Akın Adıgüzel: Balıkesir depreme hazırlıklı olmalı!

Jeofizik Mühendisleri Odası Balıkesir İl Temsilcisi Akın Adıgüzel, 17 ağustos Marmara (Gölcük) depreminin 15.yılında, yaptığı yazılı bir açıklama ile deprem gerçeğine dikkat çekti.

Özellikle 1. derece deprem bölgesi olan Balıkesir’in depreme hazırlıklı olması gerektiğini ifade eden Adıgüzel, depremlerde can ve mal kayıplarının en aza indirilmesi konusunda, yararlanılması gereken bilim dallarından bir tanesi de jeofizik mühendisliği çalışmaları odlunun altını çizdi.

Balıkesir ilinin depremselliği ve 17 Ağustos depremi sonrası Balıkesir’de 15 yılda neler değiştiğinin yanı sıra yapılması gerekenleri sıralayan Jeofizik Mühendisleri Odası Balıkesir İl Temsilcisi Akın Adıgüzel, özetle şunları dile getirdi.

“BALIKESİR İLİ DEPREMSELLİĞİ

Güney Marmara bölgesinde kalan ilimiz 1.derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Bölgedeki tektonizma ya bağlı olarak oluşan aktivite sığ odaklıdır. Dünyanın sayılı doğrultu atımlı faylarından olan kuzey anadolu fayı (KAFZ), dört kola ayrılan sistemin güney kolu, Geyve, Yenişehir üzerinden Bursa, Uluabat ve Manyas gölü güneyinden devam edip, Gönen ve Ayvalık ilçelerinden geçerek Ege denizine doğru yayılır. İlimiz civarında son yüzyılda deprem üreten mekanizmalar, Bandırma – Erdek, Yenice – Gönen, Ayvacık – Bayramiç, Bigadiç – Sındırgı, Savaştepe, Dursunbey – Kepsut, Susurluk olarak verilebilir. Ayrıca Batı Anadolu’nun açılma rejimine bağlı olarak ve bunun sonucunda oluşan Gediz grabenlerinin etkisi nedeniyle oluşan depremler Balıkesir ilinde zaman zaman hissedilmektedir.

15 YILDA BALIKESİRDE NE DEĞİŞTİ?

Kentimizde, son yıllardaki nüfus artışına bağlı olarak yapılaşmanın artması, deprem çekincesini de beraberinde getirmiştir. Bir bölgenin depremselliği incelendiğinde yapı-zemin ilişkisi çok önemlidir. Üst yapı ne kadar sağlam olursa olsun zemin kötü ise yapılarda hasarlar çok ağır olacak ve yapı adeta bir ok gibi yerealtına saplanacaktır. Balıkesir de yapılan zemin etüt raporlarında zemin iyileştirmelerine yönelik öneriler yapılmakta ancak bu öneriler dikkate alınmamaktadır. Balıkesir’de yapılaşma, bazı mahallelerde suya doygun olan, yönetmeliklerde Z4 (kötü zemin) sınıfında yer almaktadır. Marmara depreminden 15 yıl geçmesine rağmen zaman zaman yerel basında, konferans ve panellerde, kent sempozyumunda Jeofizik Mühendisliği çalışmalarına yer verilmediği söylense’de bugüne kadar yerel yönetimlerce dikkate alınmamıştır. Deprem anında dinamik olarak zeminin nasıl davranacağını, sıvılaşma olup olmadığını, yeraltı su seviyesine kadar tüm zeminin özelliklerini fiziksel olarak inceleyen bilim dalı olan Jeofizik bilimi maalesef Balıkesir de bugüne kadar kabul edilmemiştir. Aksine sondaja dayalı tek noktadan alınan numuneler labaratuvar ortamında yerinde olmadan incelenmiş ve zemin etütü yaptırıldığı sanılmıştır. Oysa Jeofizik-Sismik zemin etüdü ile yerinde yapının oturacağı bütün alanın tomografisi alınmaktadır. Sismik etüt ile 20 ye yakın fiziksel parametre; zeminin Vp ,Vs hızları saptanarak, zemin hakim titreşim peryodu, yataklanma katsayısı, yeraltı su seviyesi ve zemin sıvılaşması gibi fiziksel parametreler hesaplanmaktadır. Yasa ve yönetmeliklerde Jeofizik Mühendislerine yer verilmesine karşılık Balıkesir Belediyesi bu çalışmaları statik projelere ait zemin etütlerinde şart koşmamıştır. Türkiyede çoğu belediyelerde zemin etütlerinde, Jeofizik mühendisliği uygulamalarına yer verilmektedir. İlimiz 1.derece deprem bölgesinde olmasına rağmen maalesef bilimsel olarak gerekli olan zemin etütlerinde mesleğimiz önemsenmemiştir. Bundan önceki yerel yönetimlerce mesleğimize yönelik eleştiriler bulunulmuştur. Ancak bundan sonra ‘’zararın neresinden dönülürse kardır’’ anlayışına göre, Büyükşehir Belediyesince hazırlanacak olan yeni imar yönetmeliğinde mesleğimize ait uygulamaların yer alması gerektiğini bilimsel olarak talep ediyoruz.

