Kripto para platformları nasıl işliyor? Bitcoin'le neler değişti?
Bitexen CEO'su Yahya Tuğyan Erdem, kriptolardaki merkezi platformlarının geçmişten günümüze gelişimini anlattı ve Bitcoin'in nasıl etkilediğiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Erdem, Para Dergisi için kaleme aldığı yazıda kripto paralardaki merkezi platformları anlattı.
Bitexen CEO'su Yahya Tuğyan Erdem, kripto paralardaki merkezi platformlar ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Bitexen CEO'su Yahya Tuğyan Erdem'in Para Dergisi'ndeki 'Geçmişten günümüze merkezi platformlar' başlıklı yazısı şu şekilde;
Küresel ekonomi ile birlikte mal ve hizmet piyasalarında serbestleşme başlamış, uluslararası anlamda gerçekleşen işlemlerde artış yaşanmıştır. Finansal piyasa ve kurumların küresel anlamda etkileşimleri daha da kolaylaşmış ve dünyada "küresel sermaye” gelişmeye başlamıştır. Günümüzde bir ürünün değeri dünyanın farklı bir noktasında ya da farklı bir platformda olsa bile herhangi bir fiyat farkı mevcut ise, yatırımcılar bunu arbitraj imkanı olarak değerlendirebilmektedir. Bu fiyat farkından yararlanarak getiri elde edebilmektedir. Bu işlemi günümüz kripto para ekosisteminde gerçekleştirmek mümkündür. Ancak Bitcoin'in henüz ilk dönemlerinde işler çok daha farklıydı.
Bitcoin ortaya çıktıktan bir süre sonra onu elde etmenin farklı yolları talep edilmeye başlandı. Bitcoin ilk olarak yalnızca madencilik yoluyla elde edilen bir kripto birimiydi. Bunun dışında forum sitelerinde ve çeşitli topluluklarda ödül olarak kullanılmaktaydı. Ancak tüm bu yollar haricinde alışverişini gerçekleştirmek oldukça zordu. Teknolojik anlamda yeni bir varlık olması ve yeterli şekilde değişimini gerçekleştirecek platformun bulunmaması, yeni bir ihtiyacı ortaya çıkardı. Bu ihtiyaç, Bitcoin talep edenler ile Bitcoin sahiplerinin varlıklarının el değiştirmesine imkan sağlayacak alım satım platformlarıydı. Bu alanda 2010 yılına kadar önemli bir gelişme yaşanmadı. Bugün ismini bildiğimiz birçok platform, o tarihlerde henüz kurulmamıştı.
İLK YAPI 2010'DA ORTAYA ÇIKTI
Merkezi platformlar arasında oluşturulan ilk yapı, 2010 yılında ortaya çıkmıştır. İlk kez Bitcointalk isimli forumda yer alan bir kullanıcı tarafından tanıtılan Bitcoin Market isimli website, Bitcoin alım satım işlemlerinde kullanılmaya başlandı. BitcoinMarket’in temel amacı, Bitcoin'in değerini alım satımlar aracılığı ile kullanıcıların belirlemesi ve ortaya çıkan değerin ne olduğu hakkında herkesin bilgi sahibi olmasıydı. O dönemlerde 1 Bitcoin'in değerini belirlemek oldukça zordu. Yaygın bir piyasanın olmayışı ve farklı fiyatlardan takasların gerçekleştirilmesi, bunu zorlaştıran unsurlardandı. Bitcoin Market açıldığı sıralarda 1 Amerikan Doları ile yaklaşık 350 Bitcoin almak mümkündü.
Paypal aracılığıyla Bitcoin alımına imkan sağlanan bu platform, Paypal'ın desteğini çekmesi ile popülerliğini kaybetti ve yerini Mt.Gox'a bıraktı. Bir süre piyasadaki işlemlerin büyük bir çoğunluğuna ev sahipliği yapan Mt. Gox, 2014 yılında çeşitli problemlerle birlikte hizmetlerini kapattı. Bu süreçten sonra ortaya çıkan yeni platformlar yalnızca Bitcoin'i değil, alternatif kripto paralar olarak adlandırılan “altcoinleri" de listelemeye başladı. 2017 yılındaki büyük yükseliş ve ICO Boom ile birçok yeni proje hayata çıkmış ve bunların alım satımının gerçekleştirileceği merkezi platformlara ihtiyaç daha da artmıştır. Ortaya çıkan yeni platformlarla birlikte kripto para ekosistemi genişlemiştir. Yeni projeler, altyapılar, tokenizasyon, DeFi, GameFi ve Metaverse gibi kavramlarla büyüyen kripto para piyasasının değeri bugün 12 trilyon Amerikan Doları seviyelerinin üzerindedir. Piyasadaki bu değerin çok büyük bir çoğunluğu merkezi platformlar üzerindedir. Bu sebeple merkezi platformların önemi ekosistem için oldukça değerlidir.
Kripto paralarda merkezi ve merkeziyetsiz platform farkları nelerdir?
Kripto paralarda 2021'de hangi yenilikler yaşandı?