Tosyalı Holding inşaat sektörüne girecek mi?

Bundan 60 küsur yıl önce İskenderun’da 9 metrekare bir dükkanda soba satan mütevazı aile şimdi Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarından birine sahip. Dünyanın farklı noktalarında 20’nin üzerinde tesiste, dünyada sayılı firmanın üretebildiği ürünleri üretiyor. Milyonlarca tona varan üretimiyle Türkiye demir çelik sektörünün global oyuncusu Tosyalı Holding’den söz ediyoruz. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı o günleri, “Ben 5 yaşından bu yana iş yerindeydim. O zaman yaşımı büyütüp beni o yaşta okula yollamışlar ki okuma yazması olmayan babama yardım edeyim. Kardeşlerimle dükkanda köşelerde uyur uyanırdık. Sonra zamanla zorluklarla elde ettiğimiz o materyali; tenekeyi, sacı üretebilmenin hayalini kurmaya başladık” diye anlatıyor. Tosyalı Holding’in 64 yıl öncesine dayanan başarı öyküsünü ve yeni hedeflerini Fuat Tosyalı ile konuştuk. 

ARTIK İŞİN NİRVANASINDAYIZ

Tosyalı Holding’in 1950’lere dayanan bir hikayesi var. Biraz anlatır mısınız o günleri. Nereden nereye geldiniz?

Biz tenekeci, sobacıyız. O zaman sobalı evler vardı. Rahmetli babamın da İskenderun’da mütevazı bir dükkanı vardı. Biz onun yanında iş hayatına başladık. Ben 5 yaşında iş yerindeydim. Yaşımı büyütüp beni o yaşta okula yollamışlar ki okuma yazması olmayan babama yardım edeyim. Dükkanda köşelerde uyur uyanırdık. O günlerde inanılmaz zorluklarla elde ettiğimiz materyali, tenekeyi, sacı üretebilmenin hayalini kurduk. Şimdi hayallerimizi gerçekleştiriyoruz. Çok şükür şu anda bırakın bu hayali gerçekleştirmeyi, artık bu işin Nirvanasındayız. Şu an üretimde 20’nin üzerinde işletmemiz var.  Dünyanın her yerinde üretim yaptığımız gibi, bunu en ileri teknolojilerle yapıyoruz. Hatta bazı ürünlerde dünyadaki 2-3 üreticiden biriyiz. Boyut itibariyle milyonlarca tonluk üretimler, milyarlarca dolarlık yatırımlardan söz ediyoruz. Amiral gemimiz Tosçelik tek başına Türkiye'deki diğer tüm boru üreticileri kadar üretim yapıyor. 1 yıl içinde bitecek yatırımlarımızın tutarı 2 milyar doların üzerinde.

2 MiLYAR DOLARLIK YATIRIM

Dünyadaki konjonktür yatırım konusunda endişe verici. Kaygılarınız yok mu?

Bakın size bir anımı anlatayım; 2008 yılında Lehman Brothers batmış, ortalık kan revan içinde ve biz Türk özel sektör tarihinin ilk yassı çelik yatırımını yapıyoruz. Milyar dolarlık bir yatırımdayız ve ortalık perperişan. Bir gazeteci beni yakaladı, ‘Sizi uzun zamandır takip ediyorum. Hep krizlerde yatırım yapıyorsunuz. Bunu nasıl yapıyorsunuz öğrenebilir miyim?’ diye sordu. Ben de dedim ki, “Tamam bunu iyi tespit etmişsin ama kaçırdığın bir nokta var. Ben devamlı yatırımdayım ve sık sık kriz oluyor. Dolayısıyla krizler yatırımlara denk geliyor. Yani bizde yatırımlar her zaman non-stop devam ediyor. Şu anda 2 milyar dolarlık yatırım var. Bir sonraki yatırımın da arazisi alındı. O da 2 milyar doların üzerinde olacak.

Nerede aldınız araziyi?

Biraz daha oluşsun sonra söyleyelim. Bizde doğmamış çocuğa tekme atan çok olur. Şu an için hazırlıklarımız sürüyor.

DAHA GÜÇLÜ ÇIKARIZ

Dünya çapında ülkelerin büyüme oranları düşüyor. Çelik tüketiminde durum nasıl?