BALIKESİRDE NELER YAPILMALI?

Can ve mal kaybının en aza indirgenmesi açısından kanun gereği ya da bilimsel olarak ilgili bütün mesleklerden yararlanmak gerektiğini Jeofizik Mühendisleri olarak savunmaktayız. Balıkesir ilinin çevresindeki tektonik hatlar üzerinde bir çok depremler zaman, zaman gerçekleşmektedir. Balıkesir ilinin 1.derece deprem bölgesi kapsamında olması ve Ms= 6,0-6,5 büyüklüğünde olacağı tahmin edilen olası Marmara depreminden etkileneceğine göre bu depremin sonuçları son derece düşündürücüdür. En son 1964 yılında 7,0 büyüklüğünde Manyas depreminde Balıkesir ilinde hasarlarlar meydana gelmiştir. İlimizin her bir yüz yılda büyük bir depremden etkilendiği düşünülürse Balıkesir ve civarının beklenen olası depremi çok yakındır. Depremlerde can ve mal kayıplarının azaltılması açısından teknik olarak alınabilecek önlemler şunlardır;

1-İlimizde depremlerin izlenmesi açısından çevrede deprem üretebilecek faylar belirlenerek, bu fay zonları üzerlerinde veya yakınlarında sık gözlem istasyonları kurularak bölgede yeraltı hareketleri izlenmelidir. Depremlerin yeri ve zamanı sismolojik olarak günümüzde tam olarak saptanamasa da son yıllarda depremlerin önceden belirlenmesine yönelik bilimsel çalışmalar ile depremler birkaç dakika önceden bilinebilmektedir.

2-Balıkesir ilinde bundan sonra yapılaşma için açılacak alanlar dikkatle seçilmelidir. Kesinlikle suya doygun olan zeminin sıvılaştığı tarım arazileri imara açılmamalıdır.

3-Daha önce imara açılmış olan sorunlu zeminlerdeki yeni yapılaşmalarda zemin iyileştirme yöntemleri(enjeksiyon, ankraj, fore kazık vb.) şart koşulmalıdır.

4-İlimizde mevcut eski yapılar kentsel dönüşüm projesi çerçevesinde;okul, hastane, kamu binaları vb. gibi yapılar depreme dayanıklı olarak yeniden inşaa edilmelidir.

5-Büyük şehir belediyesi tarafından hazırlanacak olan imar yönetmeliklerinde zemin etütleri içeriğinde, kat adeti aranmadan Jeofizik mühendisliği uygulamalarına(Sismik-sıvılaşma, oturma, yeraltı suyu varlığı, zemin hakim titreşim peryodu, yataklanma katsayısı vb.) yer verilmelidir.

Yeni Haber Gazetesi