Kur Korumalı Mevduata verilen destek ekonomik yardımları yakaladı!
KKM’ye yapılan kur farkı ödemeleri son bir yılda 91,4 milyar lira oldu. Aynı dönemde yatırım, üretim, Ar-Ge, inovasyon, kalkınma gibi stratejik önem taşıyan faaliyetler için yapılan ödemeler toplamı ise 96,3 milyar lira olarak gerçekleşti.
Önceki ekonomi yönetiminin, dövize yönelişi önlemek, liralaşmayı artırmak amacıyla 2021 sonunda başlattığı ve birikimlerini TL mevduatta değerlendirenlere vade sonunda bankanın verdiği faizle kur artışı arasındaki farkı devletin ödeme taahhüdünde bulunduğu Kur Korumalı Mevduatın (KKM) toplam hacmi BDDK verilerine göre 4 Ağustosta 3 trilyon 282,4 milyar liraya yükseldi.
Dunya.com yazarı Naki Bakır’ın konuyla ilgili köşe yazısı şöyle: Merkezi yönetim bütçesi verilerine göre bütçenin “ekonomik/mali transferler” kaleminde yer alan KKM’ye kur farkı ödemeleri Ağustos 2022-Temmuz 2023 döneminde 91,4 milyar lira oldu. KOBİ’ler ve girişimcilere teşvikler, teknolojik ürün destekleri, bireysel emekliliğe devlet katkısı, çeşitli sübvansiyonlar gibi çok sayıdaki alana son bir yılda yapılan ödemelerin toplamı da 96,3 milyar lira olarak gerçekleşti.
Buna göre devletin merkezi bütçeden, para ile para kazanma esaslı rantiye faaliyeti olan bu uygulama kapsamında aktardığı tutar; yatırım, üretim, Ar-Ge, inovasyon, ekonomik gelişim, kalkınma gibi açılardan stratejik önem taşıyan ekonomik aktörler ve faaliyetlere verdiği desteklerin toplamını yakalamış oldu.
KOBİ’LERE SEMBOLİK HİBE
Bütçenin ekonomik/mali transferler kaleminden bireysel emekliliğe devlet katkısı olarak son bir yılda aktarılan tutar 17,5 milyar, istihdam destekleri 3,8 milyar, yerli savunma sanayii ürünleri finansman desteği 2,1 milyar, demiryolu yolcu taşıma sübvansiyonu ile yatırım teşvik destekleri 2’şer milyar, KOBİ ve girişimci hibe destekleri 1,4 milyar lira. Bu dönemde, haberleşme giderleri 831 milyon, yeraltı kömür işletmelerine işçi maliyet desteği 578 milyon, KOBİ’lere finansman destekleri ise 375 milyon lira oldu.
TOPLAM YÜK 152 MİLYAR LİRA
KKM uygulamasında ilk ödemeler, 3 aylık vade tercihinde bulunan hesap sahipleri için Mart 2022’de 11,7 milyar lira olarak yapılmıştı. 3, 6, 9 ve 12 ay vadeli olarak açılabilen KKM’ye bütçeden her ay yapılan kur farkı ödemeleri toplamda temmuz sonu itibariyle 152 milyar lira olarak gerçekleşti.
Dövize hücumun önüne geçmek için 2021 sonunda başlatılan KKM’nin de dövize endeksli bir enstrüman olması bunun döviz mevduatından farkı olmadığı yönünde görüşlere neden oldu. KKM’nin her an yeniden dövize yönelerek ekonomide şoklar yaşatabileceğine dikkat çekiliyor.
Ekonomide liralaşmayı artırma amacıyla başlatılmasına rağmen, mevduat hacminde yerli-yabancı para payı hesaplanırken, KKM yabancı para hanesinde gösteriliyor. 4 Ağustos itibariyle 12,6 trilyon lira olan toplam mevduat hacminin, 4 trilyonunu TL mevduat oluşturuyor. Kalan bölümde 3,3 trilyonluk KKM ile beraber 8,6 trilyonunu döviz mevduatı oluşturuyor.
Buna göre mevduat hacminde yabancı para ve yabancı paraya endeksli kısmın payı yüzde 68’e çıkmış durumda. KKM öncesinde Aralık 2021 sonunda 5,3 trilyon lira olan toplam mevduat hacminin 3,4 trilyon lira ile yüzde 64’ünü yabancı para oluşturuyordu. Bu da mevduatta dolarizasyonun daha da arttığı anlamına geliyor.