Konut sektörü Türkiye'de büyümenin motoru oldu!

Son yıllarda Türkiye’deki büyümenin önemli lokomotifi olarak öne çıkan inşaat sektörü, altyapı yatırımlarının yanı sıra özellikle yap-sat işi yapan müteahhitlerin geliştirdikleri konut projeleriyle birlikte büyümede bir dinamo görevi gördü.

2008 yılında yıllık olarak 427 bin seviyelerinde bulunan konut satışı aradan geçen 6 yıllık süre zarfında yıllık satışlarını 1 milyon konut adedine yerleştirmeyi başardı. Rekor olarak kabul edilen 2013 yılında 1.1 milyon konut satılırken, bu yıl da sancılı geçmesine rağmen özellikle son çeyrekteki atakla satışların geçen yılki seviyesini bulması bekleniyor.

2014 yılına sancılı başlayan, ertelenen talep nedeniyle bir türlü istenilen seviyelere ulaşamayan konut satışları yaz döneminin bitmesiyle ard arda yüksek satış istatistiklerine ulaşmaya devam etmişti. Buna göre konut satışında rekor yılı olarak kabul edilen 2013’ün tamamında toplamda 1 milyon 157 bin konut satılırken, bu yıl Ağustos ayına kadar yaşanan eksi büyümeye rağmen 11 aylık sürede konut satışı 1 milyonu aştı. Yılın 11 ayında toplam satış 1 milyon 30 bin olarak gerçekleşti. Rekor olarak kabul edilen 2013 yılında 1 milyon 157 bin satış rakamının bu yıl geçilmesi bekleniyor.

Rakamları değerlendiren konut sektörü temsilcileri, 17 Aralık operasyonları, seçimler, KDV uygulaması, Ramazan ve yaz ayları nedeniyle bu yıl eksi 10-15’ler seviyesinde küçülme beklentilerine karşı ortaya çıkan rakamlara şaşırdıklarını belirtirlerken, toplam satışlarda 2013’teki rekorun bu yılsonunda kırılacağını ifade ediyorlar.

FAİZLER DÜŞÜNCE KREDİ KULLANIMI ARTTI

Satışların 1 milyon bandına yerleşmesinde en önemli etkenlerden bir tanesi olarak konut edinme amaçlı konut finansmanı içeren mortgage kanunun çıkması oldu. 2008 yılından itibaren bankaların mortgage’a yönelik paketler oluşturması nedeniyle kredilendirme kolaylaştı ve bu da satışlara yansıdı.

Buna göre Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2009 yılında 555 bin konutun 22 bini için kredi kullanılırken, bu yılın 10 ayında satılan 926 bin 932 konutun 309 bin 651’i bu şekilde kredi kullanılarak satın alındı. Buradan bakıldığında kredili satış, toplam satışın 3’te 1’ine kadar yükseldi.

Öte yandan son dönemde kredi faizlerinin düşmesi konutta canlılık yarattı. Buna göre yüksek siyasi tansiyon nedeniyle faiz oranlarının yüksek seyretmesi 2014 yılına 101 milyar liradan başlayan toplam konut kredisi kullanımı pek artırmadı. Gayrimenkulde rekor yılı olarak kabul edilen 2013’te aylık kredi kullanımı 3 milyara varan oranda artarken, 2014’ün ilk yarısındaki 6 aylık dönemde sadece 4 milyar lira artış gösterdi. Ancak yılın ikinci yarısından itibaren özellikle de Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin geride kalmasıyla birlikte faizlerin düşmesi, konuta olan taleple birleşti ve 110 milyar liralık konut kredisi kullanımına ulaşıldı. Son dönemdeki artışla birlikte bu yılın 120 milyar liralık kredi hacmine ulaşılması planlanıyor.

YABANCIYA SATIŞ PATLAMA YAPTI

Müteahhitlerin hayata geçirdikleri projeler sadece iç pazardan alıcı bulmuyor. Son yıllarda özellikle mütekabiliyet kanununun çıkmasıyla birlikte Türkiye’de yatırım yapmak isteyen yabancılar buradaki konut projelerine de ilgi göstermeye başladılar. Mütekabiliyet yasasının işlerlik kazanması ve yurtdışındaki fuarlar nedeniyle bu yılın başından bu yana yükselen grafiğini sürdüren yabancıya konut satışları önemli bir gelir kalemi haline geldi. Buna göre 2013 yılında 3 milyar dolar olarak gerçekleşen yabancıya gayrimenkul satışı bu yıl 10 aylık dönemde 3.5 milyar dolara ulaştı.

Yabancılara ekim ayında konut satışı, geçen yıla göre yüzde 76.8 artışla 1806 konuta ulaştı. Geçen yılın 11 aylık döneminde 10 bin 740 olan yabancıya satışlar, bu yıl yüzde 59 artış göstererek 17 bin 104 seviyesine çıktı. İstanbul’da geçen yılın 10 aylık dönemine göre yüzde 145 artışla 5046 konut satışı yapıldı. Toplamda 5 milyar dolarlık yabancı yatırım hedefine gelecek yıl ulaşılacağı ifade ediliyor.

809 BİN DAİRELİK YAPI RUHSATI ALINIYOR

Türkiye’nin içinde bulunduğu dinamiklere bağlı olarak inşaatta özellikle konut odaklı büyümenin devam edeceği öngörülüyor. Bunu ortaya koyan en önemli verilerden bir tanesi de belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen yapılardaki sürekli olarak meydana gelen büyüme. Buna göre 2002 yılında 36.1 milyon metrekare üzerinde 161 bin 920 daire geliştirilirken, 2014 yılında 173.1 milyon metrekarede 809 bin 597 daire için ruhsat alındı. Yapı ruhsatlarında ortaya çıkan bu rakamlar inşaatta büyümenin devam edeceğini ortaya koyuyor.

KENTSEL DÖNÜŞÜM GELECEK YILLARA DAMGA VURACAK

Türkiye’de özellikle deprem riski altındaki binaların yenilenmesini ve nitelikli konutlara dönüşmesini sağlamayı hedefleyen kentsel dönüşüm süreci devam ediyor. Şu an için emekleme aşamasında olan dönüşümün, gelecek dönemde alınacak önlem ve düzenlemelerle birlikte ülkedeki yapım faaliyetlerinin önemli bir bölümünü oluşturması hedefleniyor. Yaklaşık 20 yıl içerisinde 7 milyon konutun dönüşmesinden 25 milyon kişinin etkileneceği hesaplanan dönüşüm faaliyetlerinin çatısı altına son 2 yıldan bu yana 450 bin konut ve 2 milyon kişi girdi. Özellikle İstanbul’da riskli alan olarak belirlenen bölgelerdeki (Fikirtepe, Gaziosmanpaşa. Maltepe, Kartal) gibi simge yerlerdeki dönüşümün hızlanmasının bir rüzgar oluşturacağı ve peşinden Türkiye geneline yayılacağı öngörülen kentsel dönüşüm çalışmaları sonrasında yeni ve nitelikli binaların yükselmesinin çekim gücü yaratacağı ifade ediliyor. Bununla birlikte bankaların kentsel dönüşüme yönelik düzenleyecekleri kredi paketleri, sektörü hareketlendirecek önemli nokta olarak yerini alacak.

Ünsal Ereke – Habertürk Gazetesi