TOKİ'nin ihale sevdası inşaatçıları bezdirdi
İnşaat sektörü temsilcileri TOKİ'nin en ucuz teklife ihale vermesi nedeniyle birçok firmanın saf dışı kaldığına dikkat çekiyor.
Sektörün bu nedenle önünün tıkandığı belirten inşaatçılar 'kriterler gözden geçirilmeli, yasal düzenleme yapılmalı' diyorlar.
Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ihalelerinde maliyet hesabı yapılmadan sadece ihaleyi almak amacıyla verilen ucuz teklifler birçok firmayı saf dışı bırakıyor.
Türkiye Müteahhitleri Birliği Başkanı Erdal Eren TOKİ'ye iş yapan firmaların 'Hele bir ihaleye alayım da sonrası Allah Kerim' düşüncesi ile hareket ettiklerini belirtiyor. İhalelere giren firmaların çok iyi maliyet hesabı yapması gerektiğini ancak verilen tekliflerle rekabet etmenin mümkün olmadığını söyleyen Erdal Eren, "TOKİ Kamu İhale Yasası gereği en ucuza teklif veren firmaya işi bırakmayı tercih ediyor. Bu durumdan şikayetçiyiz. Üyelerimizin büyük kısmı TOKİ ihalelerine katılamıyor. Çünkü orada sunulan teklifler bizim maliyet hesaplarımızın çok altında, hatta gerçek dışı" açıklamasını yapıyor.
Batacaklarsa batsınlar
TOKİ ihalesine katılarak proje alan birçok firmanın da düşük fiyatlardan şikayetçi olmasına karşın, aynı firmaların gerçekleşen her ihalede tekrar tekrar en düşük teklifi verme yarışına girdiğini söyleyen Eren, "Sonra da TOKİ'ye iş veren firmalar batıyormuş diye duyumlar alıyoruz. İş artık öyle bir noktaya vardı ki, batacaklarsa batsınlar, sektör de bu tür firmalardan temizlensin demekten başka çare kalmıyor" diye konuştu. Kamu İhale Yasası'nın Avrupa Birliği kriterlerine göre düzenlendiğini hatırlatan Eren, yasada en düşük teklifi verene ihale verilmez şeklinde bir düzenleme olamayacağını, bu nedenle başka çözümler üretilmesi gerektiğini vurguladı. Eren, "Bizim önerimiz TOKİ'nin seçici davranmasıdır. TOKİ ihale kriterlerini gözden geçirmeli, standartlarını yükseltmeli ve uygun firmalar arasında ihale yapmalı. Oysa şu anda TOKİ zaten kendine iş yapan firmalar arasında ihale yapıyormuş gibi bir görüntü var" diye konuştu.
Bir daha TOKİ ihalesine girmem
Diyarbakır, Samsun ve İstanbul gibi bölgelerde TOKİ projelerini üstlenen Koçoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Koçoğlu, yaşanan sıkıntılara karşı "Bir daha TOKİ ihalesine girmem" diyerek tepki gösteriyor.
"Yasa, bürokratı en ucuz ihale için zorluyor, ama TOKİ de ucuzu çok seviyor. İhalelerin ucuza gitmesi için elinden geleni yapıyor" diyen Koçoğlu "TOKİ'nin bu yıl ihaleye çıkardığı projelerin metrekare fiyatı ortalama 400 YTL civarında. Ama bu fiyatın en az 500 YTL olması gerekiyor" açıklamasını yapıyor.
Kamu İhale Yasası'nın yeniden düzenlenmesi konusunun sektörün uzun zamandır gündeminde olmasına karşın bu konuda hiçbir gelişme olmadığını belirten Koçoğlu değerlendirmesini şöyle sürdürüyor: "Yasa düzenlenmediği gibi bürokratın bu konuda inisiyatif kullanması da engelleniyor. Aslında yasa ihaleyi en düşük teklife ver diye zorlamıyor. Hiçbir bürokrat, ucuzu varken pahalıya iş verme cesaretini gösteremediği için yasa bu şekilde algılana geliyor. TOKİ verilen tekliflerin hepsini değerlendiremeye alarak ortalama tekliflere iş verebilir. Bu daha önceden yapılıyordu." Koçoğlu, müteahhitliğin de artık her önüne gelenin yaptığı bir işe haline dönüştüğünü söylüyor.
