Kanal İstanbul projesi neden tartışılıyor?
Cumhurbaşkanı’nın “İnadına yapacağız” açıklamasıyla bir kez daha gündeme taşıdığı Kanal İstanbul projesi için tartışmalar devam ediyor.
Hem İstanbul halkının hem de bilim çevrelerinin şiddetli itirazlarına rağmen ‘inadına’ yapılacağı açıklanan Kanal İstanbul planında dikkat çeken bir değişiklik yapıldı. Karar'da yer alan habere göre; kamuoyuna ‘ekonomik cazibe ve istihdam oluşturacak’ diye tanıtılan turizm, fuar ve eğitim bölgeleri plandan çıkarıldı, yerlerine yeni konut alanları ilave edildi. Milyarlarca dolarlık yatırımın aslında dev boyutlu bir ‘pahalı konut projesi’ olduğu iddiaları ileri süürldü.
Cumhurbaşkanı’nın “İnadına yapacağız” açıklamasıyla bir kez daha gündeme taşıdığı Kanal İstanbul planında, teknoloji geliştirme bölgeleri yerine konut bölgeleri ilave edildi.
Kongre ve fuar merkezleri için de geri adım atıldı. Değişikliğe tepki gösteren İBB Şehircilik Daire Başkanı Gürkan Akgün “İstihdam getireceği iddia edilen alanlardan vazgeçilmiş” dedi. Askıya çıkarılan yeni plana 22 Nisan’a kadar itiraz süresi tanındı.
ÇEVRE İÇİN YIKIM OLUR, DEPREM RİSKİNİ ARTIRIR
Muhalefet “Amaç rant” eleştirilerini yöneltirken dikkat çeken revizyon, soru işaretleri yarattı. Son değişiklikle birlikte TÜBİTAK raporundaki ‘Ekosistem için tam bir yıkım’ tespiti, uzmanların “Deprem riski artacak. Fayın yanına nüfus yığılacak” uyarıları ve anketlerde İstanbulluların çoğunluğunun karşı çıkması da tartışmaların artmasına neden oldu. Getirisi belirsiz Kanal yerine istihdam projelerine kaynak aktarılması gerektiği belirtildi.
MİLYAR DOLARLIK KREDİYİ KİM VERECEK?
Maliyeti 75 milyar dolar olarak açıklanan ancak bunun üstüne yükselebileceği ifade edilen Kanal İstanbul projesinde finansman, en kritik başlıklardan birini oluşturuyor.
Dev ölçekteki projede fonun nasıl sağlanacağı ile ilgili tartışmalar devam ederkenken Katar’la birlikte Çin fonu iddiaları da gündemde.
KANAL NEDEN RİSKLİ?’YE EN ÇARPICI YANIT SÜVEYŞ
Süveyş Kanalı’nda üç gün önce kum fırtınası sonrası rotadan çıkıp karaya oturan 400 metrelik yük gemisini kurtarma çalışmaları devam ediyor.
İki yönlü trafiğin durması nedeniyle günlük 9.6 milyar dolar zarar oluştuğu belirtildi. En sıkı güvenlik tedbirlerinin alındığı Süveyş’teki kaza, Kanal İstanbul’a yönelik uyarılar için de önemli bir kanıt ortaya koydu.
KONUT İSTANBUL
Megakent İstanbul’u 2’ye bölecek olan Kanal İstanbul Projesi şimdi de çevre düzeniyle yeniden gündemde. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın her defasında ‘inadına yapacağız’ çıkışıyla yeniden mercek altına alınan projede çevre planı değişti.
Buna göre istihdam ve bazı katma değer üreten bölgeler plandan çıkarılırken, yine konut alanına çevrildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kanal İstanbul Çevre Düzeni Planı’nda değişiklik yapıldığını açıkladı. Kanalın kuzey girişinin doğusunda bulunan lojistik bölge plandan çıkarıldı, yerine ise konut alanı ilave edildi.
