2021'de gayrimenkul sektöründe neler olacak?

Sektör temsilcileri gayrimenkul sektörü için 2021 öngörülerini açıkladı. Konut üreticileri ve sektör temsilcileri gayrimenkul sektörüne ilişkin öngörülerini Para Dergisi'ne anlattı. İşte detaylar...

2021'de gayrimenkulde fırsat olabilir 

Ahmet Akbalık / Özak Global Yönetim Kurulu Başkanı 

Pek çok sektörü hazırlıksız yakalayan pandeminin yol açtığı olumsuzluklardan gerekli dersleri çıkarmamız gerekiyor. Son açıklanan ekonomik ve hukuk reformlarına yönelik mesajlar sürdürülebilir büyüme yolunda önem arz ediyor. Normalleşme ile birlikte projelendirmeye başladığımız arazilerimize yönelik çalışmalarımıza başlayacağız. Ayrıca turizm sektörü bizim için çok önemli. Turizm bölgesindeki birkaç arazimizle ilgili projelendirmelerimiz sürüyor. Covid-19 sonrası şirketlerde hızlı büyümeler gözlemleneceğini düşünüyorum, özellikle hisse senedinde fırsatlar oluşabileceği kanaatindeyim. Gayrimenkul sektörü faizlerde yaşanan değişikliklere göre bile makul getiri elde edilebilecek yatırım alanlarından biri olarak görülüyor. 2020 öncesinde başlayan projeler yatırım açısından daha şanslılar. Son üç ayda yaşanan maliyet artışı sebebiyle yeni yapılmaya başlanan konutlarda fiyat artışı kaçınılmaz olacaktır. Önceden yapılıp tamamlanan konutlar maliyetlerin düşük olmasından dolayı daha iyi fırsatlar sunabilir. Bu yüzden 2021 yılı gayrimenkul adına iyi fırsatlar sunacaktır.

Sağlıklı ev konseptini hayata geçirdik

Ziya Yılmaz / DAP Yapı Yönetim Kurulu Başkanı

Pandemi hemen her sektörde olduğu gibi gayrimenkul sektöründe de alışkanlıkları değiştirdi. Üstelik bu değişim, sadece Türkiye için değil tüm dünya için geçerli. Pandemi süreciyle birlikte artık insanlar az katlı, geniş balkonlu, teraslı ve mümkünse bahçeli evlerde yaşamak istiyor. Bu durum rakamlara da yansıyor. Örneğin, Türkiye genelindeki son verilere bakıldığında balkonlu, teraslı ve bahçeli konutlara talebin yüzde 228 civarında arttığını görüyoruz. Gerçek anlamda sağlıklı yaşamın kıymetini hissedip, arzuladığımız bir dönemden geçiyoruz. 1999 depreminin hemen ardından deprem kriterleriyle tanışmıştık. O tarihten sonra yapılan konutların tamami, zaman içinde güncellenen deprem yönetmeliklerine göre inşa edildi. Koronavirüs süreciyle birlikte bu kriterlere bir yenisini daha ekledik. O da "Sağlıklı Ev Kriterleri.” Pandemi öncesinde çalışmasına başladığımız Sağlıklı Ev konseptini Çekmeköy'deki Ormanköy ve yeni yatırımımız olan Nişantaşı projelerimizde hayata geçiriyoruz.

ABD, İngiltere ve Kazakisitan'da projeler yürütüyoruz

Erden Timur / NEF Yönetim Kurulu Başkanı 

2010'dan bu yana hep daha yenilikçi, çevreci, akıllı ve ferah projeler ortaya koyduk. Elde ettiğimiz know-how'ı Avrupa'ya, Asya'ya ve Amerika'ya da eş zamanlı olarak taşıdık. Ingiltere'ye gerçekleştirdiğimiz fikir ihracatı bir örnek olabilir. Hem sektörümüzde hem de dünya ekonomisinde dönüşüm, başta dijitalleşme ve home office ile pandemiden çok önce başladı. Pandemi ile bu süreç hem pekişti, hem de genişledi. Alışkanlıkları kitlesel olarak değiştirdi. Dolayısıyla gelecekte mekânın lokasyondan bağımsız bir hal alacağını düşünüyorum. Bunu daha anlaşılır hale getirmek gerekirse, Nef'in patentli keşfi Foldhome konseptini örnek vermek isterim. Alıcılarımıza hemen teslim, hemen tapu ve uzun vadeli kira öder gibi ev sahibi olma fırsatı sunuyoruz. Aynı zamanda Nef Global çatısı altında ABD, Ingiltere ve Kazakistan'da eş zamanlı gayrimenkul projeleri yürütüyoruz. İstihdamda da yeni projelerimizle birlikte önemli bir artış öngörüyoruz. Gelişmekte olan ülkelerde emlak daha hızlı değerlenir ancak gelişmiş ülkelerde emlak bir yatırım aracıdır.