Büyüme oranları düşüyorsa bir ülkede çelik tüketimi de azalıyor demektir. Bu zaman zaman dünyada bölgeler bazında olurdu. Bu kez biraz daha konjonktürel oldu, daha global bir hareket söz konusu. Onun için dünyanın genelinde petrol olsun enerji olsun buna paralel bir hareketlenme söz konusu oldu. 

Peki Tosyalı bu durumdan nasıl etkilendi?

Demir çelik sektöründe biz bugüne kadar hep ilklere imza attık. Başkalarının ürettiği bir ürünü tüketim çok olduğu için yapmadık hiç. Bugüne kadar da bu ülkede bu sektöre en fazla yatırım yapan şirketiz. O konumda olduğumuz için kısa dönemli dalgalanmalardan etkilenmeyiz. Hatta tüm dalgalanmalardan sıçrayarak çıkarız. Mesela ben Türkiye’de üretmediğim bir ürünü Afrika’da üretiyorum. Burada hiç kimsenin üretmediği ürünleri üretiyorum. Sektördeki genel dinamiklerden oldukça farklı bir yol izliyoruz.

Dampingli ürün istilası var

Türkiye’de sektörde durum nasıl?

Türkiye’deki demir çelik sektörü çok enteresan bir sektör. Bir yandan ihtiyacından fazla üretim var, bir yandan ürettiği miktarın yarısı kadar Türkiye’ye ithalat var. Burada bir otorite ortaya koymadığı için uluslararası dampingli malların istilası altındayız. Karar verici konumdakiler de işi kaderine bırakıp, nasıl bir konjonktürel zemine oturursa ona göre şekillenmesini bekliyorlar.

Pakistan bile adım attı

Ne öneriyorsunuz peki. Yasal düzenleme mi gerekiyor sizce?

Aslında yasalarda her şey mevcut. Sadece bürokrasi tarafı otoritesini tam anlamda ortaya koymuyor. Maalesef Türkiye’nin refleksleri bu konuda oldukça geriden geliyor. Pakistan bile uyguladıkları demir çelik vergilerini yüzde 100 artırdı. Amerika’nın Avrupa Birliği’nin hatta Afrika’nın bile uygulamaları ortada. 

TANAP'ta aslan payını aldık gücümüzü ortaya koyduk

Enerjide geleceğin en önemli projelerinden olan TANAP'ta aslan payı sizde. Nasıl başardınız?

TANAP dünyanın en özel projelerinden birisi. Çok özel teknoloji isteyen bir iş. Açıkçası burada bizim gücümüz ortaya çıktı. Biz spiral boru sektörüne en son giren oyuncuyuz. Dünyadaki niş projelere üretim yapabilecek bir makine parkı seçtik ve çok büyük bir yatırım yaptık. Teknolojimize, bitirebilme gücümüze inandık. Ve en iyi fiyatı verdik. Onun içindir ki TANAP idaresi üretebileceğimiz boru kapasitesinin tamamını bize verdi. Kalan kısmını diğer firmalara dağıttı. 

TANAP’ı düşünerek mi bu yatırımı yaptınız?

Bir proje için yatırım mı yapılır? Biz TANAP’a şu anda günde ortalama 1.000 ton boru veriyoruz. Ama mesela tüm bunlar gelişirken Üçüncü Havalimanı çakacağını kim bilebilirdi. 30 küsur bin ton boru verdik buraya. Aynı anda Melen Çayı’ndan İstanbul’a su taşıyan 3.5 metre çapında boruları üretip veriyoruz.

İşimiz sanayi inşaata girmem

Son dönemde Türkiye’deki pek çok sanayicinin inşaata kaydığına şahit olduk, ‘orada kâr daha yüksek’ diyorlar. Sizin böyle bir hedefiniz var mı?

Ben buna katılmıyorum. Bir ülkede inşaatçı da olacak, turizmci de. Tekstilci de olacak tiyatrocu da. Benim durumum ortada. Bence bu konuya en iyi örnek benim. Başından bu yana ‘şu iş daha iyiymiş’ deyip, başka bir sektörün fizibilitesine bile bakmadım, motivasyonumu bozmadım. O yüzden de farklıyım ve öndeyim. Tosçelik’le Türkiye’nin en büyük 17’inci sanayi kuruluşu oldum. Demek ki ikide birde makas değiştirmek hedefe ulaştırmıyor.

Ülkeye pahalıya patlardı

Fiyat ne kadar düştü, TANAP’ta sizin böyle bir teklif vermenizle?

