Türkiye gayrimenkul sektöründe krizin hasarı sınırlı kaldı!

İşte Tanes'in yazısı

Gayrimenkul sektöründe sağlıklı analizler yapılması ve doğru kararlar alınması için öncü ve yol gösterici olma vizyonumuz doğrultusunda GYODER olarak, hazırlanan iki önemli raporun sonuçlarını kısa bir süre önce kamuoyuyla paylaştık. Söz konusu raporlarda yer alan bulgular ışığında ise Türkiye gayrimenkul sektörünün krizi beklenenden daha az bir hasarla atlattığını ve sektörümüzde dipten dönüş işaretleri alınmaya başladığını gözlemledik.

Sektörümüzün krizle olan sınavına gelince... 2004&2007 yılları arasındaki hızlı büyüme ve genişleme döneminin ardından 2008 sektör açısından bir yavaşlama yılı oldu. 2009 yılında ise küresel ekonomik krizin de etkisiyle ülke ekonomisinin büyüme rakamları üç çeyrek dönem boyunca negatif yönlü seyretmiş, son çeyreğe gelindiğinde de yüzde 6'lık bir büyüme gerçekleşmiştir. Bu kuvvetli daralmanın yaşandığı dönemde inşaat sektörü de tüm yıl toplamında yüzde 16,3 oranında küçülerek krizden en fazla etkilenen sektör oldu. Ancak yeni normalleşme döneminde, konut arzında, konut yapı ruhsatları daire sayısı verilerine göre 4. çeyrekte belirgin bir artış gözlemlendi. Her ne kadar yıl toplamları karşılaştırıldığında 2006&2007 rakamlarının gerisinde kalınsa da, önümüzdeki dönemde bu artışın devam edeceğini öngörüyoruz. Arz kanadında eski değerlere dönüş sinyalleri olduğuna inanıyoruz. Ticari gayrimenkul yatırımlarında ise, yavaşlama olsa bile, ilave yatırımlar yapılmaya devam ediliyor.

Fiyatlar açısından ele alındığında ise bu dönem genel olarak bütün segmentlerdeki fiyatların sabitlendiği ve beklenen genişleme performansını gösteremedikleri bir dönem oldu. Bazı alışveriş merkezlerinde ise, yaşanan perakende krizine de paralel olarak düşüşler gözlemlendi. Konut sektöründe bu dönemde arz ve talep paralel seyretmiştir ancak kriz nedeniyle bir miktar stok fazlasının mevcut olduğu da görülmektedir.

Buna karşın kriz döneminde bile ticari gayrimenkullerde, yeni açılan alışveriş merkezleri ile artan hacmin talep yönlü de karşılık bulduğunu görüyoruz. Kiracı taleplerinin yüksek olması sebebiyle yeni eklenen metrekarelerin doldurulmasında herhangi bir durgunluk süreci yaşanmamıştır.

Sektördeki finansman konusuna bakarsak, yatırımcılar açısından kaynak bulmak diğer dönemlere göre daha zordu. Ancak itibarı yüksek olan ve potansiyel barındıran iyi firmalara ve projelere kreditörlerin desteği devam etti. Tüketici finansmanında ise faizler düşerek Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez yüzde 1'in altına indi. Buna rağmen krizin etkisi ve tedbirli davranma içgüdüsü, konut kredilerinin genişlemesini sınırlı tuttu. Önümüzdeki dönemde daha yüksek bir kredi kullanımı öngörmekteyiz.

GYO'ları incelediğimizde de Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 2010 yılı başında halka arz ile ilgili yayınladığı yeni düzenleme doğrultusunda önümüzdeki dönemde piyasaya dahil olacak şirketlerin gerek rekabeti arttırma gerekse sektöre katkı sağlama açısından büyük rol oynayacağını düşünmekteyiz. Halka arz edilerek resmen GYO kimliği kazanacak şirketlerin piyasadaki derinliği artıracak olmaları da sektörümüz açısından önem arz ediyor.

GYODER olarak ayrıca, "Küresel Kriz Sonrası Gayrimenkul Sektörü ve Türkiye İçin Öngörüler 2015" raporu üzerindeki çalışmalarımızı da kısa süre içinde tamamlayacak ve sektörümüzün geleceğine ışık tutmayı sürdüreceğiz. 15-16-17 Haziran 2010 tarihindeki Istanbul REstate çatısı altında gerçekleşecek 10. Gayrimenkul Zirvesi'nde açıklayacağımız bu raporun da diğerleri gibi gayrimenkul sektöründe sağlıklı analizler yapılması ve doğru kararlar alınması için öncü ve yol gösterici olacağını umuyoruz.

KONUK YAZAR
TURGAY TANES
GYODER Başkanı

Sabah Emlak