Krizleri fırsata çeviren 29 şirket gayrimenkulde 10 yılda 100'e katladıl!

Kriz firsattır sözü Çin'de sıklıkla kullanılır. Uzakdoğu felsefesi olaylara farklı perspektifle bakarken sözlerdeki derinliği ancak biraz düşündüğümüzde fark ederiz. "Kriz" kelimesinin "tehlike" ve "fırsat" anlamını bir arada içinde barındırması da konunun derinliğini merak edenler için önemli bir çıkış noktası olacaktır. 

Meksa Yatırım Menkul Değerler Stratejisti Zeynel Balcı ise bir adım daha ileri giderek, "Kriz yoktur, servetlerin el değiştirmesi vardır" sözünü hatırlatıyor. Borsada uzun yıllar her kademede görev almış tecrübeli bir uzman olan Balcı, bu süre zarfında birçok krize de şahit oldu. Batanlar kadar çıkanları, servetlerin el değiştirmesini gördü. 

Krize hazırlıklı girenlerin ya da doğru yerde duranlann, daha da büyüyerek krizden avantajlı çıktığı tecrübelerle sabit. Balcı, Türk ekonomisinde bu tür şirketlerin daha ziyade ortaklık yapısı güçlü, borçlanma oranlan düşük ve likidite açısından rahat işletmeler olduğunu söylüyor. 

Bunlara ek olarak esen rüzgarın yönünü doğru tahmin etmenin sonuca götürdüğünü belirtiyor. Kriz şartlarında piyasadan çekilen veya pazar payını kaybedenin yerini doldurmak, fiyatı ucuzlayan şirket ve varlıkları uygun fiyata almak, kriz ortamında avantaj yaratan fırsatlar olarak öne çıkabiliyor. 

Krizlerdeki fırsatları değerlendiren borsadaki firmalar, aynı zamanda yatırımcısına da kazandırıyor. Son 10 yıl baz alındığında 29 şirketin krizlerden firsat yaratarak öne çıktığını görüyoruz. Bu şirketlerden 21'i bu süre içinde hiç zarar etmedi, performanslarıyla yatırımcının gözdesi olmaya devam ettiler. İşte piyasa değerini katlayan borsa şirketleri ve sektörler... 

GAYRİMENKULDE 10 YILDA 100'E KATLAYANLAR

Gayrimenkul yatırım ortaklığı endeksi, son on yılda üç kat artış gösterdi. Paranın aşınma payı göz önüne alındığında bu artışın abartılacak bir yanı olmadığını kabul etmek gerekiyor. Ancak sektör içinde yer alan Vakıf GYO'nun özellikle son iki yılda gösterdiği performans göz kamaştınyor. Hissenin son 10 yılda piyasa değerindeki artış yaklaşık 100 kat. Gerçekleşen çıkışta projeler ve beklentilerin etkisi hayli fazla. En son İstanbul Finans Yeni havalimanı, üçüncü köprü gibi projeler çimentoyu olumlu etkiliyor. 

Merkezi projesine ilişkin beklentiler hissede fiyatlandı. 

Firmanın faaliyet raporunda yer alan bilgiye göre, proje kapsamında Küçükbakkalköy'de bulunan arsası üzerine Vakıfbank'a genel müdürlük hizmet binası ve ek tesis yapılması düşünülüyor. Temel gelir kaynağı kira olan şirketin buna ilave olarak para ve sermaye piyasalarından elde ettiği faiz ile alış-satış gelir farkı bulunuyor. 

Şirketteki olumlu havaya rağmen sektörle ilgili kaygılar da yok değil. Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatınm Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Aziz Torun, gelecek dönemde sektörde finansman maliyetlerinin yükseleceğine ve bol paranın azalacağına dikkat çekiyor. 

Sektörde hızlı şekilde değerini artıran bir diğer firma da Doğuş GMYO. Şirket 10 yıl önce 29 milyon TL piyasa değerine sahipken bugün 1,2 milyar TL tutarında bir değere ulaştı. Şirketin fiyatı süreç içinde kademeli olarak yükselirken Doğuş Grubu'nun Galatapoıt ihalesini almasıyla birlikte hisse sağlam bir çıkış ivmesi yakaladı. 

Ekonomide önemli bir yere sahip olan inşaat sektörü son 10 yılda adeta dinamo işlevi gördü. İnşaat sektörünün bu özelliğini değerlendirmesini bilen GYO firmaları bu sektörle birlikte büyürken yatınmcısını da ihya etti. 

