Rusya-Ukrayna savaşı ayçiçek yağı fiyatlarını da vuracak! Yeni zamlar kapıda!

Tarım ve Orman Bakanlığı: Stoklar yeterli, haberler spekülasyon

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan basın açıklaması kapsamında bazı temel gıda ürünlerinin yeterli stoku olmadığı iddialarının gerçek olmadığına dikkat çekildi, Türkiye'nin yeterli seviyede ayçiçek yağı stokunun olduğu belirtildi. Açıklamada, "Bazı basın yayın kuruluşlarında ve sosyal medyada Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan krizin gıda piyasalarında arz eksikliğine yol açarak ayçiçek yağı gibi temel gıda ürünlerinde yeterli stok bulunmadığı ve bu nedenle piyasa fiyatlarının arttığına yönelik gerçeği yansıtmayan spekülasyonlara yer verildiği görülmüştür." ifadeleri kullanıldı. Açıklamanın devamında ise şu ifadelere yer verildi:

"Ülkemizin 1-1,5 aylık tüketimimize ancak yetecek kadar ayçiçek tohumu ve yağ stoku bulunduğu iddiaları tamamıyla gerçek dışıdır. Gerek üretimimiz gerek sektörün tedarikleri ve devir stoklarımız dikkate alındığında ülkemizin yeterli miktarda ayçiçek yağı stoku bulunmaktadır. Netice itibarıyla kamuoyuna yansıyan iddialar gerçeği yansıtmamakta olup, halkımızın endişe edeceği bir durum söz konusu değildir.

Toplam ayçiçeği üretimimiz 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17 artmıştır. Ayçiçeği üretimindeki son yıllardaki artışa rağmen yurt içindeki tüketimin artması ve pandemi koşullarında artan talep nedeniyle ihtiyacımızın bir kısmı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı olarak Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan son gelişmeler yakından takip edilmekte olup, bitkisel yağ arzında sorun yaşanmaması için her türlü tedbir alınmaktadır."

Ekmek fiyatlarını nasıl etkileyecek?

Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş nedeniyle dünya piyasalarında buğday fiyatlarının 14 senenin zirvesine ulaştığı açıklanırken, Türkiye'nin geçtiğimiz sene buğday ithalatının yüzde 90'lık kısmını Ukrayna ve Rusya'dan gerçekleştirdiği de belirlendi. 

Türkiye'nin enerjide dışarıya olan bağımlılığı ve dünya genelinde yükseliş gösteren hububat fiyatları dikkate alındığında Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın Türkiye'ye gıda ürünlerindeki fiyat yükselişleriyle etki edeceği öngörülüyor.

Türkiye genelindeki borsalarda buğday fiyatının ton başına 100 Türk Lirası yükseldiğine vurgu yapan tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım konuyla ilgili olarak "Rusya'dan buğday alamazsak; Fransa, Romanya veya Amerika'dan alacağız ve oralardan taşımak çok daha maliyetli olacak" ifadelerini kullandı. 

Ekmek Sanayi İşverenler Sendikası Başkanı Çetin Keçeli de konuyla ilgili konuştu ve Mart'ta ekmek ve un fiyatlarının yükseleceğine dikkat çekti. Keçeli, ekmek ve un fiyatlarındaki artışa neden olacak olan temel unsur, yükselen ithal buğday fiyatlarına karşın enerji fiyatları olarak ön plana çıkacak. 

"Buğdayımız şu anda nispeten yeterli gözüküyor ancak buğdayımız yetse bile, doğalgaz ve buna bağlı olarak artacak elektrik fiyatları sebebiyle ekmek fiyatları otomatikman artacak" diye konuşan Yıldırım, depolarda ve un sanayicilerinde şu anda belirli bir miktarda ürün bulunduğuna fakat yeni ithal edilecek ürünlerin daha pahalı maliyetle alınacağına dikkat çekerek, gelecek süreçlerde unlu mamul fiyatlarının yükseleceğine vurgu yapıyor. 

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise konuyla ilgili olarak yaptığı değerlendirmesinde Türkiye genelinde halihazırda tarımsal girdi maliyetlerindeki artış gerekçesiyle gıda enflasyonun gittikçe yükseldiğini ve savaşın bu durumun 'yıkıcılığını' artırdığına vurgu yaptı. 

Geçtiğimiz birkaç gün içinde petrol mazot fiyatlarının yükselişinin altını çizen Suiçmez, çiftçilerin yükselen üretim maliyetinin yalnızca hububat ürünlerinde değil, bütün gıda ürünlerinde etkilerinin görüleceğini belirtti. 

Öte taraftan elektrik ve doğalgaz fiyatlarının yükselişinin, gerek seralardaki üretim maliyetini gerekse sulamada kullanılan elektriğin maliyetini yükselteceğine dikkat çekerek "Ekmek fiyatları mutlaka artacak. Sadece un üstünden değil, doğalgazdaki, işçilikteki, sudaki, mayadaki artış yani dolayısıyla üretim aşamasındaki diğer kalemlerdeki artışın da etkisiyle mutlaka artacak" ifadelerini kullandı.

TMO geçtiğimiz senenin Eylül'ünden itibaren, ekmek fiyatlarının sabitlenmesi amacıyla 'Un Regülasyon Çalışması' çerçevesinde yurt dışından ithal edilen buğdayın yerli un sanayicisine ve fırınlara uygun fiyattan satılma politikasını yürütüyor. Suiçmez, bu politikanın devam ettirilmesiyle yurt dışındaki buğday fiyatları yükselse bile yurt içindeki unlu mamul fiyatlarının bir müddet daha 'baskılanabileceğini' faakt bu durumun kısa vadeli bir çözüm olacağına dikkat çekerek şöyle konuştu: 

"TMO ekmek fiyatlarını baskılamak için 4 bin 800'e aldığı fiyatla aldığı ürünü un sanayicisine 2 bin 700 TL'den satmaya devam ediyor."

"TMO un sanayicisine ve fırınlara bu rakamı değiştirmeden satarsa, ekmek fiyatları bir süre daha artmayabilir. Ama artan yurt dışı fiyatları karşısında bunu ne kadar sürdürebilir, onu da zaman gösterecek."

Keçeli ise TMO tarafından bu ay un sanayicilerine ve fırınlara uygun tarifeden buğday temin edilmediğinin altını çizerek, "Şubat ayında fırınlara ve değirmenlere uygun fiyatla buğday verilmedi. Değirmenciler şu an depolarındaki buğdaydan un yapıp fırınlara gönderiyor. Eğer ofisten ucuz fiyatlı buğday verilmezse, ekmek fiyatları artacak." şeklinde konuştu.