Biz bu yatırımı yapmasaydık, bu proje Türkiye’ye çok daha pahalıya patlardı. Bizimle en yakın teklifin arası 100 milyon doların üzerindeydi. Rakipler daha sonra fiyat kırıp bu ayara gelmek zorunda kaldılar. Çelik boru üretiminde bizim göğsümüze bir onur madalyasıdır bu.

Üretim ikiye katlanacak

Dünya çapında çelik üretimi ne kadar? Tosyalı’da durum ne?

Dünya çapında çelik üretimi 1.6 milyar ton. Türkiye’nin toplam üretimi 33 milyon ton. Bizim ise Tosyalı olarak Cezayir ve Osmaniye’deki yatırımlarımızın tamamlanmasıyla üretimimiz yıllık 6 milyon ton olacak. 2020 itibariyle ise üretimimiz 10 milyonu aşacak, neredeyse ikiye katlanacak.  

Japon Toyo Kohan ile Osmaniye'de yaptığınız yatırım devam ediyor. Bunun sonrasında Türkiye’de de yeni bir yatırım planınız var mı?

Evet, öyle bir hedefimiz var. Şu an Türkiye’de deniz altı petrol iletim veya gaz iletim hatları için borular yurtdışından ithal ediliyor. Bölgemizde de genel olarak böyle. Bu konuda bir yatırım planımız var. Japonlarla ortak yatırımımız biter bitmez hemen İskenderun’da bu yatırıma başlayacağız.

Peki TANAP gibi dev projeler var mı sırada?

Türkiye enerji hatlarında çok önemli bir kavşak noktasında. Enerji üretim hatlarında bir çok yeni proje çıkacak. Mesela su iletim altyapısı, kanalizasyon altyapıları. Sadece Türkiye’de değil Avrupa’da da bu altyapılar çok eski ülkeler büyüdükçe, milli gelirleri arttıkça bu projeleri hayata geçirecekler. Buralarda yeni fırsatlar çıkacağını öngörüyoruz. Bir çok proje var ve biz bunu ince bir stratejiyle yürütüyoruz.

Önümüze bakacağız

Bir de ülke olarak terör sorunuyla karşı karşıyayız. Bu durum işlerinizi etkiliyor mu?

Ben bir sanayiciyim. Biz işimize odaklanmak zorundayız. Motivasyonumuzu bozmadan, ülkemizin dinamiklerine, ülkemizin hükümetine, cumhurbaşkanına, başbakanına güvenerek önümüze bakacağız. Biz işimizi yapacağız ki onlar da bizim yaptığımız işlerden güç alarak işlerini yapacaklar.

Ciromuz 3.5 milyar $

Ciro ve ihracat rakamlarıyla ilgili hedefleriniz nasıl? 

Tosyalı olarak üretim gücümüzü ciromuza ve ihracat rakamlarımıza da yansıtıyoruz. 2014'ü 3 milyar doların üzerinde bir ciroyla kapattık. 2015 için hedefimiz 3.5 milyar doların üzerindeydi. Ve bu rakamı başarıyla gerçekleştirdik. 2020 hedefimiz ise 10 milyar dolar ciroya ulaşmak. 

25 yıl sonra 1.6 milyar ton hurda çıkacak

Önümüzdeki birkaç yıl içinde dünyada enerji pastasının yeniden şekilleneceği konuşuluyor. Buradan doğacak fırsatlardan mı bahsediyorsunuz?       

Bir çok şey söyleniyor. Taş devri taş bittiği için bitmedi. Petrol devri de petrol varken bitebilir. Onun için bu kadar büyük stratejik oyunların olduğu bir yerde bizim yapacağımız açıklama dedikodudan öteye gitmez. Ben kendi işime odaklıyım. Nerede ne olursa olsun bize bir fırsat çıkar. Boru döşeme işi çıkmazsa döşenmiş boruların hurdası bana yeter. Olanları toplamakla da ömrümüz geçer. Sonuçta çelik yaşlanan bir malzeme, bir kullanım ömrü var. Çeliği bugün üretirsiniz, 20-25 yıl sonra hurdaya çıkar. Bugün piyasaya arz edilen hurda miktarı 25 yıl önce arz edilen çeliktir. 25 yıl sonra da hurda olacak. Bugün de 1.6 milyar ton çelik üretilmişse, 25 yıl sonra 1.6 milyar ton hurda çıkacak demektir. Ben bunlara bakıyorum.

Akşam