Satış ivmemiz artarak devam eder

Erhan Boysanoğlu / MESA Holding Yönetim Kurulu Başkanı 

2019'dan bu yana butik ve az sayıdaki konut projelerine yönelmiş olmamız 2020'de satışlarda daha az sorunla karşılaşmamızı sağladı. Salgının ilk şok etkisinden sonra ihtiyaç sahiplerinin ağırlıklı bahçeli ev ve az katli yapıları tercih etmesi projelerimizin satış hızını arttırdı. Ben 2021'de de satış ivmemizin artarak devam edeceğini düşünüyorum. Ana iş kolumuz olan konut sektöründe belli ölçeklerde günün ihtiyaçlarına bağlı olarak, Mesa İmalat fabrikamızda daha teknolojik imalatları yürütmek için bazı hazırlıklar yapıyoruz. Ağırlıklı olarak sadece yurtdışına sattığımız birtakım sanayi ürünlerine yönelik projelere daha çok odaklanacak, yeni girmiş olduğumuz diğer sektörlere dönük çalışmalarımıza daha çok önem vererek geliştireceğiz. Covid-19 salgını bir yandan küresel ekonomi ve Türkiye'deki birçok sektör için çeşitli riskler barındırırken birtakım fırsatları da beraberinde getirebilir. Hatta bazı yatırımların Türkiye'ye kaymasına sebep olabilir. Her zaman olduğu gibi 2021'de de parami hiç düşünmeden yatıracağım yer arsa veya gayrimenkuldür.

Yatırımlarımızın değerini bu dönemde gördük

Dağlarca Çağlar / Çağdaş Holding İcra Kurulu Üyesi
 
Özellikle ekonomide pandeminin etkilerini çok yakından yaşadık. Ülke olarak minimum ekonomik hasarla bu süreci atlatmak, bize pandemi sonrası dönem için de büyük bir hareket kabiliyeti getirecektir. Yine aynı şekilde, son dönemde sürekli olarak vurgulanan yapısal reformların bir an evvel hayata geçirilmesi, hem finansal piyasaların hem de özel sektörün güven ve moral bulması açısından son derece faydalı olacaktır. Bu reformlarla birlikte ben Türkiye'nin pandemi sonrası dönemde yeni bir başarı hikâyesi yazabileceğine inanıyorum. Yönetim anlayışlarını esneklik ve çeviklik üzerine kuranlar, pandeminin getirdiği yeni normale en hızlı şekilde adapte olanlar, bu süreçte de risklerini minimize etmeyi başardı. Çağdaş Holding olarak biz gerek teknoloji perakendesine yaptığımız yatırımların, gerekse lüks konut kiralama alanındaki çalışmalarımızın değerini bu dönemde bir kez daha gördük. İş alanlarımızda yaptığımız çeşitlendirmeler ve portföyümüzde yaptığımız risk dağılımıyla bu süreci oldukça iyi yönettiğimizi düşünüyorum.

2021 için ayağımız gazda

Dr. Avni Çelik / Sinpaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı 

2020'de kurum olarak frene basmadık. İstihdam dahil konumumuzu koruduk. Gayrimenkul sektöründeki 2020 hedeflerimizi aşarak kapatıyoruz. Bu yılı ticari yapılarımız hariç 1250 adet konut satışı ile kapatacağız. 2021 için de ayağımız gazda. Gayrimenkul sektöründe toplam 1.481 adet konut ve 5.000 devre mülk satışını, toplam 3.124.588.000 TL ciro ile 1.613.977.000 TL ciro karlılığı hedefliyoruz. Servet GYO'nun 2021 karlılığını da eklersek, 2021'i sektörel olarak, 1.764.977.000-TL ciro karlılığı ile kapatmayı planlıyoruz. Enerji sektöründe ve seramik sektöründe Seranit yatırıma devam edecek. Mikron's hız kesmeyecek ve 2021'de Yatağan-Muğla fabrikası yatırımına başlayacak, ihracat hedefini artıracak. Almanya Frankfurt yatırımımız OSWE Real Estate GmbH 2021'de geliştirme ve yatırımına devam edecek, 2023'te yerli elektrikli otomobilin Almanya satışını üstlenmek için girişimde bulunacak. Bugün konut alan bireysel yatırımcı ve konutunu satmayan kurumsal yapımcı kar edecektir. Tercihim bireysel tasarrufumu konut ve ticari gayrimenkule orta vadeli yatırmaktır.

