İstanbul'un en büyük gündemi kentsel dönüşüm!

6 milyonluk nüfusa sahip olan İstanbul, 2020 verilerine göre253 bin konut stokuna sahip. İstanbul Mayıs ayı basın bülteninde yer alan habere göre; Türkiye tarihinde yaşanan en büyük depremlerden biri olan ve İstanbul’u da ciddi şekilde etkileyen 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminden sonra bina yönetmelikleri değişti. Buna rağmen İstanbul'da gözle görülür bir biçimde eski ve depreme dayanıksız riskli konutların sayısı oldukça fazla. “Uygun fiyata kaliteli konut” mottosuyla yola çıkan İBB iştiraki İstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret AŞ (KİPTAŞ), riskli yapıların dönüşümde önemli role sahip. İstanbul Bülteni olarak, kentsel dönüşümün gerekliliğini ve KİPTAŞ Genel Müdür Ali Kurt anlattı. 

Kentsel dönüşüm nasıl uygulanıyor?

Kentsel dönüşüm projeleri ‘kamu veya özel alanlarda mülkiyet problemi olan yapıların dönüşümü’ ve ‘vatandaşın kendi mülkiyetindeki ekonomik ömrünü tamamlamış alanlarda gerçekleştirilen yapısal düzenlemeler’ olarak ikiye ayrılıyor.İstanbul’da kentsel dönüşümün ekonomik ve siyasi ranttan uzak bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini söyleyen söyleyen KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt, şu açıklamalarda bulundu: 
“İstanbul’un ve İBB’nin en önemli gündemi, kentsel dönüşüm. Başkanımız Ekrem İmamoğlu bize hiçbir fedakarlıktan kaçınılmaması yönünde talimat verdi. KİPTAŞ’ın; Bağcılar, Eyüpsultan ve Beylikdüzü’nde yaptığı yenileme çalışmaları, temelde, kentsel dönüşümün üç sacayağı olarak tarif ettiğimiz: ‘müteahhit-vatandaşbanka’ sistemini düzgün bir şekilde uygulamak ve uygulatmak ilkesine dayanıyor. Sistem düzgün bir şekilde uygulanmadığı için vatandaşlarımız, Fikirtepe örneğindeki gibi yanlış uygulamalar sonucunda güvenini yitirmişti. Bankalarımız da ülkemizdeki ekonomik gidişattan ötürü işin içinde olmak istemiyorlardı.”

İSTANBUL’DA ACİL OLARAK DÖNÜŞMESİ GEREKEN 300 BİN KONUT VAR

Bağcılar'da kentsel dönüşüm

KİPTAŞ, 2021’in ilk yarısının geride kaldığı şu günlerde Beylikdüzü, Bağcılar ve Eyüpsultan’da başladığı yenileme çalışmalarıyla dikkat çekiyor. Bağcılar ve Beylikdüzü’nde vatandaşların mülkiyetindeki alanda, yerinde dönüşüm projelerine başlayan şirket, riskli binaları yıkıp yerine; güvenli, modern ve sosyal alanları olan projeler inşa etmeyi planlıyor. Bağcılar’daki riskli binaların bir kepçenin tek bir darbesiyle yıkıldığını belirten Kurt, ilçede yapılan çalışma hakkında şu bilgileri aktardı: 

“Bağcılar’daki As Fatih Kent Sitesi’nde yer alan yedi blok ve 190 konutluk bölge, 2017’de riskli yapı ilan edildi. İlk imzaların atıldığı 22 Ocak 2021’den bu yana, bölge halkıyla yüzde 93 uzlaşıya vardık. Buradaki vatandaşlarımızın dönüşüm ile ilgili beklentisinin ve önceliğinin, can güvenliği olmasını sağladık. Öncelikle hak sahipleriyle; projenin yapım maliyeti, inşa edilecek konutların satış değerleri ve yüzde 20 yenileme kesintisi olması konularında uzlaştık. Bu oran, bölge ve projeye göre değişkenlik gösteriyor. Yüzde 20’den gelen fazla imar hakkı ile yapılacak ek konutların toplam satış bedelini, toplam maliyet bedelinden düşürdük. Daire kullanım alanını büyütmek isteyenlere anlaştığımız fiyattan satış yaptık; küçültmek isteyenlerden de aynı tutar
üzerinden satın alma işlemi gerçekleştirdik. Burada, üç iş günü sürmesi gereken bir blokta yıkım, sadece sekiz saatte tamamlandı.Çok riskli binalardı, vatandaşlarımızı bir deprem olmadan buradan tahliye ettiğimiz için mutluyuz. Bağcılar’a, her daire için bir araçlık park yerinin bulunduğu, sosyal alanlarıyla da örnek bir proje inşa edeceğiz.”

