Prefabrikasyon nedir?

Prefabrikasyon nedir?

Prefabrikasyon, hazır elemanlar ya da bileşenlerle yapı kurma; şantiye çalışmalarının olanak ölçüsünde fabrika çalışması haline getirilmesi ve önceden hazırlanmış çoğu beton elemanların yapıyerinde montajı ile yapılan inşaat olarak ifade ediliyor.

1947 yılında Fransa'da "Union Syndicale de la Prefabrication"un kuruluşu sırasında prefabrikasyon şu şekilde tanımlanıyor;

"Kullanma amacına göre dayanım, görünüm, ikamete uygunluk, konfor, süre ve en az bakım yönlerinden olağan koşullara yeterli şekilde yanıt verebilecek tutarlı bir yapım sistemi meydana getirmek üzere, elemanlarının çoğunluğu atölyede modern endüstriyel yöntemlerin duyarlılığı ile ve seri halinde imal edilmiş olan yapı türü prefabrikasyon olarak kabul edilir." şeklinde tanımlanıyor.

Prefabrikasyon tarihi

Eski çağlarda kilin kalıplara dökülerek tuğla şeklinde kullanılması prefabrikasyonun en ilksel şekli olarak karşımıza çıkıyor. Daha sonraki dönemlerde bazı ahşap elemanlar kullanılmışsa da bunlar prefabrikasyon örneği olarak gösterilmiyor. Bunun nedeni ise prefabrikasyonda "süreklilik" ve "seri yapım"ın söz konusu oluşudur.

Tarihçilere göre, 16. yüzyılda İngiltere'yi işgal etmeyi planlayan Fransız kralları I. François ve II. Henri gemilerine prefabrike ahşap elemanlar yüklemişlerdir. Savaş sonucunda  İngiltere'deki bütün konutların yıkılmış olabileceği düşünüldüğü için, bu elemanlar savaştan sonra kralın ve çevresindekilerin konutu olacak pavyonların duvarlarını oluşturacaktı.

Prefabrikasyonun ilk önemli örneği, 1851'de Londra'da Hyde Park'ta kurulmuş olan "Crystal Palace"tır. Joseph Paxton adında bir eski bahçıvanın projesi ile kurulan bu yapı, camla kaplanmış demir ve ahşap bir iskeletten meydana geliyor. Ancak yapı, 1936 yılında yanarak yok olmuştur.

Prefabsikasyon İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ortaya çıkan konut sorununun çözümüne yardımcı olmak üzere Fransa, Hollandai Danimarka gibi Avrupa ülkelerinde ve Rusya'da hızla gelişmiş, standartlaşma sayesinde de kolaylaşmıştır. 

Ülkemizde konuttaki ilk prefabrikasyon örneği, 1966 yılında yapılan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikası lojmanlarıdır. 

Prefabrikasyon çeşitleri

- Açık prefabrikasyon, belirli bir boyutsal kabul ile seri halinde üretilecek yapı elemanlarının kataloglardan seçilerek her yapıda kullanılabilmesi ilkesine dayanıyor. Açık prefabrikasyon, ileri derecede makineleşmiş yapım yöntemlerine olanak yaratmak ve işgücünden büyük tasarruf sağlamak amacını güdüyor.

- Ağır prefabrikasyon, Önceden fabrikada hazırlanmış cephe panoları, merpen kolları, köprü kirişleri gibi çok büyük ve ağır beton parçaların, hatta hacimlerin şantiyede büyük vinçllerle yerlerine konulmasına dayanan prefabrikasyon türü olarak karşımıza çıkıyor.

- Hafif prefabrikasyon, Ahşap, metal ya da plastik asıllı oldukça hafif parçalarla uygulanan prefabrikasyondur. 

- Kapalı prefabrikasyon, belli bir yapı grubunun parçalarının yalnızca bu yapı grubu için fabrikada özel şekilde hazırlanmasına dayanan prefabrikasyondur.

- Kısmi prefabrikasyon, yapının tümünün değil de parçalarından bir bölümünün fabrikada üretildiği prefabrikasyon türüdür.

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com