Ulaşılabilir projelere ilginin artacağını düşünüyorum

Özcan Tahincioğlu / Tahincioğlu Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı 

Pandemi sonrası karma kullanımlı projelerin ön plana çıkacağını, merkezi konumda yer alan, hayatımızı sekteye uğratmayacak, her şeyin bir arada olduğu kolay ulaşılabilir projelere ilginin daha da artacağını düşünüyorum. Tahincioğlu olarak biz de ilk olarak bu değişime cevap verecek ve Türkiye'de öncü olacak Multi Ev konseptini geliştirdik. Nidapark Küçükyalı projemiz içerisinde yer alan Nidapark Küçükyalı Büyükada etabında bulunan hem konut hem ofis hem de konut/ofis olarak tercihe ve ihtiyaca göre çok fonksiyonlu olarak kullanılabilecek şekilde tasarladık. İkinci olarak bu süreçte dijitalleşme'nin gayrimenkul sektörü için de büyük bir öneme sahip olduğunu gördük. Biz müşterilerimizle yeni normale uygun iletişim yollarını seçerek konut sahibi olmak isteyenlere evden dışarı çıkmadan 360 derece sanal tur ile projelerimizi detaylı bir şekilde inceleme ve gezme imkânı sunduk. Yatırım yapmak isteyenlere mümkün olduğu kadar çok bilgi edinmelerini ve zaman içinde değer kazanacağına inandıkları yatırım araçlarını seçmelerini öneriyorum.

Ülkemize karşı sorumuluğumuz var

Özen Kuzu / Kuzu Grup CEO'su 

Pandemi nedeniyle ülkeler tek başlarına çözemeyecekleri çok büyük sorunlarla uğraşmak zorunda kaldı. Dünya ekonomisinin eski dinamik yapısına dönmesi için ülkelerin çok daha sıkı ve anlayışlı bir şekilde işbirliği yapması gerekecek. 2021'de beklentilerin üzerinde büyüme rakamlarına ulaşılabileceğini öngörüyorum. Güçlü ekonomik altyapısı ve gösterilen siyasi becerilerle Türkiye pandeminin yarattığı ekonomik tahribatı önümüzdeki yıllarda hızlı bir şekilde ortadan kaldırabilir. İşlerimizde duraklama olsa da bunu olağan bir süreç olarak değerlendirip istihdam azaltmadık. 2021 ve sonraki yıllar için yatırımlarımıza devam edeceğiz. Yeni istihdam alanları yaratma konusunda ülkemize karşı sorumluluğumuz var. Bireysel yatırımcı olarak emlak yatırımlarının en değerli yatırım aracı olacağını düşünüyorum. Dolar ve altının belirsizlikten çıkılmaya başlanması ile zayıflama eğilimine geçeceğini düşünüyorum. İstanbul gayrimenkul yatırımcıları için son derece uygun bir şehir. Yerli ve yabancı yatırımcıların da bu zamanı iyi değerlendireceklerini düşünüyorum.

Yeni projeler geliştireceğiz

H. İnanç Kabadayı / Ege Yapı Yönetim Kurulu Başkanı 

2020 yılında birçok zorluğa rağmen bu yılki hedeflerimizi yüzde 10 oranında aştık. 2021'de de koyduğumuz hedeflerimizi yakalayacağımızı ve büyük oranda aşacağımızı öngörüyorum. Seyrantepe'deki Kordon İstanbul, Yedikule'deki Cer İstanbul ve Çekmeköy'deki Çamli Yaka Konakları projelerimizin inşası ve satışları devam ediyor. 2021'de hâlihazırda inşaatı devam eden iki projemizin teslimini ve iki yeni projenin lansmanı yapmayı planlıyoruz. 2021'de Çekmeköy'deki ikinci projemize ve  İzmir  Bademli ve tarihi dokusu ile İstanbul'a yeni bir değer katacağına inandığımız Hasköy projelerine başlamayı hedefliyoruz. Merkezimiz ve mevcut projelerimizde oluşturduğumuz istihdam alanı ile 1400 kişiye iş imkânı sunmamızın yanı sıra seneye hayata geçireceğimiz Hasköy, İzmir ve Çekmeköy projeleri ile de 600 kişiyi daha işe almayı hedefliyoruz. Ülkemizde her dönemde olduğu gibi bu dönemde de gayrimenkul en güvenilir liman olma özelliğini sürdürmekte. Yatırım araçlarına bakıldığında altın ile birlikte gayrimenkul hiçbir zaman kaybettirmeyen yatırımlar olarak karşımıza çıkıyor.

