Kira stopajı ödeme yükümlülüğü kimdedir?

Kira stopajı ödeme yükümlülüğü kimdedir?

Kira stopajı, gerçek ve tüzel kişilere ait mülklerin işyeri amaçlı kiraya verilmesinde, kiracı tarafından brüt kira bedeli üzerinden kesintiye tabi tutularak vergi dairesine ödenen vergi olarak tanımlanıyor. Peki, kira stopajı ödeme sorumluluğu kimdedir?

Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar, kira ödemeleri üzerinden stopaj (gelir vergisi kesintisi/tevkifat) yapmak zorunda oluyor.

Örneğin net 1.000 TL kira için kiracının brüt kira gideri 1.250 TL olacak, bu tutarın % 20’si olan 250 TL stopaj vergisi olarak devlete, kalan 1.000 TL de kira olarak işyeri sahibine ödeniyor. Konu ile ilgili Yargıtay Karar örneği aşağıda yer alıyor:

YARGITAY

6. Hukuk Dairesi 

2009/307 E.N , 

2009/5435 K.N.

İlgili Kavramlar

KATMA DEĞER VERGİSİ

KİRA ALACAĞI

STOPAJ USULÜ VERGİLENDİRME

STOPAJDA YÜKÜMLÜLÜK

İçtihat Metni

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira alacağı davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.

Dava, kira alacağı istemine ilişkindir.Mahkemece istemin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı vekili, müvekkili Ö....... İnşaat Mobilya Dekorasyon Sanayii ve Ticaret A.Ş. ile davalı M.......... Gıda İhtiyaç Maddesi San.Tic.A.Ş. arasında işyeri nitelikli taşınmazla ilgili olarak 1.11.2002 başlangıç tarihli kira sözleşmesi düzenlendiğini, bu sözleşmeden önce davalı şirket ile davacı şirket yetkilisi arasında da 1.7.2002 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli aynı şartları haiz bir kira sözleşmesi bulunduğunu, davalı şirketin 1.11.2002-30.9.2007 döneminde brüt kira(450 YTL net kira + 126,92 YTL stopaj) 576,92 YTL + brüt kiranın KDV si olan 103,84 YTL toplamı 680,76 YTL ödemesi gerekirken davalının stopaj ödemediğini,bu nedenle eksik kira ve KDV ödediğini,sözleşmedeki artış şartına uygun artış yapılmadığını belirterek eksik ödenen toplam 11.593 YTL kira alacağının tahsilini istemiştir.Davalı vekili, davacı şirket temsilcisinin kendi adına daha önce imzalanan 1.7.2002 başlangıç tarihli sözleşmede ve davacı şirket adına imzalanan 1.11.2002 başlangıç tarihli kira sözleşmelerinde kiranın aylık 450 YTL olduğu ve net olarak ödeneceğinin düzenlendiğini, bu nedenle 450 YTL net kira + KDV'nin sözleşmedeki artış şartına uygun olarak ödendiğini,kira borcu bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece kiralayan şirketin 1.11.2002 tarihli sözleşme ile bağlı olduğu,kiralayanın Anonim Şirket olması nedeniyle davalı şirket tarafından stopaj ödemesi yapılmayacağı,bunun yerine KDV ödeneceği,davalı tarafından yıllık kira artışı yapılarak net kira + KDV ödemesi yapıldığı,davacı kiralayanın davalıdan kira alacağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Davacı Ö......... İnşaat Mobilya Dekorasyon Sanayii ve Ticaret A.Ş. ile davalı M.......... Gıda İhtiyaç Maddesi San.Tic.A.Ş. arasında 1.11.2002 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır.Sözleşmenin hususi şartlar 8.maddesinde "kira bedelinin 450.YTL" olduğu, 7.maddesinde "kira bedelinin net olup stopaj vergisinin kiracı tarafından ödeneceği" düzenlenmiştir.

Gelir Vergisi Kanununun 70.maddesi işyeri kiralama işlemi nedeniyle gayrimenkul sermaye iradı elde edilen hallerde kazançların vergilendirilmesinde stopaj usulunü getirmiştir. Stopaj, kira bedelinden yasada belirtilen orandaki miktarın kiracı tarafından kiralayan adına Vergi Dairesine ödenmesi gereken meblağdır. Stopajda yükümlü kiralayan, sorumlu ise kiracıdır.

1.7.2002 tarihli kira sözleşmesinde kiracı net kira+stopajı ödemeyi kabul ettiği gibi davacı şirket ile yeniden yapılan 1.11.2002 tarihli sözleşmede de kiracı net kira+stopajı ödemeyi kabul etmiştir. 1.11.2002 tarihli sözleşmenin yürürlükte bulunduğu tarafların ve mahkemenin de kabulündedir. 

Ancak Kiralayan Anonim Şirket olduğuna göre bu ticari şirkete yapılacak kira ödemesi Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesine göre stopaja tabi olmayacaktır. Kiracı stopaj vergisi ödeme sorumlusu olmayacak, kiralayanın da stopaj vergisi ödeme mükellefiyeti sona erecektir.

Bu durumda vergi yükümlülüğü açısından Katma Değer Vergisi gündeme gelmektedir. Gelir Vergisi Kanununun 70/2.maddesi gereğince ticari veya zirai bir işletmeye dahil olan mal ve hakların kiraya verilmesinde Katma Değer Vergisi söz konusu olmaktadır. Somut olayda olduğu gibi iki tarafın da ticari şirket olması halinde ödenmesi gerekli Katma Değer Vergisinin mükellefi ise kiralananın maliki olacaktır. 

Stopaj ve Katma Değer Vergileri bu şekilde belirlendikten sonra akitle stopaj ödemeyi kabullenen kiracının, stopaj ödeme sorumluluğu ortadan kalkınca kiralayana ödemesi gereken kira miktarının ne olacağı öncelikle çözümlenmesi gerekli sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Kiracının, net kira ile birlikte stopaj ödemeyi kabul etmesi halinde kira miktarı net kira+stopaj olunca bu miktar kiranın adı brüt kira olur. O halde stopaj sorumluluğu kalkınca kiracının ödemesi gereken miktar brüt kiradır. Yani davacı şirket brüt kira+KDV miktarını belirtmek suretiyle fatura kesip bunu davalı kiracıdan tahsil etmek durumundadır. Aksinin kabulü kiracının kira miktarını düşürmesi demek olur. 

Olayda davalı kiracı net kira+ KDV ödemiştir. Bu durumda eksik ödeme olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece yapılacak iş, uzman bilirkişi aracılığıyla brüt kiranın tespiti ile davaya konu döneme ait ödenmesi gereken brüt kira + KDV toplamının belirlenmesi ve davalı tarafça yapılan ödemeler mahsup edilerek bakiye davacı alacağının tespiti ile tahsiline karar verilmek gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmadığından hükmün bozulması gerekmiştir.

SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile HUMK.nun 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 9.6.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

İşyeri kiracısı stopajı yatırmazsa ne olur?

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com