Kamulaştırılan taşınmazlar için ödeme alınabilir mi?

Kamulaştırma yapılan bölgelerde, taşınmazı bulunan vatandaşlara kamulaştırma için ilçe belediyeleri tarafından bir miktar ödeme yapılıyor. Kendilerine ödeme yapılması gerektiğini bilmeyen vatandaşlar, geçmiş dönemde yapılan kamulaştırma ödemelerinin geri alınıp alınamayacağı konusunda araştırma yapıyor. Posta Gazetesi köşe yazarlarından Tamer Haper, bugünkü köşe yazısında bu soruyu yanıtladı. İşte Heper'in o yazısı...

Babama ait 3 adet dükkana bulunduğumuz ilçe belediyesi tarafından 2000 yılında kamulaştırma (istimlak) yapıldı. 20 yıl oldu. Babam istimlak parası alıp almadığını hatırlamıyor. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne baktık, 2000 yılına ait babam adına açılmış bir dava da yok. Tapu babamın üzerinde görünüyor. Belediyeye sorduk, ödeme makbuzunu bulamıyor. ‘Dava açılmış, istimlak işleri yarım kalmış’ diyor. Dükkanlar yıkıldı, yeşil alan oldu. Dava açmak istiyoruz. Hakkımızı alabilir miyiz? Nasıl bir yol izleyelim? l T.A.

Okuyucumun sorusuna net yanıt vermek zor. Anlattığı olayın üzerinden 20 yıl geçmiş. Bu sürede Kamulaştırma Kanunu’nda bir takım değişiklikler oldu. Ancak ben genel bilgiler vereyim. Umarım okuyucuma yardımı olur. Okuyucumun bahsettiği dönemlerde kamu istimlakı yapar, kendi belirlediği parayı bankaya öder, sonra vatandaş gider bedel artırımı talebi ile dava açardı. Ancak anlatılan o ki okuyucumun babasına bir ödeme yapılmamış, belki de yapılmış ama izlerini bulamıyorlar. Zira 20 sene sonra bizlerde kayıt bulmak zordur. Ancak gayrimenkuller yıkılmış ve o yer yeşil alan yapılmış. Belediye ilgililerinin ifadesi ise ‘dava açılmış, kamulaştırma yarım kalmış’. İyi ama bir kamulaştırma işleminde tek dava çeşidi yok ki... Vatandaş kamulaştırma kararının iptali için idari dava açabileceği gibi bedel artırımı talepli bir dava da açabilirdi. Acaba o tarihte bunlardan hangisi açıldı? Bugün vatandaşın bedel artırımı talepli davası olmuyor. Çünkü bu davayı kamulaştırmayı yapacak idare açıyor.

Bir başka husus, okuyucumun babası bugün için dava açabilir mi? Bir bedel artırım talebi artık söz konusu değil. Ancak kamulaştırmayı yapan idare kamulaştırmadan vazgeçebilir. Bu halde ise “Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulur. Bu duyurma üzerine mal sahibi veya mirasçıları, kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte 3 ay içinde ödeyerek taşınmaz malı geri alabilir.” Veya başka bir husus, “Kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren 5 yıl içinde, kamulaştırmayı yapan idarece veya 22’nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca devir veya tahsis yapılan idarece; kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem veya tesisat yapılmaz veya kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa, mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte ödeyerek, taşınmaz malını geri alabilir. Doğmasından itibaren 1 yıl içinde kullanılmayan geri alma hakkı düşer.”

Görüldüğü gibi muhtelif ihtimaller söz konusu ama bir gerçek var ki bugün artık istimlakın amacına uygun olarak sonuçlanmaması iddiası ile gayrimenkulün geri alınması talebi mümkün değil...

Son 10 yılda kamulaştırma kararı verilen taşınmazlar TBMM'de!