Portföy çeşitliliğinin önemi anlaşıldı

Batu Aksoy / Aksoy Holding CEO ve Yönetim Kurulu Başkanvekili

Aksoy Holding olarak akaryakıt, enerji, turizm, gayrimenkul ve uluslararası ticaret olmak üzere beş sektörde faaliyet gösteriyoruz. İçinde bulunduğumuz dönemde bu portföy çeşitliliğinin önemini çok fazla hissettik. Örneğin, pandemiden en çok turizm sektörü etkilendi. Turizm sektöründeki ana yatırımımız olan Conrad Istanbul Bosphorus için 2020'ye girerken rekor bir sene hedefliyorduk fakat bu mümkün olmadı. Pandemi ile izole ve bahçeli, müstakil konut veya işyerlerine olan talebin artmasıyla, son birkaç yıldır hedeflenen satışları yakalayamayan gayrimenkul sektörü hareketlendi. Pandemiye rağmen ara vermeden yatırımını sürdürdüğümüz ve tamamladığımız Bodrum'daki ultra lüks gayrimenkul projemizle hareketlenen pazarda yer bularak çeşitlendirmenin faydasını gördük. İştiraklerimiz vasıtasıyla dolaylı olarak 15 bini, direkt olarak da 2 bini aşkın kişiye istihdam sağlıyoruz. Covid-19 ekonomik açıdan etkilerini göstermeye başladığından bu yana içine girdiğimiz zorlu süreçte etkin bir finansal disiplinle istihdamımızı korumaya yönelik çalışmalar yaptık ve başarılı olduk.

İstanbul'da yeni projeler hedefliyoruz

Mehmet Okay / ANT Yapı Yönetim Kurulu Başkanı

Yeni normal diye adlandırdığımız bu dönemde farklılaşmanın öne çıkacağını ve bunun en büyük avantaj olduğunu söylemek mümkün. Tüm sektörler açısından bakıldığı zaman ise dövize bağlı fiyat artışlarına paralel gelirlerin artmamasını bir risk olarak görüyorum. Buna ek olarak da yabancı yatırımcının pandemi sebebiyle yurtdışı yatırıma olan bakış açısının değişimi de risk olarak karşımıza çıkıyor. Yurt içinde ise gerek depreme dayanıklı konut ihtiyacı ve pandemi sürecinde doğan ihtiyaçlar, gerekse azalan konut stokları faktörleriyle sektör yeni bir talep canlanması yaşayabilir bunları tetikleyecek en önemli faktör ise düşük faizli konut kredisidir. Ant Yapı olarak Türkiye'nin yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Rusya'da yüksek kaliteli işlere imza atan bir markayız. 2021'de yurtiçi ve yurtdışındaki projelerimizi taahhüt ettiğimiz sürede teslim etmek için çalışmalarımıza ara vermeden sürdürmeye devam edeceğiz. Bunun yanında İstanbul'da da yeni projeler hedefliyoruz.

Yatırım politikamızı değiştirmedik

Abdülkadir Akkuş / Akkuş Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı

2020 yılını etkisi altına alan pandemi, 2021'i de şekillendirecek. Biz pandemi nedeni ile yatırım politikamızı değiştirmedik. Lübnanlı ortağımız ile kurduğumuz BOSS4 Gayrimenkul olarak bu sene yatırımlarımızda hız kesmedik. 2020 bitmeden 300 milyon TL'lik yatırımla üç projeye daha başladık. 2021 yılı projelerimizin inşaat çalışmalarına odaklandığımız bir dönem olacak. Öte yandan şehir merkezine yakın lokasyonlarda proje ve arsa geliştirme çalışmalarımızı hızlandıracağız. Bu arada pandemi öncesinde dünyada hissedilen dijital dönüşüm, bu süreçte çok daha hız kazandı. Dolayısıyla, hız kazanan dijital dönüşüme ayak uydurabilenlerin sisteme dâhil olduğu bir dönemin içine giriyoruz. Bizler de adımlarımızı bu yönde hızlandırarak sistemin paydaşlarından biri olarak çalışmalarımıza devam edeceğiz. Grubumuzda, gayrimenkul yatırımlarımız en büyük payı alıyor. Bireysel olarak da en büyük katma değer sağlayan inşaat sektörüne yatırım yapmayı tercih ediyorum.

