüs salgınının olumsuz etkilerinin en az yaşandığı piyasa lojistik pazarı olarak belirlendi. Endüstriyel tesislerde üretimin yavaşlamasına ve yer yer durmasına rağmen, bu süreçte e-ticaretin artmasıyla özellikle şehir lojistiği tesislerine olan talep yükseldi. Artan taleple birlikte kiralar da TL bazında artış gösterdi. 2021’de de salgının etkisiyle boşluk oranlarındaki düşüşlerin süreceği ve buna paralel olarak metrekare başına TL bazında kiraların yükseleceği de tahminler arasında yer alıyor.
Otel inşaat ruhsatları azalıyor
Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan elde edilen verilere göre 2019'un üçüncü çeyreğinde Türkiye’ye gelen toplam yabancı ziyaretçi sayısı yaklaşık olarak 18,4 milyon olurken, 2020'nin üçüncü çeyreği için bu değer 4,4 milyon oldu. Belediyeler tarafından otel ve benzeri binalara verilen yapı ruhsatlarının 2019'da bir önceki yıla göre, yüzde 42 gerilediği ve yapı kullanma izin belgelerinin 2019'da bir önceki yıla göre, yüzde 12 azaldığı belirlendi. 2020'de Eylül itibarıyla verilen yapı ruhsatı 485, yapı izin belgesi 388 adet olarak kaydedildi. Veriler doğrultusunda, salgının olumsuz etkilerinin en çok yaşandığı sektörlerden biri olan turizm sektörün geleceği salgın sürecinin şiddetine ve süresine paralel şekilleneceği öngörülüyor.
Gayrimenkul yatırım fonları yüzde 20 büyüdü
31 Aralık 2020 sonu itibarı ile, SPK tarafından yetkilendirilen 23 portföy yönetim şirketinden 7’si sadece Gayrimenkul Yatırım Fonu kurmak üzere, yine 7’si hem Gayrimenkul hem Girişim Sermayesi Yatırım Fonu kurmak şeklinde yetkilendirildi. Bu portföy yönetim şirketlerinin yönetiminde olan ihraç dönemi süren veya ilk defa yatırım yapmış olanlar dahil olmak üzere aralarında Re-Pie Portföy’ün de 8 fonu olmak üzere toplam 47 gayrimenkul yatırım fonu yer alırken, bu fonların toplam büyüklüğü bir önceki çeyrek döneme göre yüzde 20 artarak 8,5 milyar TL seviyesinde kaydedildi. Fonların yatırım stratejisine bakıldığında, fon adedine göre öne çıkan stratejiler karma (yüzde38), konut (yüzde 24) ve ofis (yüzde 24) olarak gerçekleşti.
2020'nin konut satış röntgenini çektik!
2021'de gayrimenkul sektörü yeniden şekillenecek!
