Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi!

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM'ye sunuldu. Komisyonda görüşmeleri devam eden kanun teklifi ile zincir mağazaların çalışma günleri ile açılış saatlerinin yeniden düzenlenmesi ve bu mağazaların nüfusu on bin ve üzerinde olan yerleşim yerlerinde açılabileceği koşulu getirilmesi öngörülüyor.

GENEL GEREKCE 
Zincir marketler bir yönetim altında faaliyet göstererek depo ya da dağıtım merkezleri aracılığıyla toptancılık işlevini, şubeler aracılığıyla da perakendecilik işlevini gerçekleştirerek her iki işlevi de birleştiren marketler olmaktadır. Zincir marketlerin sattığı ürün grupları içerisinde et ve etli mamuller, süt ve sütlü mamuller, içecekler, bakliyat ve unlu mamuller, kuruyemişler, kahvaltılıklar, bisküvi ve şekerleme, konserve ve baharatlar, margarin ve sıvı yağlar, meyve ve sebzeler, dondurma ve dondurulmuş ürünler, deterjan ve temizlik ürünleri, kâğıt ürünleri, kozmetik ürünleri, gida dışı ürünler gibi ürün grupları yer almaktadır. Geniş ürün yelpazesinin devlet teşvikleriyle ucuza tedarik edilip ucuza satılması, en çok küçük ve mikro işletmeleri yani esnaflarımızı olumsuz etkilemektedir. İşbu kanun teklifiyle zincir marketlerin çalışma günleri ve saatleri ile marketlerin açılacağı yerlere ilişkin koşulların esnaflar lehine değiştirilmesi hedeflenmiştir. Türkiye'de zincir market sektöründe ilk üç sırayı A101, BİM ve ŞOK marketleri oluşturmaktadır. Bu marketler Türkiye'nin 81 ilinde ve tüm ilçelerinde faaliyet göstermektedir ve dünyanın en hızlı büyüyen şirketleri arasında yer almaktadır. Özellikle 2020 yılının Mart ayında başlayan Covid-19 salgını sürecinde bu market zincirleri kasalarını doldurmakla kalmamış, aynı zamanda online satış ve dijital aplikasyonlar ile kendi üretim portföylerini de genişletmişlerdir. Bu orantısız büyüme, başta mikro ve küçük işletmeler olmak üzere ülkemizdeki esnafları oldukça olumsuz etkilemekte ve zincir marketlere karşı giderek daha da savunmasız hale getirmektedir. 

Zincir marketlere yönelik devlet teşvikleri de bu marketlerin ülkemizin her mahallesinde, hatta sokağında büyümesini kolaylaştırmaktadır. Ayrıca medya araçlarıyla tüketici tercihlerinin bu marketler lehine şekillendirilmesi de bu marketlerin satışlarını ve kâr marjını artırmaktadır. Yine salgın sürecinde, bu zincirlerin yükselen maliyetlere karşı teşvikler alması, rekabet ortamının tekelleşmesiyle ile fiyatlandırma gücünün artması, şeffaflıktan uzak yönetim anlayışı ve dijital dönüşümle tüketicilere daha hızlı ulaşabilmesi, yine bu marketlerin orantısız büyümesini hızlandırmıştır. Bu sürecin mağduru, devlet destekli bu marketlerin denetimsizliğinin sonucunda en başta tüketiciler, rekabet ortamının yokluğundan kaynaklı küçük işletmeler ve esnaflar ile son kertede kamu olmuştur. 

Türkiye Perakendeciler Federasyonu verilerine göre, toplam gida satışlarında zincir marketlerinin payı yüzde 13'e ulaşmıştır. 2019 yılında bu marketlerin toplam market satışlarındaki satış payı ise %47 olarak gerçekleşirken, yerel marketler %33,7'lik, yaygın süpermarketler ise %19,3'lük pazar payının sahibi olmuştur. İşbu kanun teklifiyle, esnaflar lehine zincir marketlerin (mağazaların) çalışma saatleri 10 saatle sınırlandırılmış ve Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi bu marketlerin Pazar günleri satış yapması yasaklanmıştır. Ayrıca zincir marketlerin meskenlerde açılması özellikle deprem riski nedeniyle engellenmiş ve marketlerin nüfusu 10 binin üzerinde olan yerleşim yerlerinde açılması öngörülmüştür. 

MADDE GEREKÇELERİ 
MADDE 1- Kanunun 13 Maddesine fikra eklenerek zincir marketlerin açılış saatleri ve günleri düzenlenmiştir. 

MADDE 2- Kanuna ek madde konularak zincir marketlerin açılmasının yer ve nüfus yoğunluğuna göre koşulları belirlenmiştir. 

MADDE 3- Yürürlük maddesidir.

MADDE 4- Yürütme maddesidir. 

PERAKENDE TİCARETİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ 
MADDE 1- 14/1/2015 tarihli ve 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 13 üncü maddesine aşağıdaki fikra eklenmiştir. 
"(3) Zincir mağazalar; a) Cumartesi günleri ve hafta içi saat 10.00'da açılır ve saat 20.00'da kapanır. b) Pazar günü, dini bayramların ilk günü ve resmi tatil günlerinde kapalıdır." MADDE 2-6585 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir. “Zincir mağazaların açılması 
MADDE 2- Zincir mağazalar nüfusu 10 bin ve üzerinde olan yerleşim yerlerinde açılır. Mesken binalarda zincir mağaza açılamaz." 
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.