Yabancı yatırımcı talebinde artış bekliyoruz

İhsan Çulhalık / İnsay Yapı Yönetim Kurulu Başkanı

Pandemi, dünya ekonomilerine yeni bir bakış açısı kazandırdı. Fiziksel şartlar altında yapılan ticari faaliyetler online ortama taşındı. Online kanallar ticarete yön verdi. Pandeminin toplumsal ve ekonomik açıdan yarattığı olumsuzluklar bir yana, ticari faaliyetlere getirdiği değişiklikler, önümüzdeki dönemin en büyük kazanimi olacak. Bu dönemin yarattığı belirsizlikler ortadan kalktıkça, ekonomik ilişkiler yeniden eski formunu kazanacak. Pandeminin ticari faaliyetlerde yarattığı dönüşümün meyvelerini toplayacağız. Sektörümüzden bir örnek vermek gerekirse, eskiden dünyanın bir diğer ülkesinden Türkiye'ye yatırım yapmak isteyen bir yatırımcı, saatler süren uçak seyahatiyle ülkemize gelmek zorundaydı. Şimdi online ortamda projenin detayları hakkında bilgi edinip, satış işlemini tamamlayabiliyor. Pandemi döneminde oluşan izole yaşam beklentisini karşılayan projemize ciddi bir talep aldık. İstihdam gücümüzü azaltmayı hiç düşünmedik. Yeni dönemde sektörümüze yönelik, özellikle yabancı yatırımcı taleplerinde artış bekliyoruz.

Güçlü olmayan şirketleri zor günler bekliyor

Tamer Özyurt / Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı

Covid-19, ülkeler arası ilişkilerde, ticari faaliyetlerde köklü değişiklikler yarattı. Dünya ekonomileri de dijitalleşmeye yöneldi. Buradaki değişimin olumlu kazanımları olduğu inancındayım. Bize yeni ufuklar çizdi. Dolayısıyla içerisinde bulunduğumuz dönem, dünya ekonomileri için bir belirsizlik sunsa da aslinda, önümüzdeki dönemde kazanımları hayli büyük olacak. Ticari faaliyetlerde sınırlar ortadan kalkıyor. Geleneksel ticaretin yarattığı zaman ve maddi kayıpları çok net gördük. Pandemi sonrasında bu değişen düzende teknolojinin üstünlüğü galip gelecek. Finansal açıdan güçlü olmayan şirketleri zor günler bekliyor. Ertelenen ya da iptal edilen yatırımlar, bozulan tedarik zincirindeki düzelmeyle yeniden hareketlenecek. Pandemi sonrası dönem, toparlanmayla birlikte yeniden atağa geçme hareketine yön verecek. Bu dönemde, dijital yatırımlar, planlanan yatırımlar arasında ayrı bir başlık olarak kendine yer edinecek. Yeni dönemde pandeminin sektörümüze kazandırdığı izole yaşam trendine cevap veren projeler geliştirerek, çalışan kadromuzu artırmayı planlıyoruz.

Grup olarak yeni projelerimiz var

Mahmut Akbal / Fuzul Holding Yönetim Kurulu Başkanı

2020 yıl hem küresel ekonomi hem de Türkiye ekonomisi açısından oldukça zor bir yil oldu. Fuzul Grup olarak bu zor dönemde çalışmalarımızı askıya almadık. Aksine ülkemize ve vatandaşımıza katma değer sağlayabilmek için tam gaz yola devam ettik. Bu dönemde yapı tarafındaki Başakşehir Avrasya Konutları projemiz büyük ilgi gördü. 3. İstanbul Başakşehir projemizin dördüncü etabı olan "Air Başakşehir" projemizi satışa çıkardık. FuzulEv tarafında bir yandan şube ağımızı genişletmeye devam ederken, bir yandan da çekilişlerimizle insanların ev hayalini gerçekleşmesine yardımcı olduk. Yabancıya konut satışında Nevita olarak kurduğumuz ağ. geliştirdiğimiz network sayesinde ülkemize doğrudan yatırım sağlamaya devam ettik. 2021 yılında grup çatısı altındaki tüm şirketlerimize çalışmalarımıza aynı motivasyonla devam edeceğiz. Toplam 1438 kişilik büyük bir aileyiz. 2020'de 476 kişiye istihdam sağladık. 2021 yılında da grup olarak yeni projelerimiz var. Dolayısıyla yeni istihdam olanakları sağlamaya devam edeceğiz.

