Okul binaları güvenli mi?

Elazığ, Malatya, Manisa ve İstanbul’da meydana gelen depremlerin ardından pek çok okulda ağır hasar oluşurtu.

Milliyet'te yer alan habere göre; Elazığ Sivrice’de 6.8 büyüklüğünde, öncesinde Manisa Akhisar’da 5.4 şiddetinde, İstanbul Silivri’de 5.8 büyüklüğünde gerçekleşen depremler nedeniyle yaklaşık 18 milyon öğrencinin eğitim gördüğü okul binalarının ne kadar depreme dayanıklı olduğu tartışıma konusu oldu. Ard arda meydana gelen depremler sonrasında birçok okulda ağır hasar oluştu. Türkiye genelinde ilk ve orta dereceli okullar, 2019-2020 eğitim öğretim yılının ikinci dönemine bu hafta başlarken, Elazığ’ın tamamında, Malatya’nın 13 ilçesinde ve Manisa’nın Akhisar ve Kırkağaç ilçelerinde yarıyıl tatili uzatıldı.

İstanbul korkutuyor

Deprem bölgelerinde artçı sarsıntılar hala devam ederken deprem bilimciler, İstanbul’da da büyük bir deprem beklenildiği yönünde açıklamalarda bulunudu. İstanbul’da 7 bin 437 okul var. 3 milyon 175 bini aşan sayıda öğrencinin öğrenim gördüğü İstanbul’da Silivri’de eylülde meydana gelen 5.8 şiddetindeki deprem sonrasında 20 okulun az hasarlı, 9 okulun ağır hasarlı olduğu belirtildi. Bu okulların bir kısmı tamamen boşaltılıp öğrenciler başka okullara ‘misafir’ öğrenci olarak nakledildi, toplam 31 bin öğrenci başka okullarda eğitimlerine devam etti.

İstanbul Valiliği’ne bağlı İstanbul Proje Koordinasyon Birimi tarafından 2006 yılından bu yana yürütülen İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi’ne göre İstanbul’da 1135 okul binası depreme karşı hazır hale getirildi. İstanbul Valiliği tarafından Silivri depremi sonrasında okullardaki son durumla ilgili yeni bir açıklama geldi. Buna göre 8 okul binasının yıkılıp yeniden yapılmasına karar verildi. Bu okullar arasında Bayrampaşa’da Saraybosna Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Çatalca’da Arif Nihat Asya Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (A Blok), Eyüpsultan’da Üçşehitler İlkokulu ve Ortaokulu, Gaziosmanpaşa’da 100. Yıl İlkokulu/Ortaokulu, Küçükçekmece’de Göktürk İlkokulu Kapalı Spor Salonu, Tahsin Banguoğlu İlkokulu, Silivri’de Fevzipaşa Değirmenköy İlkokulu (Ek Bina) ve Çeltik İlkokulu ve Anasınıfı bulunuyor.

Küçükçekmece’de Söğütlüçeşme Ortaokulu ile Fatih’te Çapa Fen Lisesi Kız Yurdu olmak üzere iki okulda güçlendirme çalışması yapılacak. 14 okulda ise İleri Tetkik Çalışmaları devam sürüyor. Bu okullar arasında Avcılar’da Alsancak İlkokulu/Ortaokulu, Bahçelievler’de Rehberlik ve Araştırma Merkezi, Küçükçekmece’de Nergiz Anaokulu, Pendik’te Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu, Sultangazi’de İstiklal İlkokulu/Ortaokulu, Üsküdar’da Burhan Felek Anadolu Lisesi (A Blok), Gaziosmanpaşa’da Vefa Poyraz Anadolu Lisesi, Güngören’de Haznedar Abdi İpekçi İlkokulu (A Blok), Haznedar Abdi İpekçi İlkokulu (B Blok), Mehmetçik İmam Hatip Ortaokulu, Küçükçekmece’de Gültepe İlkokulu ve Silivri’de Ortaköy Sezin Öztaş İlkokulu yer alıyor.

