Konut fiyatları uçtu, krediler durdu, satışlar dibe vurdu!
2021 ve 2022 yılında yüksek satış rakamlarına ulaşan emlak sektörü, 2023 yılında adeta geçmiş seneleri aradı. İşte o rakamlar...
2021 ve 2022 yıllarında yüksek satış rakamlarına ulaşan emlak sektörü, 2023 yılında ise resmen geçmiş yılları aradı. Son zamanlarda sık sık gündeme gelen fiyatlardaki artış ve krediye ulaşımdaki sıkıntı, konuta erişimi de oldukça zorlaştırdı.
Son dönemlerde sık sık gündeme gelen yabancıya satışın da düştüğü 2023'te vatandaşlar arsa-tarlaya yöneldi. Deprem bölgesinin yenilenmesi ve mega kent İstanbul'un depreme hazırlanması için yapılan planlar da gündemdeki yerini aldı.
İşte Habertürk gazetesi yazarı Ahmet Hamdi Girgin'in konu ile ilgili o yazısı...
2023 yılı konut sektörü için parlak geçmedi... Önceki 3 senede 1.5 milyon bandına yaklaşan satış sayısında bu sene ciddi düşüşler görüldü. TÜİK tarafından açıklanan 11 aylık satış sayısı 1 milyon 87 binde kalırken, 2014 yılından bu yana en düşük satış sayısı şeklinde kayıtlara geçti.
Yıl İlk 11 ayda satış
2014 1,030,715
2015 1,146,721
2016 1,198,740
2017 1,276,342
2018 1,238,553
2019 1,146,655
2020 1,393,335
2021 1,265,353
2022 1,277,659
2023 1,087,349
FİYATLAR UÇTU, KREDİYE ULAŞMAK ZORLAŞTI
Son zamanlarda sık sık gündeme gelen konut satışlarının düşmesindeki nedenleri sıralayacak olursak, enflasyonun üstündeki fiyat artışları ve özellikle 2023 yılının ikinci yarısında faizlerin de artışıyla uygun kredi bulabilmenin zorlaşması başı çekiyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan resmi verilere göre; konut fiyat endeksi, Ekim'de geçtiğimiz Ekim ayıyla kıyaslandığı zaman 86,5 yükseldi. 2023 yılının başında 21.65 şeklinde olan konut faizi oranları, Aralık'ta yaklaşık olarak 2 katına çıkarak 42'nin üzerine geldi. Ayrıca yine verilen bilgilere göre konutun yatırım aracı olmaktan çıkarılması adına Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Ağustos'ta düzenlemeye gitti. Söz konusu bu düzenlemeyle 2. konutunu alacak olan kişilerin kullanacağı kredi tutarı evin değerinin yüzde 22,5'ine indirildi. Ayrıca ipotekli satışlar, Kasım'da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 68,5 düştü.
Dolar bazında fiyatlar senenin ortalarında zirveyi gördü, Haziran'dan sonra dolar bazlı fiyatlar gerilese de Ekim'de geçen seneye göre yüzde 20'nin üzerinde artış görüldü. Ekim ayında mega kent İstanbul'da metrekare başına ortalama fiyat 1594 dolar, Türkiye genelinde de 1079 dolar şeklinde oldu.
YABANCIYA SATIŞLAR DÜŞTÜ
2021 ve 2022 yıllarında tarihi zirvesine gören yabancıya konut satışı, 202 yılının mart ayından itibaren büyük oranda gerileme gösterdi. Ayrıca yabancıya satış, Ocak-Kasım ayları arasında bir önceki senenin aynı dönemine göre yüzde 46,1 azaldı. Bu düşüşte Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle gelen talebin doyum noktasına ulaşması ve fiyatların dolar bazında da yükselmesi oldukça etkili oldu. Konut alan yabancılar arasında bu sene yine zirvede Ruslar yer aldı.
KONUT KAMPANYASI DA ŞARTLARA TAKILDI
2023 yılının Ocak ayında açıklanan Yeni Evim Konut Kampanyası beklenen etkiyi de yaratamadı. 0,69'dan başlayan faiz oranları ve 15 sene vade imkanıyla sunulan kampanya; müteahhitlerin belirlemiş olduğu rayiç bedelin düşük gösterilmesi ve konutları 'ilk el' olma şartı konut almak isteyen vatandaşları da oldukça zorladı. Şubat'ta meydana gelen deprem felaketinden sonra kampanya da gündemden düştü.
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE YERİNDE DÖNÜŞÜM GÜNDEME GELDİ
Bu yılın Şubat ayında yaşanan deprem felaketinden sonra hem bölgenin yeniden inşa edilmesi hem de mega kent İstanbul'un beklenen depreme hazırlanması amacıyla çalışmalar hızlandırıldı.
Merakla beklenen yerinde dönüşüm kampanyasına 250 binin üzerinde başvuru geldiği belirtildi. Deprem bölgesinde toplamda 680 bin konutun inşa edilmesi planlanıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde mega kent İstanbul'un dönüşümü için hazırlanan yol haritasını da açıkladı. Söz konusu yol haritasına göre; 600 bini acil olmak üzere, 5 sene içerisinde 1,5 milyon konutun dönüştürülmesi planlanıyor. Rezerv alanlara 400 bin konut, şehir genelinde 100 bin sosyal konutun yapılması hedefleniyor.
KONUTTAN ARSA VE TARLAYA YÖNELİŞ
Son zamanlarda sık sık gündeme gelen konut satışlarının düşmesiyle beraber konut dışı satışın toplam satış içerisindeki payı da arttı. 2023'ün ilk 11 ayında toplam satışın konut satışının payı yüzde 41'de kalırken, yüzde 59'luk kısım arsa-tarla, iş yeri gibi gayrimenkulleri kapsayan konut dışı satıştan meydana geldi. Ayrıca 2013 yılından bu yana rakamlar masaya yatırıldığında 2013 ve 2014 senelerinde konut dışı satış, konut satışından fazla olurken, sonraki senelerde 2021 yılına kadar konut satışı yarışı önde götürdü. 2022 yılında konut dışı satış yüzde 54'ü geçerken, 2023 yılında konut dışı satış farkı açtı.
Tarih Konut dışı satışın toplam satış içindeki payı (%)
10 – 2022 59.94
11 – 2022 56.93
12 – 2022 49.15
1 – 2023 58.58
2 – 2023 56.50
3 – 2023 59.97
4 – 2023 58.02
5 – 2023 58.51
6 – 2023 57.61
7 – 2023 61.27
8 – 2023 58.28
9 – 2023 60.75
10 – 2023 62.17
11 – 2023 59.26
MAVİ YAKA MAAŞLARI, BEYAZ YAKAYI GEÇTİ
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre; inşaat maliyet endeksi, ekim ayında bir önceki senenin aynı ayına göre yüzde 65,93 artış gösterdi. Söz konusu maliyet içerisindeki kalemlerden en yüksek artış işçilikte gerçekleşti. İşçilik maliyetinin senelik artışı yüzde 113'ü aştı. Deprem bölgesindeki yenileme, kentsel dönüşüm, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nın yapacağı binalarla yükü artan sektörde; kule operatörü, vinç operatörü, kamyon operatörü gibi görevleri yapan işçilerin maaşları, mühendis maaşlarını geçti.
Türkiye'de konut fiyatları Rusların da cebini yaktı! Yüzlerce Rus konutta büyük para kaybetti!