TOKİ'nin iki ihale yöntemi var
TOKİ, konut ihalelerinde hasılat paylaşımı ve taahhüt olmak üzere iki tür ihale gerçekleştiriyor. Hasılat paylaşımı modelinin kaynağı, rant değeri bulunan arsaların değerlendirilmesine dayanıyor. Buna göre TOKİ İstanbul Ataköy, Ankara Eryaman'da olduğu gibi değerli arsaları özel sektöre vererek konut ürettiriyor. TOKİ ayrıca bu ihalelerden gelen kaynakla, alt gelir gruplarına yönelik ürettiği konutları finanse ediyor. TOKİ sosyal ve alt gelir grubuna yönelik ihalelerde ise taahhüt modeli uyguluyor. Bu ihalede ise firmalar, proje için birim fiyatı üzerinden tekliflerini sunuyor. İhaleyi alan firma toplam ihale bedelinin yüzde 5 ila 7'si kadarını TOKİ'ye teminat olarak yatırıyor. Projeye başladıktan sonra yaptığı iş kadar hakediş alıyor. Proje bittiğinde ise ihale bedelinin tamamı firmaya ödeniyor. Taahhüt yöntemi ile ihale edilen konutların satışını ise TOKİ gerçekleşiyor. Bu konutların vadeleri 10-15 yıla kadar yayılabiliyor.
Yasal düzenleme gerekli
Ali Ağaoğlu-Ağaoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı
'Yeteri ben ihaleyi alayım' mantığı ile teklif verirseniz sonuç herkes için üzücü olabilir. TOKİ 100 lira teklif veren varken 200 liraya ihale bırakamaz. Çünkü Kamu İhale Yasası'nda bir çarpıklık var. Yasada yapılacak bir düzenleme ile TOKİ'nin en düşük fiyata ihale bırakmasının önü kapatılabilir. Ben devletin normal koşullarda inşaat işine girmesine karşıyım. Fakat, arsa maliyetleri nedeniyle bizim gibi özel firmaların dar gelirliye konut üretmesi mümkün görünmüyor. Aslında TOKİ bu işi başarılı şekilde gerçekleştiriyor.
TOKİ firmaları incelemiyor
Serdar İnanoğlu-İnanoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi
Şu anda yasada en ucuz teklife ihale verilmesi yönünde bir dayatma yok. TOKİ'nin son dönemde gerçekleştirdiği tüm ihaleler yeni düzenlemeyi kapsadığına göre, 'Yasa böyle istiyor biz de ucuza veriyoruz, mağduriyetler bundan kaynaklanıyor' savı doğru değil. TOKİ ihaleye giren firmaların mali koşulları, iş yapabililirliği incelenebilir. TOKİ iş yaptığını bildiğimiz ve çok zor durumda olan meslektaşlarımız var. TOKİ'nin bu noktada ben ihaleyi yaptım oldu bitti dememesi gerek. Esneklik gerek.
Düşük teklif zorunluluk değil
Emrullah Turanlı Taşyapı İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı
TOKİ Kamu İhale Yasası'nı arkasına alarak ucuza iş yaptırıyor. Fakat Kamu İhale Yasası'nın yanlış yorumlanıyor. Yasa kesinlikle en düşük teklifi kabul et demiyor. İhale kurulunun bütün teklifleri değerlendirme hakkı var. Eğer ucuz teklifle devlet zarar etmekten kurtarılacaksa bu teklif kabul edilmez ve gereken yerde de bu sonuna kadar savunulur. Sorunun asıl kaynağında ne yasa ne de ihale koşulları var. Sorun Türkiye'de benr ucuza ihale vermem diyecek bürokratın olmamasında. Bürokratlar bunu demeye cesaret ettiği anda sorun da çözülür.
Toplu konutlar yasadan muaf tutulmalı
İsmet Yıldırım-Kiptaş Genel Müdürü
TOKİ'nin gerçekleştirdiği projelerde bir takım sıkıntılar olması normal. Bu TOKİ'nin beceriksizliği değil, Kamu İhale Yasası'nın getirdiği bir sıkıntı. TOKİ projeyi ihaleye çıkarıyor, firmalar da teklif sunuyor. Bu sorunu çözmek için uygulanacak en doğru yöntem, toplu konut projelerini bu yasadan muaf tutmak olacaktır. TOKİ'nin gerçekleştirdiği prdojelerin çok büyük hacimli olduğu unutulmamalı. Aynı dönemde Kiptaş 52 bin konut üretirken, TOKİ 300 bin konutu aştı. Bunu gerçekleştirmek kolay bir iş değil.
TOKİ de firmalar da seçici olmalı
Ali Dumankaya-Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi
Bugüne kadar, hasılat paylaşımı modeli de dahil olmak üzere TOKİ'nin hiçbir ihalesine girmedik. TOKİ ihalelerinde çok ciddi rekabet olduğunu biliyoruz. Bu rekabetin ortasına girmeyi tercih etmiyoruz . İhale sistemi nedeniyle sonrasında birtakım sıkıntılar çıktığı biliniyor. Bu tür sıkıntıları yaşamamak için TOKİ'nin ihaleye giren firmaları iyi değerlendirmesi gereketiğini düşünüyorum. TOKİ elbette sistem gereği en uygun teklifi sunana ihaleyi verme eğiliminde olacaktır. Bu noktada firmaların maliyet hesaplarını, riskleri de düşünerek yapmalarında fayda var.
