Restoran esnafı kira, kredi ve vergi mağduru oldu!
Dün gece açıklanan Kovid-19 kısıtlamalarından en çok etkileneceklerin başında yeme içme sektörü geliyor. Türkiye'deki restoranların sadece yüzde 35'inde paket servis hizmeti sunulurken, ertelenen vergi ve kredi ödemeleri de kapıya dayandı. Restoran esnafı ikinci dalgaya çok kötü yakalandı.
Kovid-19 önlemleri kapsamında alınan kararlara göre; restoran, lokanta, pastane, kafe, kafeterya gibi yeme-içme yerleri 10.00-20.00 saatleri arasında sadece paket servis ve gel-al hizmeti verecek şekilde açık olacak. Sözcü'de yer alan habere göre; saat 20.00'den sonra ise gel-al hizmeti olmayacak, sadece telefonla ya da online sipariş hizmeti sunulacak.
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Genel Başkanı Ramazan Bingöl, Sözcü'ye yaptığı açıklamada restoranları e-ticaret modellerine yönelmeye davet etti. “Şu anda pandemi daha da yükseldi ve restoranların acilen hem paket servise hem de e-ticarete dönmeleri gerekiyor” diyen Bingöl, “Ellerindeki doğal ürünleri de bu sanal pazara sokmaları gerekiyor. Paket serviste üyelerden alınan yüksek komisyonlar nedeniyle sıkıntılar yaşandığını da biliyoruz. Her esnafın paket servis durumu yok” açıklamasında bulundu.
Bursalı lokanta işletmecisi Hasip Kıran, tam toparlanmaya başladıkları dönemde yeniden kapatıldıklarına dikkat çekerek, “Lokantalar, kafeler, kıraathaneler, kapanacak. AVM, çarşı, pazar açık olacak. Sanki günah keçisi bizmişiz gibi. Mantığımız almıyor. Paket servisi kime nasıl yapacağız, Ne kazanacağız? Bizim işimiz sıcak yemek. Pandemi döneminde ertelenen taksitlerin zamanı geldi ödenecek. Bunun haricinde sigortalar, vergi, kira bunlar nasıl ödenecek kimse bunları düşünmüyor” diye konuştu. Konya'da restoran işletmecisi Refik Keskin de destek beklediklerine dikkat çekti.
Keskin, “Açıklanan tedbirlerle birlikte şimdi sadece paket servis yapılabilecek. Esnaf olarak zaten zor bir süreçten geçiyoruz. Daha önce işletmemizde paket servis yoktu, dün açıklanan tedbirlerin ardından artık biz de bu dönemi en az hasarla atlatabilmek için paket servise başlayacağız. Yasak ve kısıtlamalar konulmuşsa esnafa nasıl destek verileceği de düşünülmüştür sanırım. Esnaflar olarak elektrik, su, doğalgaz, eleman ve kira gibi birçok girdilerimiz var. Bu süreçte destek bekliyoruz” diye konuştu.
Antalya'da yaşayan ve dükkanını 1 yıl önce açtığını dile getiren Sadık Baş da kısıtlamalar sebebiyle zor durumda kalan bir başka esnaf. Baş, “Maliyetler yüksek, müşteri uygun fiyat bekliyor. Vergiler, kira, eleman parası derken ayakta kalmaya çalışıyorduk. Tam toparladık derken Şubat ayında salgın yasakları başladı. Ben daha öncesinde 150 ila 200 kişilik tabldot yemek veriyordum. Müşteri portföyüm vardı 300 kişiye kadar. Sonrasında corona geldi, paket servisi yoktu yetiştiremiyordum. Paket servisine dönüyorum derken 3 ay geçti ve tekrar düzenimi eski haline getirdim. Dün itibariyle tekrar 150 kişiye ulaştım. Bugün de böyle olunca tekrardan kapatır mıyız, tekrardan açar mıyız diye düşünmeye başladık. Durumumuz zor” şeklinde konuştu.
Borç vadelerinin geldiğini ifade eden Eskişehir Lokantacılar Oda Başkanı Bilen, “Vergiler şu anda tahakkuk etti. Daha önceden kullandığımız 25 binlik destek kredilerinin de ödemeleri tahakkuk etti. Onlar da devam ediyor. Ciddi rakamlarda kiralarımız var. Devletimizden kontrat üzerinden neyse bu kira bedellerini bize karşılamaları, çalışan personelimiz bu süreçte kısa çalışma ödeneğinden yararlanıyor ama işverenlerimiz çok zor durumda. Esnaflarımız günlük geçinen insanlarımız. Nakit desteğe ihtiyaçları var.
Elektrik giderlerimizi karşılanmasını talep ediyoruz. Stopaj gibi vergilerimizin ötelenmesini istiyoruz. Pandemi bitiş tarihine kadar bu ödemeler ertelenmelidir. 70 güne yakın işletmelerimiz kapalı kalmıştı, başladık. Başlayınca da yüzde 100 kapasite ile başlamadık. Yüzde 25 oranda bir işle başladık. Bu gelirle giderler mi karşılanacak? Geçmişten gelen borçlar mı karşılanacak? Vergiler mi ödenecek? Kiralar mı ödenecek?” açıklamasında bulundu. Bilen, “Paket servisi yapmayıp yapmak isteyen esnaflara da ayrıca bir külfet geliyor. Kurye alması gerekiyor, motosiklet veya elektrikli bisiklet tarzı bir araç alması gerekiyor. Bize ekstra masraf, sıkıntı getirecek. Bunu da tüm esnaflarımız yapamayacak. Çünkü sulu yemeklerin evlere servis yapılması zor” dedi.
