İstimlak nedir?

İstimlak, özel mülkiyet altında bulunan gayrimenkullerin kamu yararının olduğu durumlarda devlet ya da kamu tüzel kişileri tarafından mülkiyetleri altına alınmasını sağlayan bir yol olarak karşımıza çıkıyor. İstimlak kararını idare aldığı gibi, istimlak kararı alınması için yüksek bir kamu yararının olması gerekiyor. Kamu yararı olan herhangi bir projeyle ilgili olarak idare (üniversiteler, belediyeler vs) ihtiyaçları olduğunda istimlak kararı alabiliyor. 

Kamu yararı olan bir projenin uygulanmasında, istimlağı istenen gayrimenkule eşdeğerde takas yapılabilecek bir yer yoksa, bu durumda söz konusu gayrimenkulun bedeli ödeniyor. Bu noktada yapabileceğiniz iki şey ortaya çıkıyor. Ya istimlak kararına itiraz edeceksiniz ya da bedele itiraz edeceksiniz. 

İstimlak kararına itiraz hakkı var...

İstimlak nedir dedikten sonra söz konusu karara itiraz hakkınızın olduğunu da belirtelim. Alınmış olan istimlak kararına, karar tebliğ edilip, kendinize ait olan malın istimlak kararını öğrendikten sonra itiraz edebiliyorsunuz. Bu noktada iki faktör karşınıza çıkıyor; 

-Eğer kamulaştırmaya itiraz edecekseniz 30 gün içerisinde İdare Mahkemesi'ne,

-Eğer kamulaştırma bedeline itiraz edecekseniz 30 gün içerisinde Asliye Hukuk Mahkemesi'ne başvurarak itiraz hakkınızı kullanabiliyorsunuz. 

Uzlaşma komisyonu nedir? 

İstimlak kararına itiraz gerçekleştiğinde ise uzlaşma komisyonları kurulur. Uzlaşma komisyonu kişilere kamulaştırma kararı alınmış yer ile ilgili bir davetiye gönderir. İstimlağı talep edilen gayrimenkulun sahibi 15 gün içerisinde uzlaşma komisyonuna gitmek zorundadır. Çünkü takas yapılacak gayrimenkul ya da bedelle ilgili olarak bir pazarlık yapılacaktır. 15 gün içerisinde anlaşma sağlayabilirlerse tapuya gidilir ve takas konusu gayrimenkul kişinin üzerine verilir. Ya da istimlak bedelini kişi peşin olarak alır. 

İstimlak bedeli nasıl hesaplanır? 

İstimlak bedelinde ödeme peşin olarak yapılıyor. Büyük projelerde (sulama, turizm vs) istimlak bedelinin en az 6'ta 1'i peşin olmak üzere, geri kalan kısım devletin ödediği en yüksek faizden 5 yıla yayılan bir ödeme planıyla ödenebiliyor. Bedelin ödenmemesi halinde ise faiziyle birlikte adli yollardan bedel talep edilebiliyor. 

İstimlak kararı alınmış bir evi nasıl anlarsınız? 

Satın alacağınız gayrimenkulun istimlak kararı alınmış bir gayrimenkul olup olmadığını anlamak için gayrimenkulun tapu kayıtlarına bakmanız gerekiyor. Tapu kayıtlarında istimlak kararı verilmiş bir gayrimenkulun 6 ay süreyle tapu kaydına şerh konuluyor. 6 ay içinde kamulaştırma kararı yapılmazsa bu şerh kendiliğinden kalkıyor. Bu şerhi gördüğünüz zaman, satın alacağınız gayrimenkulun kamulaştırılacağını görerek satın alma düşüncesinden vazgeçebiliyorsunuz.   

Şebnem BER/Emlakkulisi.com