Önceki planda bu bölgede bilişim, iletişim ve ileri teknolojilerin geliştirildiği teknoparklar ve enstitüler bulunuyordu. Yeni plana göre, bu bölgenin büyük bir bölümü de konut alanı yapılacak. Yapılmasının planlandığı ilk dönemde askıya çıkan projeden oldukça farklı bir etüt için değişiklik yapıldığı öne çıkarken, turizm bölgesinden de vazgeçildiği görüldü.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum Ocak 2021’de şu açıklamalarda bulunmuştu:
“Cumhuriyet tarihimizin en büyük dönüşüm projesini hayata geçiriyoruz. İstanbul Boğazını koruyacak, millet bahçeleriyle, ekolojik koridorlarıyla Türkiye’nin en çevreci şehircilik projesi olacak. Yüzde 52’sini yeşil alanlara, sosyal donatılara ayırdığımız projenin ÇED süreci üniversitelerin, görüşlerini alarak tamamladık. Üç etapta çevre düzeni planlarımızı onayladık.”
Fakat yeni plana göre, kuzeyde, havalimanı komşuluğunda bulunan turizm bölgesinde yapılması planlanan, kongre ve fuar merkezlerinden vazgeçildiği görüldü.
“İstanbul’un bilgi üreten bir yapıya yönelmesi hedefi doğrultusunda, üniversite-özel sektör işbirliğini artırmak için önerilen teknoloji geliştirme bölgeleri kapsamında ilgili sektörlere yönelik enstitü niteliğinde yüksek eğitim kurumları da yer alabilecektir” ifadesi de plandan çıkarıldı.
Yeni plan askıya çıkarken, İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne 22 Nisan 2021’e kadar itiraz etme hakkı da var. Neden böyle bir değişikliğe gidildiğine ilişkin soru işaretleri ortaya çıktı.
FAY HATTINA KONUT PROJELERİ
Projeye hem muhalefetten hem de uzmanlardan itirazlar geliyor. TÜBİTAK’ın Kanal raporunda ÇED raporunun bilimsellikten uzak olduğuna dikkat çekildi. Raporda “Karadeniz’den girecek su ekosistemi bozacak” ifadeleri kullanıldı. Türk Mühendis Odaları Birliği de projenin kentin en önemli su kaynaklarından Sazlıdere’yi yok edeceğini ileri sürmüştü.
Jeofizik Mühendisleri de “Deprem riski artacak. Fayın yanına nüfus yığılacak” açıklamalarında bulunmustu. Muhalefet “Amaç rant” eleştirilerini yöneltirken dikkat çeken revizyon, soru işaretlerine neden oldu. Son değişiklikle birlikte TÜBİTAK raporundaki ‘Ekosistem için tam bir yıkım’ tespiti, uzmanların “Deprem riski artacak. Fayın yanına nüfus yığılacak” uyarıları ve anketlerde İstanbulluların çoğunluğunun karşı çıkması da tartışmalı noktaların çoğalmasına sebep oldu.
MALİYET 75 MİLYAR LİRA YİD MODELİ DÜŞÜNÜLÜYOR
Kanal İstanbul’un maliyeti ise 75 milyar TL olarak öngörülüyor. Maliyeti 75 milyar dolar olarak açıklanan fakat bunun üstüne çıkacağı ifade edilen Kanal İstanbul projesinde finansman, en kritik başlıklardan biri oldu. Dev ölçekteki projede fonun nasıl sağlanacağına ilişkin tartışmalar devam ederken Katar’la birlikte Çin fonu iddiaları da gündemde tutuluyor.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, ‘Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında’ kanuna geçici madde eklenerek Kanal İstanbul’a devlet garantisi verilmiş oldu. TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Cevahir Efe Akçelik “Bugün yayınlanan Resmi Gazete ile Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna geçici madde eklenerek Kanal İstanbul’a devlet garantisi verilmiş oldu” çıklamasında bulundu.
Adil Karaismailoğlu: Kanal İstanbul dünyanın en büyük projelerinden biri!
