İstanbul'a bir çılgın proje daha geliyor!

İstanbul’un gözbebeği Tarihi Yarımada... Şehre adımını atan turistin ilk uğradığı, en çok zaman geçirdiği yer... Yoğunluğa, kalabalığa bağlı olarak aynı zamanda trafik keşmekeşinin de en fazla olduğu noktalardan biri... Peki Tarihi Yarımada’yı önümüzdeki 5 yıl içinde neler bekliyor? Trafik sorununa nasıl çare bulunacak? Tarihi dokuya zarar verilmeden nasıl bir yenileme yapılacak? İşte bu soruları Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir’e sordum. Başkan Demir’le, Tarihi Yarımada’yı, yenileme alanlarını gezdik. Tabii bir de son dönemdeki en önemli projelerden biri olan Sulukule Sanat Akademisi’ne gittik. Müzik eğitimi alan çocukların, gençlerin, yetişkinlerin sınıflarını ziyaret ettik, yani sazlı sözlü bir röportaj yaptık...

Sizinle son konuştuğumuzda Kapalıçarşı’nın restorasyonu için Koruma Kurulu kararı bekleniyordu. Şimdi son durum ne?

Proje onaylandı. Avan proje bizim için çok önemliydi. Çünkü projeyi onaylatırsak yönetimi oluşturabiliyoruz. Arkadaşlarımızın olağanüstü gayretiyle ve Yenileme Kurulu’ndaki arkadaşlarımız da gereğinden fazla çalışmak suretiyle bunu gerçekleştirdiler. Şimdi yönetim planının kitapçığını bastık, bütün esnafa dağıttık. Şubat ayında yönetim için seçim yapılacak. 11 kişilik yönetim kurulu olacak. 7 üye esnaftan olacak. Diğerleri Fatih Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Vakıflar ve Valilik temsilcisi olacak. Biz, üzerimize düşen bir şey varsa onu yapmak, deneyimlerimizi paylaşmak için orada olacağız. Başkan da esnafın içinden olacak. Bu, Kapalıçarşı’nın probleminin yüzde 70’inin çözülmesi anlamına geliyor. 500 yıllık Kapalıçarşı’ya ait herhangi bir envanter yoktu. Yönetim oluşturulduktan sonra da hızla restorasyona başlanacak. Peki ne yapılacak? Altyapıdan başlayıp yukarıya doğru restorasyon yapılacak. Çünkü yer yer çökmeler var. Nedeni de tabandaki pis suyun, yağmur suyunun nereye gittiğinin belli olmaması. Esnafın müdahaleleriyle de kırılmalar olmuş. Taşıyıcıların altındaki kolonların kesilmesi gibi sorunlar da var. İSKİ’yle konuştuk anlaştık, altyapısı tamamen yenilenecek. Elektrik kablolarının o çirkin görüntüsü, ısıtma, soğutma sistemi yeraltına alınacak. Öncelikle İSKİ başlayacak, önce temelden, sonra müdahale edilmiş kolonlar varsa oraya müdahale edilecek. Tabii bunların kararını biz almayacağız, yönetim oluşturacak, kaynaklarını da kendileri bulacak.

Başkan Mustafa Demir’le yenilenen Yenicami Meydanı’nı da gezdik...

Yaklaşık 200 milyon liralık bir restorasyon projesinden bahsediyoruz. Bu kaynağın tamamını esnaf mı karşılayacak?

Kamunun karşılayacağı bölümler de var. Örneğin altyapı. İSKİ, öncelikle altyapıyı yenilemeye başlayacak. Kaynağı esnaf yaratacak. Bütçe büyük fakat çalışmalar peyder pey yapılacağı ve zamana yayılacağı belki de 10 yıldan fazla süreceği için esnafı zorlayacak bir şey yok.

Peki restorasyon için bir başlama tarihi verebilir misiniz?

Şubat ayındaki yönetim seçiminin ardından hemen proje başlayacak. Bahar aylarında çalışma başlamış olur.

Son dönemin tartışmalı konularından biri de Yedikule Bostanları’ydı. Surların dibindeki bostanlık alana imar yolunu açan plan tadilatı İBB Meclisi’nde kabul edilmişti. Fakat Başkan Topbaş, projeyi iade etti. Şimdi ne olacak?

