Türkiye'de konutta balon var mı?

Sektör ve sektörle ilgisi olanlar, konut piyasasında balon olmadığını savunuyorlar. Onlara göre, daha çok konut açığı var. Ancak dışarıdan bakanlar temkinli. Son olarak ABD'li yatırım bankası Goldman Sachs, hafta içinde yayımladığı bir raporda, Türk konut piyasasında köpük oluşmaya başladığını ve bu durumun bir risk oluşturduğunu söyledi. Goldman Sachs'a göre, son dönemdeki fiyat artışları olağanüstü aşırı. Ve bir de, yeni açıklanan konut satış rakamları var. Türkiye genelinde ilk defa satılan konut sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20 azalarak 39 bin 373 düzeyine geriledi. Aynı dönemde kredili konut satışlarındaki düşüş ise yüzde 30'u geçti. Sizlere başka bazı "konut" gerçeklerini de aktarayım: Mesela İstanbul'da, 2012'de yaşam başlayan Maslak Mashattan'da, bunca yıl geçmesine rağmen hâlâ satılık daire var, 1900 dolarlık taksitlerle satış ilanları gazetelerde yayımlanıyor. Aynı satış ajansı, Bahçeşehir'de ayda 1390 TL'ye, Halkalı'da 1890 TL'ye, Yenibosna'da 2900 TL'ye daire satıyor. İlk bakışta kira gibi gözüken rakamlar sizi yanıltmasın, önce bir peşinat ve yıl sonlarında da toplu ödeme isteniyor. İkinci el konut satışları ise gani. Sadece bir internet sitesinde Türkiye genelinde 900 bini aşkın satılık konut ilanı var. İstanbul'un önemli rezidanslarında da durum farklı değil. Satışa ilk çıktıklarında müşteri seçen rezidanslar, projelerinde şimdi, projeyi görmek için gelenleri kapıda karşılayıp ikramda bulunuyorlar. Gazetelerde özellikle hafta sonları, konut satış ilanlarından geçilmiyor. Spekülasyon konusu yapılan yabancıya konut satışı da komik sayılarda. Antalya'da 569 konut satılmış. İstanbul'da 416, Muğla ve Mersin'de ise 75'er konutu yabancılar almış. Türkiye genelinde en çok konut satın alanlar ise Iraklılar olmuş ama ağustos ayındaki sayı sadece 401 konut. Görüldüğü gibi sayılar abartılacak boyutta değil. Uzmanlara göre, yüksek fiyatlara satılan konutların kira gelirleri, dövizdeki yükselişle çok geriledi. İngiltere'ye göre çok çok iyi kira getiren bir emlak için, yıllık kiranın satış fiyatına oranının yüzde 7 ve üstü olması gerekiyor. Bu da 15 yıl demek. Yani aldığınız konut, kira ile 15 yılda parasını çıkarıyorsa şanslısınız. Oysa İstanbul'un lüks bir semtinde satın alınacak 1 milyon dolarlık konut, 5 bin liraya kiraya verilince, geri dönüşü ancak 50 yılda sağlıyor. Kira 10 bin TL'ye çıksa bile, dönüş 30 yılda oluyor. Oysa bu kiralar gerçekçi değil. Tüm bu gerçeklere bakıp, kararı siz verin. Balon var mı, yok mu? 

Doğan Satmış/Cumhuriyet