Taqa, dev yatırımı Pakistan'a kaydırdı!

Türkiye, enerjide BAE'den beklediği çok büyük bir yatırımı son dakikada kaçırdı. BAE merkezli Taqa, Afşin Elbistan'da yapacağı 12 milyar dolarlık termik santral yatırımını ertelediğini açıkladı. Ekonomist, bu kararın perde arkasını araştırdı. BAE'li grubun alım garantisi teklifinin geri çevirmesi ve Mısır olayları nedeniyle yatırım kararını Pakistan'a kaydırdığı söyleniyor. 

Türkiye, enerji yatırımında büyük bir fırsatı kaçırdı geçen haftalar içinde. Afşin Elbistan Bölgesi nde yeni bir termik santral için hükümet ile yaklaşık bir yıldır görüşme halinde olan Birleşik Arap Emirliği'ne bağlı Abu Dabi merkezli Taqa, Türkiye'ye dönük yatırım kararını ertelediğini açıkladı. Böylelikle toplam değeri 12 milyar doları bulacak bir yatırım son dakikada direkten dönmüş oldu. 

Bu konu ü/erinde Enerji Bakanlığı'nın kimi demeçleri dışında ciddi bir tartışma yapılmadı. Tam aksi olması gerekirken, taraflar da kamuoyu da olayın boyutuna denk gelmeyecek şekilde sessiz kalmayı yeğledi. Taqa, yaptığı kısa açıklamada, "Biz yatırımdan vazgeçmedik, yalnızca erteledik'' demekle yetindi. 

Oysa Körfez sermayesinden gelen en yüksek rakamlı yatırım olmasının yanı sıra, nükleer santraldan sonraki Türkiye'deki en büyük enerji yatırımıydı direkten dönen. Konunun perde arkasına dönük yaptığımız araştırmada, özellikle otomotivde yakın geçmişte benzerlerini gördüğümüz gibi uzayan bürokratik sürecin yatırım kararının ötelenmesindeki temel nedenlerden biri olduğunu gördük. Yine özellikAfşirı-Elbistan B Termik Santrali le Mısır ve Suriye krizleri başta olmak üzere Türkiye'nin son dönem dış politikasının ve Gezi olaylarının Abu Dabili şirket yönetimini tedirgin ettiği dile getiriliyor. Son olarak şu eklenebilir ki, devletin alım garantisinde çekimser kalması da erteleme kararının alınmasındaki diğer önemli nedenlerden birini oluşturuyor. 

Öğrendiğüııize göre, Türkiye'deki yatırım planını erteleme kararı veren şirket, Pakistan'daki termik santral projesine öncelik verdi. 

Pakistan'a 2 ile 3 milyar dolar arasında bir termik santral kurmak için harekete geçti. Yani diğer bir anlamda Türkiye'deki projenin askıya alınması ile birlikte B planını devreye koydu Abu Dabi merkezli şirket. 

İLK ADIMI PRENS ATMIŞTI 

12 milyar dolarlık bu yatırımla ilgili Güney Kore ve Çinli iki enerji grubunun devreye girdiği ve talip olduğu da aldığımız diğer haberlerden. Konu ile ilgili hükümet ve özellikle ilgili bakanlık merkezli ciddi görüşmelerin yaşandığı belirtiliyor. 

Oysa taraflar arasında her şey gayet iyi başlamıştı. Türkiye'nin gündeminde saman alevi gibi parlayıp sönen bu dev yatırım için ilk adım Abu Dabili devlet yöneticileri tarafından atılmıştı. Geçen yıl şubat ayında Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh El Nahyan Türkiye'ye resmi ziyaret düzenledi. 

 DIŞİŞLERİ BAKANLARI BİR ARAYA GELECEK Mİ? 