Proje, bu alana spor alanları, yürüyüş yolları, bisiklet yolları yapılmasını içeriyordu. 2011 yılında da Koruma Kurulu tarafından onaylanmıştı. Sonra ne olduysa bir tartışma çıktı. Bostanlar imara açıldı deniyor, oysa imara açılma yok. Sadece iki parselin sahiplerini ikna edebilmek için bir yerde 600 metrekare, diğer tarafta da Rum Vakfı’na verilen 500 metrekarelik alanda imar söz konusuydu. Yani toplamda 1000 metrekare bile imar yoktu. 10 yıldır hazırladığım bir projeydi. Şimdi proje iade edildi. Başka bir proje üzerinde çalışılıyor. Yine içinde bisiklet yolları, gezinti alanları olan bölümler olacak.

Tarihi Yarımada’daki trafik keşmekeşinin sona ermesi için yayalaştırma çalışmalarınız var. Şimdiye dek birçok cadde ve sokak araç trafiğinden arındırıldı. Peki sırada nereler var?

Şimdiye dek toplam 290 cadde ve sokak yayalaştırıldı. Yayalaştırmayı kent insanına sosyal ve ekonomik, kente ise çevresel ve ekolojik boyutta katkılar sağlayan bir kentsel tasarım müdahalesi olarak görüyoruz. Yayalaştırma uygulamalarımıza 2005 yılında Yedikule Mahallesi’ndeki Genç Ağa Sokak ile başlandı. 2011’de Sultanahmet, Sirkeci ve Beyazıt’ı içine alan 90 cadde ve sokak yayalaştırıldı. Ardından Laleli bölgesinde Şehzadebaşı Caddesi- Hayriye Tüccarı Caddesi ile Atatürk Bulvarı-Büyük Reşitpaşa Caddesi arasında 7 cadde-sokak yayalaştırıldı. 2012’de Üst Laleli olarak adlandırılan Atatürk Bulvarı, Ordu Caddesi, Saraçhane ve Büyük Reşitpaşa Caddes’indeki toplam 26 cadde ve sokağı yayalaştırmıştık. Akabinde Gedikpaşa-Alt Laleli’de ve Hocapaşa Mahallesinde yayalaştırmalar yapıldı. En son; Molla Fenari Mahallesi’nde yayalaştırmalar yaptık. Hedefimiz Eminönü’nün tamamının yayalaştırılması. Önümüzdeki 5 yıl içinde bunu gerçekleştirmeyi amaçlıyoruz.

Bir de sizin ‘yüz nakli’ diye adlandırdığınız cephe yenileme çalışmaları var. Bu proje ne aşamada?

2009’da Eminönü ile Fatih’in bütünleşmesinden sonra Eminönü’ne yoğunlaştık. Tarihi dokuya uygun olmayan, görüntü kirliliği oluşturan cephelerin yenilenmesi için çalışma başlattık. Eminönü başta olmak üzere tüm Fatih’e yaydık bu çalışmayı. Vatan Caddesi’nde 12, Kadınlar Pazarı’nda 39, Ayvansaray - Lonca Mahallesi’nde 185, Samatya Meydanı’nda 36, Zeyrek 1. Etap’ta 25, Ordu Caddesi 1. ve 2. Etap’ta 150, Hocapaşa’da 20, Akseki Caddesi’nde 11 binanın cephe yenilemesini tamamladık. Aynı şekilde,  Ankara  Caddesinde de 46 binanın yenilemesini tamamladık, aşağı yukarı bir o kadarı da yenilenmek için gün sayıyor. Muradiye, Hüdavendigar ve Hamidiye caddelerinde ise 28 binayı tamamladık, yaklaşık üç katı kadar binada ise çalışmalar ilerliyor. Beyazıt Meydanı Makasçılar Caddesi’nde 20 binanın cephe yenileme çalışmasını tamamladık. Diğer taraftan Küçükayasofya’da 24 binanın yenilemesini tamamladık; 37 bina ise proje aşamasında...

Sirkeci Projesi hayata geçtiğinde meydan böyle olacak

Gar müzeye dönüşüyor

Bu dönem, Tarihi Yarımada’yı değiştirecek en önemli projeniz ne?

