TANAP Projesi Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek?

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ali Rıza Alaboyun, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı'na (TANAP) karşı çıkmanın Türkiye'ye verilebilecek en büyük zararlardan birisi olduğunu belirterek, "Bizim Azerbaycan’dan aldığımız gaza ödediğimiz para, iddia edilen 10 milyar doların çok çok altında. Yani önce bir para ödenecek ki onun üzerinden 'şu kadar zarar ettiniz' denilsin, yani böylesine mesnetsiz iddialar var" ifadelerini kullandı.

Alaboyun, A Haber kanalında katıldığı canlı yayında, son günlerde Azerbaycan’la yapılan doğalgaz anlaşmaları nedeniyle Türkiye’nin ciddi zararlara uğradığı yönünde basında yer alan iddialarla ilgili toplumun sağlıklı bilgilendirilmesi gerektiğini ifade etti.

"AL YA DA ÖDE"

Doğalgaz fiyatının petrol fiyatları gibi sabit fiyatla alınan bir ürün olmadığına işaret eden Alaboyun, üretici ülkelerin doğalgazını ithal etmek için boru hattı döşediğini ve bu boru hattını döşerken 'al ya da öde' şeklinde garanti verildiğini hatırlattı.

Yapılan anlaşmalarda tüketici ve tedarikçi ülkeleri koruyacak fiyat revizyonu hakkının bulunduğunu belirten Alaboyun, Türkiye'nin şu anda aldığı tüm doğalgaz kaynaklarında fiyatların farklı olduğunu ve bu farkların yapılan uzun dönemli anlaşmalara göre değişiklik gösterdiğini ifade etti. 

Alaboyun, Azerbaycan'la fiyat revizyonu veya tahkim gibi bir olayın yaşanmadığına dikkat çekerek, şöyle devam etti:

"AZERİ GAZI EN UCUZ GAZLARDAN BİRİDİR"

"Azerbaycan’la bizim geçmişte yaptığımız bir anlaşma var, işte 'şu fiyatın altında olmayacak, 120 doların da üzerine çıkmayacak' diye. Fakat Azerilerin 120 dolardan sattığı dönemlerde biz diğer komşularımızdan 560 dolara gaz almışız. Bunun üzerine Azeriler bize gelmiş demişler ki 'falan ülkeden bu fiyattan alıyorsun, benden bunu alıyorsun, benim gazımın fiyatını da ona yükselt.' Bu anlaşmalardan doğan fiyat revizyon hakkını kullanıyor bize. Biz de demişiz ki, 'ya biz kardeşiz tahkime gitmeden bir mutabakat sağlayalım'. Bu mutabakat sağlanmış buna rağmen yine başka ülkelerden aldığımızdan daha düşükte kalmış. Hala daha bizim sınırımıza gelmiş olan en ucuz gazlardan biridir veya hatta en ucuz gazdır diyebilirim Azeri gazı."

Basında yer alan iddiaların olmayan bir zarardan bahsettiğini belirten Alaboyun, "Bu arkadaşlarımız birazcık herhalde yalana şerbetli, toplumda bunu anlamaz diye, '120 dolara alacağımız şeyi şimdi şu kadara alıyoruz, şu kadar zarar ettik' şeklinde olmayan bir zarar ortaya koyuyorlar. Bizim Azerbaycan’dan aldığımız gaza ödediğimiz para o arkadaşımızın iddia ettiği 10 milyar doların çok çok altında. Yani önce bir para ödenecek ki onun üzerinden 'şu kadar zarar ettiniz' denilsin, yani böylesine mesnetsiz iddialar var" şeklinde konuştu. 

"NABUCCO'YU KURMAK İÇİN ÇOK ÇABA SARF ETTİK"

Alaboyun, bir başka iddianın da Türkiye'nin Nabucco projesinin TANAP için iptal edildiği yönünde olduğunu ve bu projede kullanılacak gazın 'nasıl olsa bir yerden gelir' şeklinde düşünüldüğünü ifade etti.

Bir boru hattının yapılabilmesi için öncelikli olarak en büyük ortaklardan birinin gaz üreticisi olması gerektiğini vurgulayan Alaboyun, Türkiye'nin enerji kaynaklarını çeşitlendirmesi gerektiğini ve TANAP'ın bu anlamda stratejik bir proje olduğunu kaydetti. Bakan Alaboyun, şöyle devam etti:

"Bugün TANAP projesine karşı çıkmak yani çok ağır ifade kullanmıyorum, ama bu ülkeye verilebilecek en büyük zararlardan biridir. Kaldı ki bahsettikleri o anlaşmalardaki fiyatların hepsi Meclis’te açık görüşmelerle belirlenmiş, Türkiye’nin o gaz borusundan nakline karşı hem TANAP’taki hissesi artmış, hem Türkiye petrollerinin Şah Deniz’indeki hisseleri artmış. Meseleye global baktığınız zaman hiçbir yerde bir zarar söz konusu değildir. Yarın buradan alacağımız gaz da bizim aldığımız diğer gazlardan çok pahalı olursa biz burada da tahkime gitme hakkımız var, anlaşmalar öyle. Yani orada da tahkime gideriz veya da tahkime gitmeden uzlaşmaya çağırırız. Daha TANAP’tan gaz akmamış, gaz gelmemiş, ortada hiçbir şey yok, spekülasyonlarla, yani 'al eline kalemi, söyle aklına geleni' cinsinden böyle bir yöntem uyguluyorlar, çok yanlış. Keşke bizleri arasalar, doğru bilgilendirseydik."

Söz konusu fiyat rakamlarının maniple edildiğini söyleyen Alaboyun, ticari anlaşmaların açıklanmadığını hatırlattı.

Alaboyun, fiyatların ikili anlaşmalarla belirlendiğine ve özel sektörün de aynı şekilde indirim alabildiğine dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu: 

"BOTAŞ'ın 11 dolara taşıdığı benim Türkiye'deki kendi hattım. TANAP’la anlaşmanın çerçevesi içerisinde bunun Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile ilişkisi var, yüzde oranlarımızın artırılması ilişkisi var, ama önemli olan; ben bu gazı daha da pahalıya alıyorsam eğer otururum konuşurum bunu bir fiyata çekebilirim anlaşmayla. Yani ülkelerle olan bir şey, bu tamamen temelsiz, mesnetsiz, yalan ifadeler. Sanıyorum Cumhurbaşkanımızın çevresini ve ailesini yıpratmaya yönelik kasıtlı yapılmış bir haber." 

Akşam