Konuyla ilgili bilgi aldığımız bir kaynak, şirketin Enerji Bakanlığına bir dilekçe sunduğunu da söylüyor. Bakanlığa sunulan dilekçede uzayan bürokratik işlemler nedeniyle şirketin başka projelere öncelik verdiği ve projeyi 2014 yılına ertelemek istediği ifadeleri yer almış. Fakat görüşünü aldığımız kaynak, kapalı kapılar ardında iki ülkenin dışişleri bakanlarını bir araya getirme girişimlerinin sürdüğünü söylüyor. Şirket yetkilileri, bu konuda adımlar atmaya çalışıyor. Bakalım iki tarafın dışişleri bakanlarının bir araya gelebileceği bir zemin hazırlanabilecek mi? 

KANYON'DA OFİS KURDU 

Prens Şeyh El Nahyan'ın ziyaretinde iki ülkenin enerji alanında neler yapabileceği konusu da gündeme gelince, bu proje ortaya çıktı. Bu ziyaretin ardından Taqa yetkilileri de yıldırım hızı ile ziyaretler düzenlediler. Kanyon'da ofis kurarak, 25 kişilik ekiple çalışmalara ve görüşme trafiğine başladılar. 

Neticede Elektrik Üretim AŞ ile Taqa arasında Afşin-Elbistan kömür havzasında 8 bin MW kapasiteli elektrik santrali yapımını içeren 12 milyar dolarlık anlaşma 3 Ocak'ta imzalandı. Afşin-Elbistan Bölgesinde Linyit Kömürü Madenciliği ve Elektrik Üretimi Alanında İşbirliğine Dair Hükümetlerarası Anlaşma'nın mayıs ayında nihai bir anlaşmayla kesinleşmesi bekleniyordu. 

NİHAİ ANLAŞMA UZADI 

Şirkete yakın yetkililerden aklığımız bilgiye göre, mayıs ayında imzalanması beklenen nihai anlaşma bir türlü imzalanamadı. Geçen süreçte, şirket ortaklık payı ve Hazine payı konusunda pazarlıklar sürerken elektrik alımı konusunda devletin vereceği garanti ise bir türlü çıkmadı. Kimi kaynaklar alım garantisi konusu ve uzayan bürokratik sürecin yatırımın ertelenmesinde önemli bir Ahmed bin Zayed el- Nahyan payı olduğunu söylüyor. 

Şirkete yakın kaynaklardan aldığımız bilgiye göre, bu yatırımın ertelenmesi kararında Suriye ile gerginleşen ilişkiler ve dış politikanın yanı sıra Türkiye'nin bürokratik anlamdaki duruşu da etkili oldu. Nükleerde Rus yatırımcıya 12,35 cent alım garantisi veren hükümetin Taqa'ya alım garantisi vermediği ve uzayan bürokratik sürecin de bu erteleme kararında etkili olduğu aktarılıyor. 

Uzayan süreç Türkiye pazarına ilk defa girmeye hazırlanan Taqa'nın yatırım planlarını da değiştirI di. 15 ülkede enerji ' sektörü alanında yatırımları bulunan şirket, Türkiye'deki yaI tırım için ayırdığı kaynağı başka işlere kaydırdı. Aldığımız du1 yumlara göre, Taqa, Afşin-Elbistan'da kullanmayı planladığı kaynağı Pakistan'da üstlendiği termik santral projesine aktardı. Şirketin Pakistan'daki bu yatırım için 2 ile 3 milyar dolarlık bir kaynak ayırdığı dile getiriliyor. 

BAKANLIK NE DEDİ? 

Enerji Bakanı Taner Yıldız, böyle bir yatırımın açıkta kalmayacağını ve Taqa olmazsa başka bir firmanın devreye girebileceğini zaten açıklamıştı. Taqa'nın projenin fizibilitesinde bir sorun görmediğini ifade eden Yıldız, daha önce yaptığı açıklamada, ertelemenin nedenini bilmediğini fakat siyasi olmamasını ümit ettiğini de sözlerine eklemişti. 

EKONOMİST