Sirkeci Meydanı Düzenleme Projesi’ni hazırladık. Bu çerçevede Sirkeci’den Cankurtaran’a kadar trafiği yeraltına alarak buradaki alanı Gülhane Parkı ile bütünleştirerek İstanbul’un en güzel meydanını yaratmayı amaçlıyoruz. Artık Sirkeci Garı kullanılmıyor.  Marmaray  kapsamında kapandı. Sirkeci’den Yedikule’ye kadar kullanılmayan demiryolumuz var. Şimdi o yapılar metruk olarak duruyor. O alanı yürüyüş alanı, bisiklet yolu ve kafelerle değerlendirmek istiyoruz. Proje kapsamında Sirkeci Garı müzeye dönüştürülecek. Kullanılmayan diğer tren istasyonları da değerlendirilip kafe haline getirilecek. Restore edilen Sepetçiler Kasrı’nın arkasında kalan atıl alan da kullanılacak. Kazıklı iskelelerle de konser adası oluşturulacak.

Ne zaman başlar peki?

Zor bir proje değil, maliyetli de değil. Çalışmaları sürüyor, proje aşaması bitmek üzere. 2015’in sonunda başlarız diye düşünüyoruz. Çünkü trafiğin yeraltına alınması projesini imar planına daha önce işlemiştik. Bu nedenle çalışma uzamaz. Sirkeci Meydanı düzenleme çalışmalarının yanında Yedikule-Sirkeci arasında bisiklet yolları yapmak, boş ve güvenlik sorunu olan surların olduğu alanı da kullanıma açmak istiyoruz. Böylece de güvenlik sorunları da sona ermiş olacak.

Sulukule’ye Sanat Akademisi

Kentsel dönüşümün yanında kültürel dönüşüm çalışmalarınız da var. Bunun ilk ayağı da Sulukule sanat Akademisi sanırım...

Aslında bu proje, bizim Sulukule dönüşümünde anlatamadığımız projelerden biriydi. Amaç şuydu. Madem biz burayı dönüştürüyoruz, insanlar daha iyi şartlar içinde yaşasın istiyoruz, Sulukule’nin kendine özgü bir kültürel değeri var o da müzik. Kulaktan duyma, Allah vergisi özellikleri notaya dökülsün, eğitim alsınlar istedik.

Bu proje Sulukule için ortaya çıktı fakat anladığım kadarıyla sonra yayıldı...

Hem de İstanbul’un dışına yayıldı. Hafta sonları Yalova’dan bile gelen öğrencilerimiz var. İki tür eğitim yapılıyor. Bir akademik eğitim, diğeri de hobi eğitimleri. Uzman hocalar, akademisyenler tarafından akademik eğitim alan öğrencilerimiz var. Hocaların sınavından, eğitiminden geçiyorlar. Hobi eğitimi alan çocuklar da 7 yaşından itibaren başlıyor. 1100 öğrencimiz var. 800 kadar da bekleyen var. Tamamen ücretsiz. Bütün kaynaklar Fatih Belediyesi’nden. Sadece müzik değil tiyatro çalışmaları da var.

HER OKULA BİR ORKESTRA

“Her okula bir orkestra projemiz var. Üç yıldır üstünde çalışıyoruz. İkinci yarıda 4 okulda pilot uygulamayı yapacağız. Ardından ilçedeki 60 küsur okula yayılacak. Bütün enstrümanlar bizden. Hocalar da bizden. Fatih’teki tüm ortaokul ve liselerde orkestra kuracağız. Sömestrde müzik odaları dizayn edilecek.”

Yalı Mahallesi’ne bambaşka bir çehre

Cephe yenilemelerinin yanında bir de yenileme alanı ilan edilen yerler var. Örneğin sahildeki Yalı Mahallesi... Orada neler yapılıyor? Neler yapılacak?

Yedikule-Yenikapı yenileme alanı projesi kapsamında Yalı, Kasap İlyas, Çakırağa, Kürkçübaşı mahallelerinin dönüşümü var. Bu alanlardaki tescilli yapılar aynen korunacak. Görüntü kirliliği yaratan, yıkık dökük binalar da yenilenecek. Örneğin Yalı Mahallesi, sahile bakan İstanbul’un en güzel cephelerinden biri. Fakat binalar çok kötü. Burada ön cepheler otel olacak, arka cepheler de ofis ve konut. Bu yenilemeleri de yine mülk sahipleri yapacak.

Esra Boğazlıyan/HaberTürk