Türkiye'nin 510 yıllık deprem tarihi!

Türkiye'nin yer aldığı coğrafya, 1500'lü yıllardan itibaren farklı zamanlarda 7 ve üstü büyüklüğünde 23 depremle sarsıldı.

Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre, sismik açıdan oldukça aktif bir ülke olan Türkiye, Avrasya-Arap-Afrika levhası arasında bulunuyor. Türkiye, sınırları içerisinde Kuzey Anadolu Fay Hattı, Doğu Anadolu Fay Hattı ve Batı Anadolu Fay Hattıyla deprem kuşağında yer alıyor.

Uzmanlar, Türkiye nüfusunun yüzde 60'a yakınının, faal olan ve zarar verebilen deprem alanları üzerinde yerleştiğini söylüyor. Bundan dolayı Türkiye'deki yapılarınkentsel dönüşüm projesi kapsamında depreme dayanıklı yapılması hedefleniyor.

Anadolu Ajansı muhabirinin derlediği verilere göre, uzmanlarca büyüklüğü 7 ve daha üstü olan depremler "tehlike" arz ediyor.

Bu kapsamda Türkiye'de 10 Eylül 1509 tarihinde 7,2 büyüklüğünde "Büyük İstanbul Depremi", 23 Şubat 1653 tarihinde 7,5 büyüklüğünde "Doğu  İzmir  Depremi", 17 Ağustos 1668 tarihinde 8 büyüklüğünde "Anadolu Depremi", 10 Temmuz 1688 tarihinde 7 büyüklüğünde "İzmir Depremi", 3 Nisan 1881 tarihinde 7,3 büyüklüğünde "Sakız Adası Depremi" ve 10 Temmuz 1894 tarihinde 7 büyüklüğünde "İstanbul Depremi" oldu. 

1900-1939 yılları arasında ise 9 Ağustos 1912 tarihinde 7,3 büyüklüğünde "Mürefte Depremi", 18 Kasım 1919 tarihinde 7 büyüklüğünde "Ayvalık Depremi" ve 7 Mayıs 1930'da 7,6 büyüklüğünde "Hakkari Depremi" meydana geldi. 

1939-2018 yılları arasında da Erzincan, Erbaa, Ladik, Gerede, Yenice, Fethiye, Abant, Manyas, Gediz, Muradiye, İzmit, Düzce ve Van depremleri yaşandı.

- 1939-2018 arasında 7 ve üzeri 14 büyük deprem oldu

İlk olarak 27 Aralık 1939 tarihindeki 7,9 büyüklüğünde "Büyük Erzincan Depremi"nde yaklaşık 33 bin kişi hayatını kaybetti, 100 bin kişi yaralandı ve 116 bin civarında da bina yıkıldı. Erzincan depremi, dünyada meydana gelen en büyük depremlerden biri olarak sayılıyor.

Bu deprem, Türkiye sınırları içerisinde yaşanmış olan en büyük sarsıntı oldu. Bu depremle beraber ilk defa Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın varlığı anlaşılmaya başlandı ve Türkiye'de depremle ilgili konular ele alındı. 

Tokat Erbaa'da 1942 yılında 7 büyüklüğünde meydana gelen depremde 3 bin can kaybı yaşandı.

Samsun'un Ladik ilçesi yakınlarında 26 Kasım 1943 tarihinde "Ladik Depremi" meydana geldi. 7,2 büyüklüğündeki geniş bir alanı etkileyen depremde 4 bin insan yaşamını yitirdi, binlerce kişi yaralandı ve binaların da yüzde 75'i yıkıldı.

Bolu Gerede'de 1944 tarihinde 7,5, Çanakkale Yenice'de 1953 tarihinde 7,2, 1957'de Muğla Fethiye'de ve Bolu Abant'ta 7,1, Manyas'ta 1964 tarihinde 7 büyüklüğünde çeşitli depremler meydana geldi.     

- Türkiye tarihinin büyük depremlerinden "Varto"

Muş'un Varto ilçesinde 19 Ağustos 1966 tarihinde  6,9 büyüklüğünde deprem yaşandı. Bu deprem, ülke tarihinde büyük hasarlara yol açan depremlerinden biri olarak biliniyor. 

Aynı sene içinde Varto'da 2 ayrı sarsıntı oldu. İlki 7 Mart tarihinde 14 kişinin ölümüyle ve 75 kişinin yaralanmasıyla, ikincisi ise 19 Ağustos tarihinde 2 bin 394 kişinin ölümü ve 1500'e yakın kişinin yaralanmasıyla sonuçlandı.