Eğitime geçici süre ara verilen 16 okul ise gerekli tadilat çalışmaları yapılarak eğitime devam edecek. İstanbul’da hasar gören okul binaları arasında, 17 Ağustos 1999’da gerçekleşen depremin ardından yıkılıp yeniden yapılan okullar da var. Deprem gerçeğinin 1999’dan bu yana bilindiğinin ve 21 yılda tüm okulların depreme dayanıklı hale getirilebileceğinin altını çizen uzmanlar, artık depremin ciddiye alınarak okul binalarının kontrollerinin bir an önce yapılmasını ve yıkılan okulların yerine yenilerinin hemen inşa edilmesi gerektiğini kaydediyor.Uzmanların bu konudaki görüşler şöyle:

‘Bedeli çok ağır olur’

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Gökçe: "Depremde okulların ve hastanelerin hasar görmemesi gerekiyor. Çünkü deprem sonrası toplanılacak, insanların ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri önemli yapılar. Dolayısıyla 5.8’lik depremden bugüne kadar eğer incelemeler yeni bitiyse bunu sorgulamak lazım. Niye bugüne kadar beklenildi? İstanbul’da 7 ve üzeri deprem bekleniyor, o zaman binlerce çocuğumuzu göçük altında mı bırakacaktık? Okulların yanı sıra apartmandan bozma birçok okul, etüt merkezi, klinik ve hastane var. Bunlar da kontrol edilmeli. Okullarımızın sağlamlığına güvenmiyoruz. Deprem yaşanmadan önce okullar, hastaneler, diğer kamu yapıları depreme dayanıklı hale getirilmeli. 1999 depreminden bugüne okullarda güçlendirme çalışmaları yapıldı ancak yetersiz. Gerekli önlemler alınmazsa bedeli çok ağır olur, bunun altından kimse kalkamaz. Acil olarak okullar incelenmeli. 2000 sonrasında yapılan yapılarda herhangi bir hasar olmamalı; hatta 7 ve üzeri bir depremde hasar görmemeli. Hiç müdahale edilmeyen okullar var. Öncelikle bir envanter çıkarılmalı. MEB, okul binalarını inceliyoruz diyor. Demek ki bu zamana kadar bir çalışma yapılmamış."

’20 yılda yenilenebilirdi’

Eğitim İş Genel Başkanı Orhan Yıldırım: "Okullar herhangi bir afet esnasında en sağlam, en çok güvenilir yerlerdir. Elazığ depremi sonrasında birçok okul hasar gördü; eğer okullar sağlam olsaydı, insanlar çadırlara değil, okullara yerleştirilirdi. Çünkü okullarda ısınma, su ve tuvalet sorunu yok. Birçok kompleksi içinde barındıran binalardır. Okullar sağlam olursa depremde nerede toplanacağız gibi bir kargaşa oluşmaz. Okullar ayrıca evlatlarımızın bulunduğu binalardır. Depremde 1500’e yakın öğrenci bir okulda göçük altında kalabilir. Böyle bir felaketi Türkiye yaşamamalı. Artık şu kadar binada güçlendirme yaptık gibi açıklamalar kimseyi tatmin etmiyor. Açıklama değil faaliyet istiyoruz. Hangi binaların riskli olduğu belirtilerek bir strateji oluşturulmalı. 1999 depreminden 20 yıl geçti, en azından okullar ve hastaneler hazır olmalıydı."

Deprem göçü yaşanıyor

Elazığ depremi sonrasında 200 okuldan 10’u ağır hasar gördü. Yıkılan okulların öğrencileri bölgeye yakın okullara yönlendirildi. Elazığ depreminden etkilenen Malatya’da ise Doğanyol, Pütürge, Kale, Battalgazi, Yeşilyurt, Akçadağ, Arapgir, Arguvan, Darende, Doğanşehir, Hekimhan, Kuluncak, Yazıhan olmak üzere 13 ilçede ağır hasarlı okullar bulunuyor. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, bölgede 80 okulda ağır hasarın oluştuğunu belirterek, Malatya’da 27 okulun yıkılmasının kararlaştırıldığını açıkladı. Manisa Akhisar depremi sonrasında da birçok binada ağır hasar meydana geldi. Bunlar arasında okullar da bulunuyor. Bu depremler sonrasında diğer illerde de okul binaları incelenmeye başlandı. Bilecik’te Pazaryeri’nde Atatürk Ortaokulu ile Söğüt’te Ertuğrulgazi Ortaokulu depreme dayanıksız diye boşaltıldı. 6 yıl önce çürük raporu verilen okulda bugüne kadar eğitimin devam etmesine veliler tepki gösterdi. Bursa’da da Valilik 24 okul için yıkım kararı aldı.

İstanbul'da 283 okul yıkılıp yeniden inşa edildi!