BANKALAR ARASINDA ÖNE ÇIKANLAR 

Son 10 yılda bankacılık sektöründe de ciddi değerlenmeler yaşandı. 2000 krizinde birçok banka batarken yok pahasına el değiştirenler de olmuştu. Ancak bu süreci atlatmasını bilenler ciddi değer artışları gerçekleştirdi. Bunlar arasında en dikkat çekeni TSKB. Bankanın piyasa değeri son 10 yılda 84 milyondan 2,3 milyar TL'ye yükseldi. Aynı şekilde Şekerbank da 90 milyon TL olan piyasa değerini 2,2 milyar TL'ye çıkardı. Türk Ekonomi Bankası ve Finansbank hızla büyüyen diğer bankalar arasında yer alıyor. 

Bankalardaki bu hızlı büyümede artan kredilerin etkisi bir hayli fazla. Ancak bu yıl sektörün kârlılığında belli bir gerileme yaşanması bekleniyor. TSKB Genel Müdürü Özcan Türkakm, 2014 un tüm piyasalar için bir geçiş yılı olacağım söylüyor. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch ise Aralık 2013'te yaptığı değerlendirmede; artan faiz oranlan, yavaşlayan ekonomik büyüme ve TL'deki değer kaybı nedeniyle, bankaların 2014'te baskı altında kalabileceğini hatırlatıyor. Bununla birlikte güçlü sermaye ve fonlama sayesinde sektör görünümünün istikrarlı olduğuna dikkat çekiyor. Genel kanı, bu yıl ve önümüzdeki yıl bankaların kârlılıklarının gerileyeceği yönünde. Ancak değerleme oranlarının gerilemesi neticesinde, fiyatların cazip hale geleceği de göz ardı edilmemeli. 

ÇİMENTO VE CAM DİKKAT ÇEKİYOR 

İnşaat sektörü son 10 yılda lokomotif işlevi görünce bağlı sektörler de hızla büyüdü. Bu süre zarfinda borçluluk oranlan düşük, temettü verimlilikleri yüksek çimento şirketleri, yatınmcılann gündeminden hiç düşmedi. Aynı süre zarfinda piyasa değerini milyondan milyara çıkaran şirketlerden beşi çmıento, ikisi de cam sektöründen çıktı. 

Türkiye inşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dündar Yetişener, inşaat malzemeleri sektöründeki büyümenin, büyük projeleri içeren dev kamu yatmmlanndan kaynaklandığını dile getiriyor. 

Çimento sektöründe hareketli bir süreç yaşanıyor. Üçüncü havalimanı ihalesi, üçüncü Boğaz köprüsü, Körfez Geçiş Projesi, özellikle demir çelik ve çimento şirketlerini olumlu etkileyecek. Aynı şekilde kentsel dönüşüm çalışmalan da çimento sektöründe beklentileri güçlü tutuyor. 

İKİ HOLDİNG HIZLI YÜKSELDİ 

Alarko Holding ve Yazıcılar Holding, son 10 yılda piyasa değerlerini milyondan milyara çıkaran kuruluşlar. 

Her iki holdingin de ataklan sürekli gündemde oldu. Bünyesinde yer alan firmalan altı ana grupta toplayan Alarko Holding, özellikle Kasım 2008'de başlayan çıkışı ile dikkat çekti. Hissenin fiyat/kazanç oranı hâlâ sektör ortalamasının altında bulunuyor. Yazıcılar Holding ise içecek, otomotiv ve perakende sektöründe bulunan firmalan üzerinden gelir yaratıyor. 

GIDA, OTOMOTİV VE KİMYA SEKTÖRÜ 

Gıda sektöründeki finnalann büyük bir kısmı ciddi sıkıntılar yaşıyor. Buna rağmen sektörde boşalan alanlan dolduran firmalar değerlerini artınrken yatınmcısını da zenginleştiriyor. Ülker Bisküvi özellikle gerçekleştirdiği satın almalarla sivrilirken hızlı büyüyenler arasında yer aldı. Otomotiv sektörü ise gerçekleştirdiği ihracat rakamları ile ülke ekonomisinde önemli bir yere sahip bulunuyor. Sektörde yer alan Otokar ve Brisa değer artışlan ile diğer firmalar arasında öne çıktı. Soda Sanayi ve Aksa ise kimya sektöründe parlayan diğer iki firma. 

Zeynep Aktaş/ FORTUNE