Türkiye GYO pazarı, toplam getiri sıralamasında 15 ülke arasında 9'uncu sırada

Bu yıl Türkiye ve İngiltere'nin ilk kez dahil edildiği Ernst &Young'un "Küresel GYO Raporu 2007"de aralarında Avustralya, Belçika, Kanada, Japonya, Hollanda, Yeni Zelanda, Singapur, Güney Kore, Türkiye, ABD ve İngiltere'nin de bulunduğu 15 belli başlı Pazar mercek altına alıyor. Rapor aynı zamanda bu ülkelerdeki GYO'ları pazar büyüklüğü ve derinliği, gelir ve sermayenin geri dönüşü, fiyat kararsızlığı, bilanço değerlendirmeleri ve gelir değerlendirmeleri ile karşılaştırıyor.

Raporda, en iyi performansı gösteren GYO pazarı olarak yüzde 72,92'lik getiri oranı ile Singapur göze çarpıyor. Singapur'da GYO'ların toplam piyasa değeri üç katına çıkarken, toplam GYO sayısı önceki yıla göre yaklaşık yüzde 50 artış gösterdi. Singapur'u yüzde 43'lük bir getiri ile Güney Kore, yüzde 42 ile Japonya, yüzde 38 ile Fransa, yüzde 37 ise Güney Afrika takip ederken, listenin sonunda yüzde 12 ile ABD ve yüzde 11 ile İngiltere göze çarpıyor.

Amerikan pazarı küçüldükçe,

Asya ve Avrupa piyasaya hakim olmaya başladı

"Küresel GYO Raporu 2007"ye göre halka açık Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO)'ların tüm dünyadaki toplam piyasa değeri 30 Haziran 2007 itibarıyla 764 milyar dolara ulaştı. Geçen sene bu rakam 608 milyardolar düzeyinde bulunuyordu. Bu veriler, son 12 ayda, dünyanın en büyük GYO pazarı Amerika'daki GYO'ların yaklaşık 4'te birinin özelleştirme ve birleşmelerle kaybolmasına rağmen, pazarda yüzde 25'ten fazla büyüme olduğunu gösteriyor.

Raporu değerlendiren Ernst & Young Küresel GYO Yöneticisi Michael Frankel "GYO oluşumu konusunda Kuzey Amerika'dan Asya ve Avrupa'ya bir kayma olduğunu" söyledi. Frankel, Amerika'da önemli büyüklükteki GYO'ların özelleştirilmesine karşın, Asya ve Avrupa'ya da önemli bir sermaye akışı yaşandığını ifade ederek, İngiltere ve Türkiye'deki GYO gelişimlerinin de katkısıyla, toplam GYO sayısında, dünyanın geri kalanının Amerika'yı ilk defa geçtiğini kaydetti., Avustralya, Kanada, Hollanda gibi diğer olgun pazarlarda da önümüzdeki yıllarda benzer bir özelleştirme dalgasının daha yavaş da olsa görülebileceğine işaret eden Frankel, "Bunun sebebi, bazı ülkelerdeki vergi mevzuatları ve daha yüksek sermaye maliyetleri olacaktır. Avustralya'da eskiden halka açık olan 2 tane GYO özel sermaye ortaklıkları tarafından satın alındı" dedi.

Raporda kullanılan Bloomberg verilerine göre, 2006 senesinde Kuzey Amerika 253 halka açık GYO'na sahipken dünyanın geri kalanında toplam 198 GYO bulunuyordu. Haziran 2007 itibarıyla, Kuzey Amerika'daki sayı 195'e düşerken, dünyanın geri kalanındaki GYO sayısı 253'e çıktı. Buna rağmen, Amerika 169 GYO ile hala dünyanın en büyük GYO pazarı durumunda bulunuyor.

Raporda aynı zamanda, pek çok pazardaki düşük faiz oranlarının da etkisiyle, GYO'lar arasında giderek yükselen borç düzeyine de vurgu yapılarak, 2007 senesinde GYO'ları daha yüksek düzeyde borçlanmalarından vazgeçirecek tek faiz oranının Türkiye'de olduğu kaydediliyor. İncelenen 15 pazar arasında ortalama borç oranı geçtiğimiz yıl içinde yüzde 34,2'den yüzde 40,2'ye çıkarken, bu ortalama borç düzeyine bakarak, GYO'ların sahip olduğu gayrimenkulların toplam değerinin 1,273 trilyon dolar olduğunu tahmin ediyor. Buna karşın, alt gelir grubuna yönelik konut sektöründeki çöküşle birlikte, GYO'ları önümüzdeki yıl daha zorlu anlaşmalar ve daha yüksek finansman maliyetlerinin beklediği vurgulanan raporda bu sürecin gayrimenkul fiyatlarına ve GYO getirilerine olumsuz olarak yansıyacağına dikkat çekiliyor.

KUTU ***************

2008'de Borsaya yeni GYO'lar gelecek

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda toplam 13 gayrimenkul yatırım ortaklığı'nın (GYO) hisseleri işlem görüyor. 2008 yılında ise Kiler Grubu'na bağlı Biskon GYO, Torunlar İnşaat ve Martı GYO halka arz çalışmalarını sürdüyor. ve Özderici Holding'in büyük ortağı Özfinans Factoring'de gayrimenkul yatırım ortaklığına dönüşmek için SPK'ya başvurduğunu açıkladı. Kiler Holding'in iştiraki Biskon GYO'nun halkla arz için Goldman Sachs'a, Torunlar İnşaat'ıın ise gayrimenkul yatırım ortaklığına dönüşerek halka arzı için İş Ytaırım'a yetki verdiği belirtiliyor.

İMKB'de hisse senedi işlem gören GYO'lar: Alarko GYO, Atakule GYO, Akmerkez GYO, EGS GYO, Doğuş - CE GYO, İhlas (Y&Y) GYO, İş GYO, Nurol GYO, Pera GYO, Sağlam GYO, Sinpaş GYO, Vakjıf GYO, YKK GYO.

Ülkelere göre GYO'ların sayısı

ABD 169

Avustralya 58

Fransa 42

Japonya 41

Kanada 26

Belçika 17

Singapur 16

Türkiye 15

İngiltere 14

Malezya 13

Yeni Zelanda 10

Güney Afrika 7

Hong Kong 7

Hollanda 7

Güney Kore 6

Pazar büyüklüğü ve derinliği 
Piyasa değeri - Toplam (milyon dolar)

ABD 381.914

Avustralya 112.428

Fransa 74.820

İngiltere 57.763

Japonya 49.052

Kanada  26.221

Singapur 21.876

Hollanda 13.461

Hong Kong 8.756

Belçika 7.165

Güney Afrika 2.687

Yeni Zelanda 2.620

Türkiye  1.747

Malezya 1.445

Güney Kore 604

Toplam getiri (sermaye ve gelir) 
Toplam getiri seviyesi - 30 Haziran 2006 / 30 Haziran 2007)

Yüzde (%)

ABD 72.92

Avustralya 42.66

Fransa 42.47

İngiltere 37.67

Japonya 37.35

Kanada  30.17

Singapur 25.98

Hollanda 24.94

Hong Kong 24.33

Belçika 21.91

Güney Afrika 19.05

Yeni Zelanda 13.44

Türkiye  12.22

Malezya 11.86

Güney Kore 10.82
BÜLENT AYTAÇ YOLDAŞ