Artvin Cerattepe’de bu zamana kadar hangi maden projeleri durduruldu?

Dünyanın en güzel yerlerinden biri olan Artvin’deki Cerattepe’de ‘şimdilik’ derin bir nefes alındı. Başbakan Davutoğlu, Artvinlilerle görüştükten sonra yasal süreç sona erene kadar madendeki çalışmalara ara verildiğini söyledi. Her ne kadar bu karardan birkaç saat sonra madeni işletecek olan Cengiz İnşaat’a yer teslimi yapılmış olsa da ağaç kesimine başlanmadı. Artvinlilerin Cerattepe’yi koruma kararlığı, “birkaç Alman ajanı”nın işi gibi gösterilip karalanmaya çalışılsa da dayanışmanın ve direnmenin en önemli simgelerinden biri oldu bile… 

Aslında devletin ve Artvinlilerin Cerattepe inadı 20 yıldır sürüyor. 1992 yılında verilen ilk ruhsatın ardından başlayan bu sürecin kronolojisini TEMA Vakfı çıkarmış. 

•    1980’lerin başlarında MTA gözlem ve sondaja başladı.

•    1987’de ilk arama/çıkarma ruhsatı alındı.

•    1992’de ruhsat, Cominco isimli Kanadalı bir şirkete devredildi, arama ve sondaj çalışmalarına başlandı.

•    1994 yılında sondaj çalışmaları sonrasında ilk olumsuz etkiler görünmeye başlandı ve bazı ineklerin arama çalışmaları sırasında kullanılan kimyasal maddelerin sulara karışması sonrası öldüğü iddia edildi. Konunun araştırılması amacıyla alınan ve Erzurum’a gönderilen su örneklerinin kaybolduğu iddia edildi.

•    1995’te Artvin halkı, Yeşil Artvin Derneği’ni kurdu.

•    1996 yılında Artvin Valiliği Mahalli Çevre Kurulu’nun olumsuzluklar içeren görüşleri Resmi Gazete’de yayınlandı.

•    1998 yılında MTA, “Artvin İli Çevre Jeolojisi ve Doğal Kaynakları” adlı bir araştırma ile heyelan risklerine dikkat çekti ve Şubat 1998’de Artvin halkının 10 bin imzalı metniyle Çevre Bakanlığı’na müracaat edildi ve proje tekrar incelenmek üzere durduruldu.

•    2002’de Cominco projeden çekildi ve ruhsatını başka bir Kanada şirketi olan INMET Mining isimli şirkete devretti.

•    2005’te Yeşil Artvin Derneği ve Artvin Barosu projeye karşı dava açtı ve yürütmeyi durdurma verildi.

•    2009 yılının sonunda Rize İdari Mahkemesi maden ruhsatını iptal etti. Ardından Danıştay da bu kararı onadı.

•    Mart 2011’de Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, içinde Artvin Cerattepe ve Genya’nın da olduğu ülke genelinde 1343 alanın ihale yoluyla ruhsatlandıracağını duyurdu.

•    17 Şubat 2012’de yapılan ihalede bu alanlar Özaltın İnşaat’a verildi

•    2012 yılında ihalenin feshi ve ÇED Raporu olmadan çalışmalara başlandığı gerekçesi ile Rize İdare Mahkemesi’nde iki ayrı dava açıldı. İhale ile ilgili dava reddedilirken, ÇED davasında iptal kararı alındı.

•    2013 yılında Özaltın İnşaat, ruhsatını Cengiz İnşaat’a devretti.

•    26 Eylül 2013 tarihinde ÇED Olumlu kararının iptali için dava açıldı.

•    20.11.2014’de Rize İdare Mahkemesi, yürütmeyi durdurma kararı verdi. Aynı yılın aralık ayında Rize İdare Mahkemesi ÇED Olumlu kararını iptal etti. Ardından firma yeni bir ÇED başvurusunda bulundu.

•    2 Haziran 2015’te yeniden ÇED Olumlu kararı alındı.

•    10 Temmuz 2015 tarihinde yeni ÇED Olumlu kararının iptali için 751 kişinin imzaladığı, 61 avukatın yer aldığı Türkiye’nin şimdiye kadarki en büyük çevre davası açıldı.

•    ÇED Olumlu kararının iptali davası devam ediyor. Mahkeme, 14 Mart 2016 tarihinde keşif ve bilirkişi incelemesi kararı aldı. 14 Mart günü yapılacak keşfin ardından bilirkişi raporunun hazırlanması bekleniyor.

•    24 Şubat’ta Başbakan Davutoğlu’nun talimatıyla hukuki süreç tamamlanana kadar maden şirketinin faaliyetleri durduruldu.

Bu arada Artvin’de madene karşı mücadele başladığı yıllarda, 1995’te Hatila Vadisi Milli Park olarak ilan edildi. Ancak Hatila Vadisi Milli Parkı’nda madenin olduğu alanın, vadi içinde kalmasına rağmen milli park sınırları içine alınmadığını da anımsatalım. 

Yurt Gazetesi/ Esin Gedik