Riskli yapı sorunu nasıl çözülür?
'Riskli binalar' deprem olmadan da yıkılabiliyor. TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı Esin Köymen, yapı denetiminin özelleşmesinin olumsuz sonuçlar yarattığını aktarırken, İMO İstanbul Şubesi Başkanı Nusret Suna ise imar barışının usulsüzlüklere neden olduğunu söyledi.
Türkiye'de çözülemeyen konulardan birisi de ‘riskli binalar’ oldu. Yanlış politikalar, hatalı yapılaşma, felaketlerden alınmayan dersler yeni kötü durumlara zemin oluyor. BirGün Gazetesi'nden Berkay Dündar'ın haberine göre; 2018 yılında çıkarılan İmar Barışı çöken binaların sebebine işaret ederken, yapı denetimin özelleşmesi nedeniyle oluşan denetim problemi de yine başka bir gerekçe olarak ortaya çıkıyor.
Şubat 2019'da İstanbul Kartal'da Yeşilyurt Apartmanı çöktü, 21 kişi yaşamını yitirdi. 3 katının kaçak ve alt katında olan atölyenin de ruhsatsız olduğunun tespit edilmesinden sonra ‘riskli binalar’ tartışması yeniden gündeme geldi. En son Kasım'da Malatya’da kaçak çalışma ve tadilat sebebiyle çöken 2 katlı bina denetimlerin yetersizliğini bir defa daha ortaya çıkardı.
DEVLET DENETLEMELİ
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı Esin Köymen, yapı denetiminin özelleşmesi sebebiyle problemlerin çoğaldığını dile getirdi. 1999 depreminin ardından yapı denetimin sisteminin özelleştirilmesinin sakıncalar doğurduğunu belirten Köymen, şunları kaydetti:
“Yapılan binalarda yapı denetim sistemi ile özel firmalar denetimi yapıyor ama bu sistemin sağlıklı çalıştığını söylememiz mümkün değil. Kamunun denetim sürecinden elini çekmesi son derece sakıncalı sonuçlar doğuruyor. Denetleme firmalarının ücretlerini yüklenici firma ödüyor dolayısıyla parasını verip beni denetle diyor. Her ne olursa olsun kamunun, belediyelerin, devletin bu özel firmaları da denetlemesi gerekiyor. Özel firmaların denetlemesini de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yapması gerekiyor ama bu noktada bakanlık yetersiz çünkü tüm evlere bakılamayacağı için aralarından seçme yapılıyor dolayısıyla gözden kaçan riskli binalar olabiliyor.”
Mühendisleri aradan çıkardılar
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkanı Nusret Suna ise İmar Barışı’nın usulsüzlüklere neden olduğunu belirtti. Suna, yapı denetim sisteminin doğru işlemediğine, olası bir depremde yıkılacak olan binaların da mühendislik hizmeti almayan binalar olacağına vurgu yaptı. Çok fazla müteahhit olduğunun ve bunun da büyük bir probleme neden olduğunun altını çizen Suna, “Türkiye'de müteahhit sayısı 453 bin Almanya'da bu sayı üç bin 550. Müteahhitlik yasası olmadığı için, cebine para koyan müteahhit olmaya koyuluyor, kâr hırsı öne çıkınca mühendislik hizmetinden, denetimden malzemeden tasarruf etmeye kalkınıyor ve başımıza bunlar geliyor. Mühendisleri aradan çıkardılar önlemler alınamadı” açıklamasında bulundu.