Yapılan teşvikler son derece önemli 

Hasan Peker / Peker GYO Yönetim Kurulu Başkanı

2021 yılının normalleşme ve iyileşme yılı olmasını ümit ediyoru. Tüm dünyada bunun için olağanüstü bir mücadele veriliyor. Türkiye ekonomisinde de bu mücadelenin benzer örneğini yaşıyoruz. Özellikle pandeminin oluşturduğu olumsuz havanın dağılmasında yapılan teşvikler son derece önemli. Gayrimenkul sektörü açısından bakacak olursak, SPK'nın yurtdışı gayrimenkul yatırımlarıyla ilgili son tebliği, önemli bir adım oldu. Artık GYO'lar, Almanya ve İngiltere'deki firmalar gibi ucuz ve uzun vadeli finansman imkânlarından faydalanabilecek. Bu gelişme, rekabet açısından son derece önemli bir gelişme. Peker GYO olarak bugüne kadar yaptığımız yurtdışı yatırımların meyvelerini toplamaya başladık. Bu son tebliğ ile yurtdışı yatırımlarımız çok daha kârlı ve çok daha büyük olacak. Yabancı firmalarla rekabet etme gücümüzün kısıtlı olduğu geçmiş yıllardaki başarımızı, bu tebliğ değişikliği ile beraber daha da büyüterek çok daha kârlı hale getireceğiz. Bu yüzden 2021'e dair iyimserliğimizi koruyoruz.

Avrupa'nın en çok çimento üreten ülkesiyiz 

Dr. Tamer Saka / Türk Çimento Yönetim Kurulu Başkanı

Türkiye 2020'de yaklaşık 1 milyar dolarlık çimento ihraç etti. Miktar olarak 30 milyon tona yaklaştı. Bu miktarlarla bu sene dünyanın ikinci büyük çimento ihracatçısı ülkesi haline geleceğiz. Avrupa'da hem kapasite hem satış anlamında birinci sıradayız. Dünyada en büyük altıncı çimento sektörünü temsil ediyoruz. Türkiye'de yaklaşık 25-26 tane oyuncumuz var ve bütün oyuncularımızın işlettiği 60'ya yakın tesisi bulunuyor. Bugün gelinen noktada sektör, yaklaşık 100 milyon tonluk üretim kapasitesine sahip. Türk Çimento eski adıyla Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TCMB) 1957 yılında kurulmuş, 63 yıllık bir sivil toplum örgütü: 63 yıllık tarihimizde önemli bir dönüm noktalarından birini yaşıyoruz. Yenilenme ve tazelenme dönemindeyiz. Isim, marka ve logomuzu 2020'nin son günlerinde değiştirdik. Yeni dönemde gündemimizde olan inovasyon, teknoloji, dönüşüm ve sürdürülebilirlik konularını yeni logomuzda da vurguladık.

Kampanyalarla sektör toparlandı

Görkem Öğüt / Endeksa Kurucu ortağı ve Genel Müdürü 

Covid-19’un dünya ekonomisi üzerinde yarattığı küçülme etkisi tartışılmaz. Salgin sonrası iş hayatında ve sosyal hayatımızda normalleşme olsa da dönüşümün hızla devam edeceğini düşünüyorum. İş yapış şekillerimiz oldukça değişti. Her gün ofislerimize gitmesek de işlerimizi başarı ile devam ettirebildiğimizi öğrendik. Bu nedenle dijitalleşme, uzaktan iletişim, e-ticaret, lojistik firmaları önümüzdeki dönemde yatırımcıların ilgi odağı olmaya devam edecek. Gayrimenkul sektörü salgının ilk etkilerinin görülmeye başlandığı mart, nisan ve mayıs aylarında negatif etkilendi; bunu konut satış adetlerindeki sert düşüşlerle gördük. Sonrasında açıklanan cazip konut kredisi kampanyası ile sektör toparlandı ve geçen senenin üstünde bir satış rakamı ile kapanmasını bekliyoruz. Salgına rağmen büyüdüğümüz 2020'yi geride bırakırken, 2021'de istihdam açısından büyüme oranımızı bu seviyenin üzerine çıkarmayı planlıyoruz. 2020 için planladığımız fakat salgın nedeniyle hayata geçiremediğimiz yurtdışı açılımı için de yatırım ve işbirliği planlarımız bulunuyor.

Yabancı yatırımcıların Türkiye'ye ilgisi arttı

Fatih Ergüven / Inhoouse Global Yönetim Kurulu Başkanı 

Salgın sonrasında gayrimenkul sektöründeki beklentilerimiz, alıcı taleplerinin değiştiği ve değişeceği yönünde. Bahçeli ve balkonlu evlerin ağırlıklı olarak da daha geniş veya villa ve müstakil evlerin özellikle yabancı alıcılar tarafından tercih edilmeye başladığını şimdiden gözlemliyoruz. Daha çok doğa ile iç içe yaşamların da öncelikli olarak tercih edildiğini söyleyebiliriz. Bunun yanında, gelişmişlik düzeyine bakmaksızın, birçok ülke vatandaşı, bu tip salgın gibi olaylarda daha rahat edebileceği bölgeleri ve ülkeleri tercih etmeye başladı. Türk yatırımcı doğası daha iyi yerleri tercih ederken, yabancı yatırımcı da Türkiye'ye olan ilgisini artırdı. Pandeminin bitmesi ile birlikte her şirket gibi bizler de istihdam sayımızı artırarak, beklemeye aldığımız yeni yatırımlarımızı en kısa sürede hayata geçirmeye başlayacağız. Öncelikle yabancı satışta, pandemi sonrası ciddi bir hızlanma bekliyoruz. O yüzden de, yabancı pazarda daha fazla pazarlama yapan, ekip sayısını buna paralel arttıran bir yatırım planlaması içindeyiz.