Beylikdüzü Belediyesi ile ortak çalışma

Beylikdüzü’nde bulunan Gürpınar Siteler Bölgesi, Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü Belediye Başkanı olduğu dönemden itibaren kentsel dönüşümünün gerçekleşmesi için çalıştığı bir yer olarak biliniyor. İlçede hayata geçirilen çalışma, diğer iki projeden farklı olarak ilçe belediyesi ile ortaklaşa yürütülüyor. Bölge halkının daha önceden de KİPTAŞ’a başvurduğunu belirten Kurt, bölgede yaşadıkları zorlukları şu şekilde anlattı: 

“Beylikdüzü’nde bölge şartları gereği, farklı bir yöntem izledik. İlçe belediyesi ile ortak çalışma yapsak da burada karşımıza çok ciddi bir problem çıktı. Yapılan dönüşümden rant elde etmek isteyen bazı gruplar, bölgeye giderek vatandaşımızın aklını karıştırdı. Dönüşümü gerçekleştirdiğimiz Gürpınar bölgesi, Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü Belediye Başkanlığı döneminden beri siyasi bir arena durumunda. 9 Nisan’da Beylikdüzü Belediye Başkanı Mehmet Murat Çalık ile dönüşüm sahasında hak sahiplerinin de katılımıyla bir araya geldik. Yıkımı yaptırılan yapıların ne kadar dayanıksız olduğunu yerinde tespit ettik. O günden sonra dahi kentsel dönüşümün yapılamayacağına dair çeşitli iddialar ortaya atıldı. Bir kez daha söylemekte fayda var: Kentsel dönüşüm, siyasete konu edilmemeli; bu, can meselesi! O evlerde yaşayanların korkularına kulak verilmeli. Bizim önceliğimiz kâr değil, kamu faydası. ‘Ne kadar çok riskli yapı tahliye edersek, o kadar çok hayat kurtarırız’ motivasyonu ile projelere başlıyoruz. Bu nedenle biz kararlılığımızdan vazgeçmeyeceğiz. Burada sosyal donatıları ve otoparkları ile sağlıklı, güvenli bir yaşam alanı inşa edeceğiz.”

Kiracı olmayanlara da kira yardımı yapılacak

Eyüpsultan-Yeşilpınar’daki bölge, Bakanlar Kurulu tarafından 2016’dan beri riskli alan olarak ilan edildi. Yürürlükteki mevzuat, yer fark etmeksizin riskli alan ilan edilen bölgenin, en geç altı ay içinde boşaltılması gerektiğini belirtiyor. Yönetime geldikleri dönemde KİPTAŞ’ın mali anlamda zor durumda olduğunu döyleyen  Kurt, bu zorluklara rağmen Yeşilpınar’da çok iş yapıldığını belirterek şu açıklamada bulundu: “Zeytinburnu’ndaki merkez binamız iki ay öncesine kadar vergi borçlarından ötürü ipotekliydi. Yeşilpınar arsası da önceki yönetim tarafından satışa çıkarılmıştı. Ekonomik açıdan zorda olmamıza ve Yeşilpınar arsasına mevcut dönemde de teklif gelmesine rağmen, İBB olarak, burayı satmayıp örnek bir proje yapmaya karar verdik. Bu bölgede iki süreç yürütülüyor: İlk olarak hak sahipleri ile uzlaşma süreçlerine devam ediliyor.

İkinci olarak da bölge riskli alan olduğu için, mevcut hukuki düzenlemelere ve kararlara dayanarak tahliyelere devam ediliyor. Bu iki durum birbiriyle karıştırılmamalı. Göreve geldikten üç ay sonra, sahaya iletişim ofisi kurduk; uzlaşma görüşmelerini yürüttük, sözleşmeleri imzaladık. Tasarrufumuzda bulunan Bayrampaşa’daki konutlarda, inşaat süresince vatandaşlara geçici taşınma imkanı sunduk. Biz, bu süreçte vatandaşa, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirttiği asgari kira yardımından daha fazlasını veriyoruz. Bakanlık, her bir bağımsız birim için en fazla bin 150 lira yardım verirken, bizim rakamımız en az bin 350 lira. Ayrıca, bakanlık yalnızca kiracılara taşınma yardımı yaparken, biz tüm hak sahiplerine taşınma yardımı veriyoruz. Kira ve taşınma yardımını kişi bazlı değil, daire bazlı veriyoruz. Bu nedenle de iddia ediyorum ki, piyasada bundan daha iyi bir teklif bulunmuyor.”
 

İstanbul'da kentsel dönüşüm çalışmaları tam gaz!