Zilyetlik nasıl kazanılır?
Zilyetlik, özel hukuk konusu mallar üzerinde gerçekleştirilebilir. Peki, zilyetlik nasıl kazanılır? Zilyetliğin kazanılmasında başlıca iki türlü yol bulunuyor. Bunlar: Zilyetliğin aslen kazanılması be fer'i kazanma yolu..
Zilyetlik nasıl kazanılır?
Zilyetlik, özel hukuk konusu mallar üzerinde gerçekleştirilebilir. Kamu malı niteliğindeki eşya zilyedliğin konusunu teşkil etmiyor. Örneğin, mera olan biryerde ilgili kamu tüzelkişisine karşı kişi herkes gibi yararlanma hakkı dışında özel bir nedenle zilyedliğin korunmasını istemeyecektir.
Zilyetlik çeşitleri Medeni Kanununda madde 974'te açıklanıyor. Kanuna göre, zilyetlik aslî ve fer'î zilyetlik ile dolaylı ve dolaysız zilyetlik olmak üzere türlere ayrılıyor.
Aslî ve fer'î zilyetlik..
Zilyet, bir sınırlı aynî hak veya bir kişisel hakkın kurulmasını ya da kullanılmasını sağlamak için şeyi başkasına teslim ederse, bunların ikisi de zilyet olur. Bir şeyde malik sıfatıyla zilyet olan aslî zilyet, diğeri fer'î zilyettir.
Dolaylı ve dolaysız zilyetlik
Bir şeyde fiilî hâkimiyetini doğrudan doğruya sürdüren kimse dolaysız zilyet, başka bir kişi aracılığı ile sürdüren kimse dolaylı zilyettir.
Zilyetlik nasıl elde edilir?
Zilyetliğin kazanılmasında başlıca iki türlü yol bulunuyor. Bunlar: Zilyetliğin aslen kazanılması be fer'i kazanma yolu.
1. Zilyetliğin aslen kazanılması..
Zilyetlik, ilk defa kuruluyor ise bu, zilyetliğin aslen kazanılması şekli olarak karşımıza çıkıyor. Zilyetliğin bu yolla kazanılması haklı ya da haksız olabilir. Sahiplenme (Medeni Kanun m.767), bulunmuş eşya (Medeni Kanun m.769) ve düşen ve sürüklenen şeylerde (Medeni Kanun m.774) zilyetlik aslen kazanıldığı gibi, çalınan eşya üzerinde hırsız veya kiralanan eşya üzerinde mülkiyet iddiasında bulunan kiracıda zilyetliği aslen kazanmış olur.
Örneğin Maden ocağından çıkarılan madenin üzerindeki madencinin zilyetliği aslen kazanılmıştır. Hırsızlık, gasp ve dolaysız zilyedin korkutularak zilyetliğinin kazanılması da aslen kazanma olarak nitelendiriliyor.
2. Fer'i kazanma yolu..
Önceki zilyedin iradesiyle eşya, yeni zilyedin hakimiyetine girerse zilyetliğin devren iktisabı söz konusu oluyor. Örneğin, asli zilyedin taşınmazı kiracısına teslim etmesi. Bu durumda zilyetliği devralan fer'i zilyeddir.
