Konutta 3 büyük il fren yaptı, Anadolu gaza bastı!
Türkiye’de konut satışları rekor kırmaya devam ediyor. Ancak İstanbul, Ankara ve Antalya’nın durumu diğer illerden farklı. Bu üç ilin 11 aydaki satışı yüzde 2.6 azalırken, geriye kalan 78 ilin satışı yüzde 8.38 arttı.
Türkiye’de konut satışları rekor kırmaya devam ediyor. Ancak İstanbul, Ankara ve Antalya’nın durumu diğer illerden farklı. Bu üç ilin 11 aydaki satışı yüzde 2.6 azalırken, geriye kalan 78 ilin satışı yüzde 8.38 arttı.
Kasımda konut satışları yüzde 25 arttı. Ekimde de yüzde 25 artmıştı. Eylülde ise yüzde 15 büyüme vardı. Aylık yüzde 1’in altına inen faiz yükü cazip geldi. Kampanyalarla kısmen fiyat indirimleri de olunca alıcıları harekete geçirdi ve böylelikle son üç ayda konutta satış rekorları kırıldı. 11 aylık dönemde Türkiye’de 1.2 milyon konut satıldı ve geçen yılın yüzde 4.5 üstüne çıkıldı. Bu rekor muhtemelen aralık ayında da sürecek ve 1.3 milyon adet satış geçilerek yeni bir rekor kırılacak. Üçüncü yıl da 1 milyonun üzerinde konut satılıyor Türkiye’de. Gayet canlı bir konut piyasası olduğunun işareti.
- Zaten konut fiyatlarındaki artışlar da bunu kanıtlıyor. Türkiye’de son bir yılda konut fiyatları yüzde 13.90 arttı. Veriler eylül sonu itibarıyla. Son 5 yılda da yüzde 96.4 ile enflasyonu ikiye katlayan bir artış var.
- Genelde yaşanan bu canlanmaya karşılık İstanbul, Ankara ve Antalya’da daha farklı bir eğilim var. Bitişikteki tabloda yer alıyor. Türkiye çapında 11 ayda gerçekleşen yüzde 4.5 artan konut satışı, üç büyük ilde yüzde 2.61 azalma gösterdi. En büyük azalma yüzde 5.29 ile Antalya’da. İstanbul’un yüzde 2.76, Ankara’nın da yüzde 1.17 azaldı.
- Üç ildeki azalmanın asıl büyük kısmı ipotekli konut satışlarındaki azalmadan geldi. Bu tür satış Antalya’da yüzde 9.25, İstanbul’da yüzde 7.64 ve Ankara’da yüzde 2.15 azaldı. Peşin, çekle ya da takasla yapılan diğer satışlarda ise tek kayda değer düşüş yüzde 3.53 ile Antalya’da meydana geldi.
- Üç büyük ilin satışları yüzde 2.61 azalırken, geride kalan 78 ilin konut satışları yüzde 8.38 arttı. İpotekli satışlarda fark daha da açıldı. Üç ildeki ipotekli satışlar yüzde 5.97 düşerken 78 ilde yüzde 6.5 yükseldi. Diğer satışlarda üç ilin azalması yüzde yarıma inerken 78 ilin büyümesi yüzde 9.27’ye vardı. Üç il ile diğer 78 il bize konutta iki ayrı dünyanın resmini veriyor gibi.
- Bu illerin ekonomik durumuna bakınca en büyük etkinin turizmden geldiğini görüyoruz. İstanbul ve Antalya turizmin iki başkenti ve diğer şehirlerden açık ara önde. Turizm sektöründe de bu yıl yaklaşık üçte birlik daralma yaşandı. İstanbul’un diğer büyük geliri ticarette de belli bir durgunluk yaşanıyor. Antalya’da ise ikinci büyük sektör tarım. Rusya ise tarım ürünleri almayı 2016 yılı boyunca durdurdu. İhracat yeni yeni başlayacak gibi.
- Konut kredisi riski sıralamasında ilk 10 ilin birincisi 54.1 milyar lira İstanbul, 20.4 milyar lira Ankara ikinci, 5.6 milyar lira ile Antalya beşinci. Kamusal gelirlere daha çok bağlı Ankara’nın borçlanma frenine yumuşak şekilde dokunması mantıklı geliyor. Tüketici “Yeterince borçlandık, altından kalkamayabiliriz” diye düşünebilir. Antalya ve İstanbul turizm, ticaret ve tarımdan gelir kaybına uğradı ve yeni borç yükü altına girmek istemiyor olabilir.
- Satışlardaki bu farklılıkta konut fiyatlarının seyri de önemli. Konut fiyatları son bir yılda yüzde 13.90 artarken İstanbul’da yüzde 16.60 ve Antalya’da yüzde 11.87 yükselme var. Ankara konut fiyatları ise yüzde 8.79 ile genelin altında kaldı. Son 5 yılda da İstanbul yüzde 143.62 artışla yüzde 62.77’lik artan Ankara’nın iki katından fazla yükseldi. Antalya’daki artış da yüzde 98 ile ortalamanın biraz üzerinde.
- Konut sektöründeki bu ayrım gösteriyor ki, konut sektöründeki canlılığın devamı için ekonomideki bozulmanın durması ve tersine çevrilmesi lazım. Eğer ekonomi daha kötüye giderse bugün Antalya ve İstanbul’da görülen durum Türkiye çapında da ortaya çıkar.
SONUÇ: "Yazgı yolunu kendi bulur" Virgilius
Habertürk/Abdurrahman Yıldırım