Referans
Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ihalelerinde maliyet hesabı yapılmadan sadece ihaleyi almak amacıyla verilen ucuz teklifler birçok firmayı saf dışı bırakıyor.
Türkiye Müteahhitleri Birliği Başkanı Erdal Eren TOKİ'ye iş yapan firmaların 'Hele bir ihaleye alayım da sonrası Allah Kerim' düşüncesi ile hareket ettiklerini belirtiyor. İhalelere giren firmaların çok iyi maliyet hesabı yapması gerektiğini ancak verilen tekliflerle rekabet etmenin mümkün olmadığını söyleyen Erdal Eren, "TOKİ Kamu İhale Yasası gereği en ucuza teklif veren firmaya işi bırakmayı tercih ediyor. Bu durumdan şikayetçiyiz. Üyelerimizin büyük kısmı TOKİ ihalelerine katılamıyor. Çünkü orada sunulan teklifler bizim maliyet hesaplarımızın çok altında, hatta gerçek dışı" açıklamasını yapıyor.
Batacaklarsa batsınlar
TOKİ ihalesine katılarak proje alan birçok firmanın da düşük fiyatlardan şikayetçi olmasına karşın, aynı firmaların gerçekleşen her ihalede tekrar tekrar en düşük teklifi verme yarışına girdiğini söyleyen Eren, "Sonra da TOKİ'ye iş veren firmalar batıyormuş diye duyumlar alıyoruz. İş artık öyle bir noktaya vardı ki, batacaklarsa batsınlar, sektör de bu tür firmalardan temizlensin demekten başka çare kalmıyor" diye konuştu. Kamu İhale Yasası'nın Avrupa Birliği kriterlerine göre düzenlendiğini hatırlatan Eren, yasada en düşük teklifi verene ihale verilmez şeklinde bir düzenleme olamayacağını, bu nedenle başka çözümler üretilmesi gerektiğini vurguladı. Eren, "Bizim önerimiz TOKİ'nin seçici davranmasıdır. TOKİ ihale kriterlerini gözden geçirmeli, standartlarını yükseltmeli ve uygun firmalar arasında ihale yapmalı. Oysa şu anda TOKİ zaten kendine iş yapan firmalar arasında ihale yapıyormuş gibi bir görüntü var" diye konuştu.
Bir daha TOKİ ihalesine girmem
Diyarbakır, Samsun ve İstanbul gibi bölgelerde TOKİ projelerini üstlenen Koçoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Koçoğlu, yaşanan sıkıntılara karşı "Bir daha TOKİ ihalesine girmem" diyerek tepki gösteriyor.
"Yasa, bürokratı en ucuz ihale için zorluyor, ama TOKİ de ucuzu çok seviyor. İhalelerin ucuza gitmesi için elinden geleni yapıyor" diyen Koçoğlu "TOKİ'nin bu yıl ihaleye çıkardığı projelerin metrekare fiyatı ortalama 400 YTL civarında. Ama bu fiyatın en az 500 YTL olması gerekiyor" açıklamasını yapıyor.
Kamu İhale Yasası'nın yeniden düzenlenmesi konusunun sektörün uzun zamandır gündeminde olmasına karşın bu konuda hiçbir gelişme olmadığını belirten Koçoğlu değerlendirmesini şöyle sürdürüyor: "Yasa düzenlenmediği gibi bürokratın bu konuda inisiyatif kullanması da engelleniyor. Aslında yasa ihaleyi en düşük teklife ver diye zorlamıyor. Hiçbir bürokrat, ucuzu varken pahalıya iş verme cesaretini gösteremediği için yasa bu şekilde algılana geliyor. TOKİ verilen tekliflerin hepsini değerlendiremeye alarak ortalama tekliflere iş verebilir. Bu daha önceden yapılıyordu." Koçoğlu, müteahhitliğin de artık her önüne gelenin yaptığı bir işe haline dönüştüğünü söylüyor.
TOKİ'nin iki ihale yöntemi var
TOKİ, konut ihalelerinde hasılat paylaşımı ve taahhüt olmak üzere iki tür ihale gerçekleştiriyor. Hasılat paylaşımı modelinin kaynağı, rant değeri bulunan arsaların değerlendirilmesine dayanıyor. Buna göre TOKİ İstanbul Ataköy, Ankara Eryaman'da olduğu gibi değerli arsaları özel sektöre vererek konut ürettiriyor. TOKİ ayrıca bu ihalelerden gelen kaynakla, alt gelir gruplarına yönelik ürettiği konutları finanse ediyor. TOKİ sosyal ve alt gelir grubuna yönelik ihalelerde ise taahhüt modeli uyguluyor. Bu ihalede ise firmalar, proje için birim fiyatı üzerinden tekliflerini sunuyor. İhaleyi alan firma toplam ihale bedelinin yüzde 5 ila 7'si kadarını TOKİ'ye teminat olarak yatırıyor. Projeye başladıktan sonra yaptığı iş kadar hakediş alıyor. Proje bittiğinde ise ihale bedelinin tamamı firmaya ödeniyor. Taahhüt yöntemi ile ihale edilen konutların satışını ise TOKİ gerçekleşiyor. Bu konutların vadeleri 10-15 yıla kadar yayılabiliyor.