Daha sonra 1967 tarihinde 7,2 büyüklüğünde Mudurnu, 1970 tarihinde de 7,2 büyüklüğünde Gediz depremleri oldu.

- Muradiye Depremi

Van'ın Muradiye ilçesinde 24 Kasım 1976 tarihinde 7,5 büyüklüğündeki depremde, enkaz altında hayatını kaybedenlerin yanı sıra sıfırın altında 17 dereceyi bulan soğuk hava nedeniyle donarak ölümler de yaşandı.

Bölgenin 1939 tarihindeki Erzincan Depremi'nden sonra yaşadığı en şiddetli deprem olarak bilinen "Muradiye Depremi"nde 3 bin 840 kişi yaşamını kaybetti, yaklaşık 500 kişi yaralandı ve 10 bin bina da hasar gördü.

- 45 saniye süren "Gölcük Depremi"

Kocaeli Gölcük'te 17 Ağustos 1999 tarihinde 7,4 şiddetinde meydana gelen depremde büyük çapta can ve mal kaybı yaşandı.

Yaklaşık olarak 45 saniye süren ve Türkiye'nin deprem geçmişinde "en uzun deprem" olarak bilinen Gölcük Depremi, tüm Marmara Bölgesi'nin yanı sıra Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir alanda hissedildi.

Yıkıcı sarsıntıda Kocaeli, Gölcük, Düzce, Sakarya, İstanbul ve Yalova'da büyük can ve mal kaybı da yaşandı. 

Resmi olarak 17 bin 118 kişinin yaşamını yitirdiği, 25 bine yakın kişinin de yaralandığı açıklandı. Depremden en çok etkilenen Kocaeli'de 9 bin 477 kişi yaşamını kaybetti, 9 bin 881 kişi de yaralandı. 

- 7,2 büyüklüğündeki "Düzce Depremi"

Düzce'de 12 Kasım 1999 tarihinde 7,2 büyüklüğündeki deprem 30 saniye sürdü. Birçok ilde etkili olan deprem, Ukrayna'dan bile hissedildi. Söz konusu depremde 894 kişi yaşamını yitirdi, 2 bin 679 kişi yaralandı ve binlerce kişi de evsiz kaldı.

Düzce Afet ve Acil Durum Müdürlüğü verilerine göre, 1999 tarihindeki depremlerde Düzce'de 16 bin 666 konut, 3 bin 837 iş yeri ağır hasar gördü, 10 bin 968 konut ile 2 bin 573 iş yerinde orta hasar, 13 bin 70 konut ve 1606 iş yerinde de az hasar tespit edildi. 

- 25 saniye süren "Van Depremi"

Van'ın Tabanlı ilçesi merkezli 23 Ekim 2011 tarihinde 7,2 büyüklüğündeki deprem 25 saniye sürdü ve 601 kişi yaşamını yitirdi. Bölgedeki kurtarma çalışmalarına yurt içinden 140 ekip, 4 bin 418 kişiyle katıldı. Dünyadan 10 ülke de 12 ekiple kentteki çalışmalara destek verdi.

Van, 9 Kasım 2011 tarihinde saat 21.23'te büyük bir depremle daha sarsıldı. Merkez üssü Edremit ilçesi olan 5,6 büyüklüğündeki depremde 2'si otel olmak üzere toplam 25 bina yıkıldı.

Sonuç itibarıyla Türkiye'nin bulunduğu coğrafyada 1500'lü yıllardan itibaren çeşitli zamanlarda 7 ve üstü büyüklüğünde 23 depremle yaşandı.

- Son yıllardaki korkutan depremler 

Diğer bir yandan, büyüklüğü 7'nin altında ancak etkisi şiddetli olan depremler de meydana geldi. Ege Denizi'nde Bodrum ve Kos açıklarında 21 Temmuz 2017 tarihinde 6,6 büyüklüğünde deprem oldu. Aynı gün 200'e yakın artçı sarsıntı yaşanırken, Bodrum ve diğer tatil merkezlerinde binlerce vatandaş sabaha kadar uyumadı ve geceyi sokakta geçirdi. 

Bodrum Gümbet çevresinde çok sayıda tekne alabora olurken, sokakları basan sular araçları da sürükledi.

20 Şubat 2019 tarihinde Marmara Bölgesi genelinde hissedilen, merkez üssü Çanakkale'nin Ayvacık ilçesi olan 5 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Bu deprem İstanbul, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Edirne ve çevre kentlerde de hissedildi.

Farklı köylerde yaklaşık 10 evde küçük çapta hasara sebep olan sarsıntının ardından bölgede büyüklükleri 1 ile 3,6 arasında 46 artçı sarsıntı meydana geldi.