Kira geliri evin değerinin yüzde 5’inden az olamıyor!

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı ‘Kira Geliri Elde Edenler İçin Beyanname Düzenleme Rehberi’ne göre, “Evimi düşük bedelle yakın arkadaşıma kiraladım” Ya da “Evimde bedelsiz olarak akrabam oturuyor” demek artık mümkün değil. Gelir Vergisi Kanunu’na göre, eviniz kiradaysa ‘emsal kira bedeli’ beyanı artık zorunlu.

EV KİRALAMA

Kira geliri elde edenlerin; “Evi düşük bir kiraya, çok yakın bir arkadaşıma kiraladım” diyebilme şansları yok.Aynı şekilde; “Evi halama, teyzeme, dayıma ya da amcama bedelsiz kiraladım” diyebilmeleri de mümkün değil.“Bu da nereden çıktı?” diyenler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesini açıp okusunlar.

EMLAK VERGİSİ DEĞERİ ÖNEMLİ

Gelir Vergisi Kanunu’nun “Emsal Kira Bedeli” başlıklı 73. maddesine göre, kiraya verilen gayrimenkuller için beyanı zorunlu en az kira “emsal kira bedeli”dir. Kiraya verilen gayrimenkullerin örneğin ev veya dükkanların, kira bedelleri emsal kira bedelinden

düşük olamıyor. Emsal kira bedeli ise, kiraya verilen gayrimenkulün emlak vergisi değerinin yüzde 5’idir.

ÖRNEK-1: Hasan Bey’in İstanbul Maltepe’de, emlak vergisi değeri 300 bin lira olan bir evi vardır.

Bu evinde, yıllar önce kocası vefat eden “Halası” bedelsiz yani kira ödemeden oturmaktadır. 

TEYZE, HALA, KAYINVALİDE, DAYI VE AMCAYA KİRALAMADA DİKKAT

Gelir Vergisi Kanunu sadece anne, baba, çocuk, torun ve kardeşe bedelsiz veya düşük bedelle kiralamayı kabul ediyor.

“Efendim, amca baba yarısıdır, teyze anne yarısıdır. Kayınvalide ikinci annemdir. Onlardan nasıl kira alırım?” demeyin.

Gelir Vergisi Kanunu Madde 73, bunlara ve diğer akrabalarınıza, evi bedelsiz kiralamanızı veya düşük bedelle kiralamanızı kabul etmiyor. “Kiralarsan, Emlak Vergisi değerinin, yüzde 5’i kadar kira beyanı isterim” diyor. Aman dikkat!..

AYNI EVDE KAYINVALİDEYE EVET

Kayınvalideniz sizinle aynı evde birlikte yaşıyorsa sorun yok. Kayınvalidenize, bedelsiz veya düşük kira ile ayrı bir ev tahsis ederseniz gelir vergisi ödeyeceksiniz. Aynı evde beraber yaşarsanız sorun yok. Benzer durum, evinizde yaşayan diğer akrabalarınız için de söz konusu.

AYNI EVDE KIZ ARKADAŞA HAYIR

Evinde kız arkadaşı ya da erkek arkadaşı ile birlikte yaşayanlara, sevimsiz bir haber. Kız arkadaşınızın veya erkek arkadaşınızın, evinizde kira ödemeden oturmasını kanun kabul etmiyor. Emsal kira bedelini hesaplayıp, kira geliri beyan etmeleri isteniyor.

ÇOCUK, EŞ VE ANNE-BABAYA BEDELSİZ İŞYERİ KİRALANAMIYOR

Anne, baba, çocuk, torun veya kardeşe, bedelsiz olarak konut kiralanması mümkün. Ancak büro, dükkan, mağaza ve benzeri işyerinin, bedelsiz olarak kiralanması mümkün değil. ÖRNEK: Neriman Teyze’nin iki dairesi var. Birini kızına konut olarak tahsis etmiş. Diğer dairesini de oğlu “büro” olarak kullanıyor. Her ikisinden de kira almamaktadır. Bu durumda Neriman Teyze, kızı için kira geliri beyan etmeyecek. Oğlunun büro olarak kullandığı gayrimenkul için “emsal kira bedeli” üzerinden yani emlak vergisi değerinin yüzde 5’i kadar kira geliri beyan edecek.

ORTAĞA AİT İŞYERİNİ ŞİRKETİN KİRA ÖDEMEDEN KULLANMASI

Mülkiyeti ortağa ait olan işyerinin, şirket tarafından kullanılması, son derece yaygın bir uygulama. Şirket ortağı olan kişi, “İşyeri benim şirket de bana ait. Şirket bana niye kira ödesin ki?” diye düşündüğü için şirket kira ödemiyor. İşyeri sahibi de “Kira almıyorum” diyerek kira beyan etmiyor. Bu son derece yaygın ve hatalı bir uygulama. Bu gibi durumlarda, kira almayan şirket ortağının, “emlak vergisi değerinin yüzde 5’i kadar” kira geliri beyan etmesi ve gelir vergisi ödemesi gerekiyor. Maliye Bakanlığı’nın 28 Ocak 2011 tarih ve GVK-94-40-41 sayılı özelge ile yaptığı açıklama da bu yönde.

KİRALANAN KONUTLARDA, ÇALIŞANLARIN BEDELSİZ OTURMASI

Konut kiralanıp çalışanlara bedelsiz olarak tahsis edilmesi durumunda, ödenen kiralar personelin

ücretine eklenip vergilendirilir.

Vergi istisnası; maden işletmeleri ve fabrikada çalışan işçilere ya da mülkiyeti işverene ait 100

m2’yi aşmayan konutların tahsisinde uygulanır.

DAİREYİ KORUMAK İÇİN YEĞENE BEDELSİZ TAHSİSİ

Konutunu, korusun diye yeğenine bedelsiz tahsis eden kişiye, Maliye Bakanlığı:

“Gayrimenkullerin muhafazası amacıyla” ifadesinden, sahibi tarafından yılın belli dönemlerinde kullanılan veya uzun süre kullanılamayacak olan yerlerin, korunması amacıyla bekçi, hizmetli, görevli gibi kişilere bedelsiz kullandırılmasının, anlaşılması gerektiği görüşündedir (Maliye Bakanlığı Özelgesi, 13.6.2011 tarih ve GVK-70-21-402 sayılı).Yeğene bu amaçla tahsis edilenkonut için “emsal kira bedeli” üzerinden, kira beyanı gerekiyor.

Şükrü Kızılot/ Hürriyet Gazetesi