Yasal düzenleme gerekli
Ali Ağaoğlu-Ağaoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı
'Yeteri ben ihaleyi alayım' mantığı ile teklif verirseniz sonuç herkes için üzücü olabilir. TOKİ 100 lira teklif veren varken 200 liraya ihale bırakamaz. Çünkü Kamu İhale Yasası'nda bir çarpıklık var. Yasada yapılacak bir düzenleme ile TOKİ'nin en düşük fiyata ihale bırakmasının önü kapatılabilir. Ben devletin normal koşullarda inşaat işine girmesine karşıyım. Fakat, arsa maliyetleri nedeniyle bizim gibi özel firmaların dar gelirliye konut üretmesi mümkün görünmüyor. Aslında TOKİ bu işi başarılı şekilde gerçekleştiriyor.
TOKİ firmaları incelemiyor
Serdar İnanoğlu-İnanoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi
Şu anda yasada en ucuz teklife ihale verilmesi yönünde bir dayatma yok. TOKİ'nin son dönemde gerçekleştirdiği tüm ihaleler yeni düzenlemeyi kapsadığına göre, 'Yasa böyle istiyor biz de ucuza veriyoruz, mağduriyetler bundan kaynaklanıyor' savı doğru değil. TOKİ ihaleye giren firmaların mali koşulları, iş yapabililirliği incelenebilir. TOKİ iş yaptığını bildiğimiz ve çok zor durumda olan meslektaşlarımız var. TOKİ'nin bu noktada ben ihaleyi yaptım oldu bitti dememesi gerek. Esneklik gerek.
Düşük teklif zorunluluk değil
Emrullah Turanlı Taşyapı İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı
TOKİ Kamu İhale Yasası'nı arkasına alarak ucuza iş yaptırıyor. Fakat Kamu İhale Yasası'nın yanlış yorumlanıyor. Yasa kesinlikle en düşük teklifi kabul et demiyor. İhale kurulunun bütün teklifleri değerlendirme hakkı var. Eğer ucuz teklifle devlet zarar etmekten kurtarılacaksa bu teklif kabul edilmez ve gereken yerde de bu sonuna kadar savunulur. Sorunun asıl kaynağında ne yasa ne de ihale koşulları var. Sorun Türkiye'de benr ucuza ihale vermem diyecek bürokratın olmamasında. Bürokratlar bunu demeye cesaret ettiği anda sorun da çözülür.
Toplu konutlar yasadan muaf tutulmalı
İsmet Yıldırım-Kiptaş Genel Müdürü
TOKİ'nin gerçekleştirdiği projelerde bir takım sıkıntılar olması normal. Bu TOKİ'nin beceriksizliği değil, Kamu İhale Yasası'nın getirdiği bir sıkıntı. TOKİ projeyi ihaleye çıkarıyor, firmalar da teklif sunuyor. Bu sorunu çözmek için uygulanacak en doğru yöntem, toplu konut projelerini bu yasadan muaf tutmak olacaktır. TOKİ'nin gerçekleştirdiği prdojelerin çok büyük hacimli olduğu unutulmamalı. Aynı dönemde Kiptaş 52 bin konut üretirken, TOKİ 300 bin konutu aştı. Bunu gerçekleştirmek kolay bir iş değil.
TOKİ de firmalar da seçici olmalı
Ali Dumankaya-Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi
Bugüne kadar, hasılat paylaşımı modeli de dahil olmak üzere TOKİ'nin hiçbir ihalesine girmedik. TOKİ ihalelerinde çok ciddi rekabet olduğunu biliyoruz. Bu rekabetin ortasına girmeyi tercih etmiyoruz . İhale sistemi nedeniyle sonrasında birtakım sıkıntılar çıktığı biliniyor. Bu tür sıkıntıları yaşamamak için TOKİ'nin ihaleye giren firmaları iyi değerlendirmesi gereketiğini düşünüyorum. TOKİ elbette sistem gereği en uygun teklifi sunana ihaleyi verme eğiliminde olacaktır. Bu noktada firmaların maliyet hesaplarını, riskleri de düşünerek yapmalarında fayda var.
Referans