208 milyon TL'lik döviz girdisi sağladık

Faruk Akbal / Nevita Yönetim Kurulu Başkanı 

Yabancı yatırımcıların Türkiye'ye getirilmesinde önemli bir rol üstlendik. Ulkemize olan sorumluluk bilinciyle pazarı hareketlendirmek için çok farklı kanallardan satış faaliyetlerine ağırlık verdik. Yatırımların ülkemiz için ne kadar önemli olduğunun bilincinde olarak pandemide özellikle dijital kanalları çok yoğun biçimde kullandık. Pandeminin yoğun yaşandığı nisan-ağustos döneminde yabancı yatırımcılara toplamda 160 adet konut sattık. Karşılığında ülkemize 208 milyon TL değerinde döviz girdisi getirdik. Yıl sonuna kadar ise getirdiğimiz döviz girdisi değerinin 500 milyon TL'yi aşacağını öngörüyoruz. Sürdürdüğümüz büyümeyle 2020'de Nevita ve çözüm ortakları olarak 70'ten fazla çalışanımıza istihdam sağlıyoruz. 2021'de bu sayıyı 100'ün üzerine çıkarmayı planlıyor ve Londra ofisini devreye alıp yeni istihdam olanakları sağlamayı hedefliyoruz. Gayrimenkulün her zaman en değerli yatırım araçlarından biri olduğunun bilincinde olarak yatırımların doğru şekillerde yapıldığında büyük kazançlara evirildiğini söyleyebilirim.

Üç haneli büyüme hedefliyoruz

Batuhan Tarkan / İnvestin Yönetici Ortak

Gerek dünyada gerekse ülkemizde pandemi sonrası dönem olarak öngördüğümüz bu yeni dönemin beklemiş ve birikmiş talebinin hayata geçeceğini düşünüyoruz. Ancak bunun geleneksel talep akışının biraz daha dışında, yeni nesil kanalların artan ağırlığı ile gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Bu beklenti doğrultusunda 2021 için en büyük yatırımımız, bankalar da dahil birçok kurumsal firmanın bilançolarında atıl değer olarak yer alan ihtiyaç fazlası gayrimenkullerini, talebin değişen trendine uygun şekilde pazarlamak üzere oluşturduğumuz ve test aşamalarında son noktaya geldiğimiz online sitemiz Mulkedincom'u hayata geçirmek olacak. Son üç yıldır başarı ile yaptığımız ve her yıl adetsel olarak yüzde 60'in üzerinde büyüttüğümüz ihtiyaç fazla mülklerin satışının Mulkedin portalı üzerinde yöneterek 2021 yılı hedefimizi üç basamaklı büyüme olarak belirlemiş durumdayız. 2021 yılında yeni yatırımımız Mulkedincom sisteminde istihdam etmek üzere aşamalı olarak mevcut kadromuzu yüzde 40 civarında büyütmeyi hedefliyoruz.

2021 bizim için agresif bir yıl olacak

Zeynep Tandoğan / Hürriyet Emlak Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

Emlak sektörü açısından baktığımızda kullandığımız teknolojinin de etkisiyle, internetten ev aramalarinin daha fazla arttığını ve filtrelerin daha detaylı kullanıldığını görüyoruz. Pandeminin ilk zamanlarında yapılan aramalara baktığımızda özellikle teras, balkon gibi dış mekân alanlarının daha fazla önem kazandığını gördük. Balkon filtresinin kullanımı yüzde 500'lerin üzerinde artış göstermişti. Ayrıca bahçeli ev aramaları da 4-5 katına çıkmıştı. Sonrasında havaların da soğumasıyla bu aramalarda biraz düşüş yaşansa da, yine de mevsim normallerinin üzerinde seyrettiğini gördük. 2021'de pandemi sürecinin 2020'de olduğu kadar etkili olmayacağını düşünüyoruz. Rakamsal verilerimize baktığımızda 2020'nin bizim açımızdan iyi geçtiğini de söyleyebilirim. Müşteri bazımızı yüzde 15 büyüttük. 2021 bizim için çok daha agresif bir yıl olacak. Ekibimize daha fazla yatırım yapacağız. 2021'de daha fazla kişiye istihdam sağlamak için yatırım yapmaya devam edeceğiz. Saha satış ve teknoloji ekiplerimiz başta olmak üzere çalışan sayımızı artıracağız.

