Kripto para yatırımcıları bunlara dikkat!

Birçok kişi, kolay para kazanmak amacıyla kripto para sektörüne girdi. Adeta yeni umut olan kripto para yatırımı, bazen pismanlığa da neden olabiliyor. 

Milliyet gazetesinden Cihat Askan'ın haberine göre; koronavirüs pandemisi sürecinde insanların sürekli evde olması ve interneti aracıyla kazanç sağlamak istemeleri gibi etkenler sebebiyle kripto para piyasasında Türkiye’nin payı hiç olmadığı kadar arttı.

İlgi yükseldi

Tabii durum böyle olunca kazananlar daha fazla hırslandı, kaybedenler de zararlarını kapatmak için çabalarken battı. Hukukçular, kripto paralara ilişkin herhangi bir özel düzenleme olmadığından Türk Ceza Kanunu’nun klasik suçları çerçevesinde işlem yapılmaya çalışıldığını dile getirdi. Psikolog ve sosyologlara göre, salgın sürecinde kripto paralara yoğun ilgi geldi.

Kripto paralara ve borsaya yatırımda bulunan kişilerin üç temel sebebinin bulunduğunu dile getiren psikolog Prof. Dr. Acar Baltaş, “Paraya çok ihtiyaç duymak, kolay para kazanılacağına inanmak ve açgözlülük” dedi.

Bu alanlara yatırım yapanların kişilik özellikleri açısından ihtiyatlılığı düşük, iyimser kişiler olduğunun araştırmalarla belirlendiğine dikkat çeken Prof. Baltaş, “Yeri geldikçe ‘Zahmetsiz gözüken’ kazancın çok kere tuzaklar içerdiğini, yaşanmış olaylardan hareketle karşılıklı sohbet şeklinde paylaşmak uygundur. İnsanların çok paraya ihtiyacı duymasının haklı veya haklı olmayan sebepleri olabilir.

Bugün Türkiye’de genç işsizliği, insanların bütçelerini yetiştirememesi, birtakım insanların bunu istismar etmesine sebep oluyor. İntiharları, kripto paraya bağlamak çok mümkün değil. Kripto paradan intihar eden kişi yolun sonuna gelmiş, bu olay bardağı taşıran son damla olur” açıklamasında bulundu. 

‘Hata yapabiliyorlar’ 

Psikolog Alanur Özalp ise kazanan ve kaybedenlerin durumuna ilişkin şunları söyledi: 

“Kripto para piyasalarında kazanan kişiler, kendilerini daha zeki, daha akıllı, ‘Bak neler yapıyorum’ diye gururlanarak başka boyutta görebilirler. Tabi kazandıkça büyük oynama, daha fazla oynamak istiyorlar. Daha hızlı hareket ederken de hata yapabiliyorlar. O hataların sonu da kötü sonuçlanabiliyor.

Kaybetme boyutunda baktığımız zaman genellikle hemen zengin olmak isteyen, çalışmadan köşeyi dönmek istemeyenler karşımıza çıkıyor. Özellikle gençler bu konuda gerçekten etkili. Bir an evvel bir şekilde her şey olsun istiyorlar. Batışlarla hırçınlık, öfke, öfkenin direkt kendine dönmesi de intiharlara sebep oluyor.”

Ekonomik arayışın etkisi 

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Tuğba Aydın Öztürk, Kovid-19 salgını döneminde kripto para piyasasına güvenin arttığına vurgu yaparak, şöyle konuştu: 

”Pandeminin olumsuz etkisinin en fazla kendini gösterdiği alanların başında ekonomi geliyor. Pandemi sürecinde kripto para piyasasına daha fazla güvenilmiş ve işlemler artmıştır.

Bu ilginin en önemli sebeplerinden birisi de dijital uyum. Yani pandemiyle birlikte çok kısa bir süre içinde uzaktan çalışma ya da online iş modellerine geçiş yaptık. Türkiye’de kripto para uygulamalarına yoğun ilgi gösterilmesi tüketici alışkanlıkları ve ekonomik arayış gibi faktörler ile açıklanabilir.

Son günlerde Bitcoin’de battığı için hayatına son veren kişilerin haberlerine tanıklık ediyoruz. Tüm malvarlığının tek bir kaynağa yönlendirilmesi neticesinde yaşanan büyük ekonomik kayıplar ve buna bağlı olarak gelişen intihar vakaları toplumun verdiği psikolojik ve sosyolojik reaksiyonlardır.”

Dolandırıcılık ve örgüt 

Kripto para dolandırıcılığına ilişkin savcılığa çok sayıda suç duyurusu yapılırken, şikayete konu edilen suçlar ise şu şekilde açıklandı:

“Nitelikli dolandırıcılık, Suç işlemek amacıyla örgüt kurma, Suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma, Bilişim sistemleri banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık.”

TCK’daki klasik suçlar 

Bilişim Hukukçusu Avukat Gökhan Ahi, “Kripto paralar nedeniyle mağdur olan kişiler için getirilmiş herhangi bir özel düzenleme bulunmadığından Türk Ceza Kanunu’un klasik suçları çerçevesinde işlem yapılmaya çalışılıyor. Kripto para borsalarının ortadan kaybolmasıyla ilgili güveni kötüye kullanma suçu oluşabilir veya duruma göre verileri erişilmez kılma suçu akla gelebilir.” diye konuştu.

‘Yasa yok, ikincil düzenleme var’ 

Kripto paralara ilginin artmasıyla beraber yasal düzenlemeler olmasa da, birtakım ikincil düzenlemeler hayata geçirildiğine dikkat çeken Bilişim Hukukçusu Avukat Gökhan Ahi, şu açıklamalarda bulundu:

“Merkez Bankası tarafından yayımlanan ve yürürlüğe giren yönetmelik, ödemelerde, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların kullanılamayacağını düzenlemektedir.

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) ise, kripto varlık hizmet sağlayıcılar ile ilgili yükümlülükler ve cezai yaptırımlar getiren bir rehber yayınladı. Rehberde kripto varlık hizmet sağlayıcılarını tıpkı bankalar, sigorta şirketleri ve varlık yönetim şirketleri gibi suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine dair tedbirlere ilişkin kanunda “yükümlü”ler arasına dahil etti. Rehbere göre, müşterinin tanınmasına (Know Your Customer) ilişkin esaslar mevcut.”

Miras bırakılabilir mi? 

Thodex mağdurlarının avukatlarından Sinan Keskin, kripto para borsalarındaki varlıkların miras bırakılıp bırakılmayacağı ile ilgili olarak ise şöyle konuştu:

“Burada aslında akademik bir tartışma konusu var. Kripto paralardaki miras hadisesinde varlık olmayan bir şey, nasıl miras bırakabilir.

Örneğin, bir kişi öldüğünde mirasçısı elinde veraset ilamıyla kripto paraları aldığı aracı borsa firmasına ‘Ben bu kişinin mirasçısıyım, kriptolarını hesabıma atılmasını istiyorum’ derse, borsa vermeyebilir. Bu konuda hiçbir şey yapamazsınız, çünkü kripto paralar şu an bir varlık değil, SPK’ya kote değil. Bu anlamda bir bağlayıcılığı yok. Burada firma yasal mirasçıya memnuniyet ve kurumun güvenilirliği adına kabul edebilir. Tamamen kurumun inisiyatifine bağlı.”

Kripto para işlemlerinde nelere dikkat edilmeli?