Evlerde metrekare ihtiyacı artacak 

Hakan Akdoğan / Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği TÜGEM) Başkanı

Özellikle evden çalışma modelleri ile ofis ihtiyaçlarındaki değişim ve dönüşüm devam ediyor. Ofis stok arzinin artacağını, evlerde ise metrekare ihtiyacının artacağını değerlendiriyoruz. Emlak işletmeleri tarafında ise gayrimenkul sektöründe pazarlama, satış ve yönetim aşamasında dijital dönüşümler gerçekleşmeye devam ediyor. Bu süreçte çok hızlı bir şekilde TÜGEM Akademi faaliyetlerimizi artırarak, üyelerimizin evde bulundukları dönemi etkin ve verimli geçirmelerini arzu ediyoruz. 14 Ekim tarihindeki yönetmelik değişikliği sonrasında bilgilendirme panellerimiz de devam ediyor. Vatandaşları bilgilendirmeyi amaçladığımız kamu spotumuzu Ticaret Bakanlığına sunduk. Yakında yayıma almasını bekliyoruz. Yeni yönetmelik çerçevesindeki alınması gereken eğitimler konusunda da faaliyet yürüteceğiz. Son dönemdeki döviz ve altındaki hareketliliğe baktığımızda risklerin ne kadar arttığını görebiliyoruz. Örneğin 600 TL'leri zorlayan gram altın şu anda 450 TL seviyesinde. Gayrimenkulde kısa vadeli getiriler görülmese de bu yıl enflasyon oranının çok üzerinde bir getiri sağladı.

Kentsel dönüşümde yukarı yönlü hareket söz konusu

Mustafa Hakan Özelmacıklı / Altın Emlak Genel Müdürü 

Evden çalışma modeli ve dönüşümlü çalışmalar ile konutlara olan taleplerde artışları görüyoruz. Ayrıca deprem riskleri nedeniyle oluşan kentsel dönüşüm sürecinde de yukarı yönlü bir hareket söz konusu. Mevcut ofis stoklarında ise mesafe kuralları gereği yoğun bir hareketlilik olmasa da mevcut arzlara yeni talepler söz konusu değil. Müstakil yapılara, şehirden alternatif yaşam alanların yönelim gibi talepler de ciddi artışlar devam ediyor. Bu süreç sonrasında yazlıkların kullanım sürelerinin arttığını, konut metrekare ve oda sayısı ihtiyaçlarının değiştiğini, ofislerin kullanımının düştüğünü, ticari gayrimenkullerde bazı sektörlerde yoğun değişimler yaşandığını, perakende kısmında ise talep artışının devam ettiğini ifade edebiliriz. Özellikle Taşınmaz Ticareti Yönetmeliği sonrasında 'sözleşmeli işletme' şeklinde çalışacak yeni danışman alımlarımız hızla devam ediyor. Bu aşamada özellikle sektörün kayıt altına alınacak olması ile sektörde çalışan sayılarında da, istatistiklere yansıyan artışları beraber görmüş olacağız.

Kadromuzu daha da genişlettik

Cansel Turgut Yazıcı / EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü 

21'inci yüzyılda koronavirüs, tarihsel süreçte daha önce de karşılaşılan diğer salgin hastalıklar gibi bir salgın hastalık olarak yeniden ortaya çıktı. Doğal dengeyi göz ardı eden, daha çok gelir ve rant elde etmek için doğal döngüyü bozan uygulamalar bakteri ve virüslerden kaynaklanan salgın hastalıkların görülme sıklığını artırıyor. Dolayısıyla, Covid-19 salgını sosyoekonomik hayat başta olmak üzere sağlık, eğitim ve sosyokültürel alanlarda hızlı bir değişime yol açacak ve bireylerin yaşam tarzlarının farklılaşmasına neden olacaktır. Bu bağlamda, henüz şans varken bilimden sanata, üretimden tüketime her alanda süreklilik teşkil eden çözümler yaratılmaya çalışılmalı, Türkiye'nin ihtiyacı olan siyasal, sosyal ve ekonomik reformlar uygulanmalıdır. Mevzuatın gerektirdiği istihdam koşullarına uymak için kadromuzu genişlettik. İstihdam konusunda büyük bir büyüme planımız yok.

2021'in güvenli limanı: Gayrimenkul!

2021 yılında gayrimenkul sektörünü neler bekliyor?

Pandemi gayrimenkul sektörünü nasıl etkiledi?