Arzî irtifak hakkı nedir? 12-02-2015

Bir gayrimenkul üzerine, diğer bir gayrimenkul veya şahıs lehine kurulan ve hak sahibine sınırlı bir yararlanma sağlayan hakka irtifak hakkı deniyor. Peki, arzî irtifak hakkı nedir?

Arzî irtifak hakkı nedir?

İrtifak hakkı, bir taşınmaz mal üzerine, diğer bir gayrimenkul veya şahıs lehine kurulan ve hak sahibine sınırlı bir yararlanma sağlayan hak olarak biliniyor. İrtifak hakkı tapuya şerh edilebiliyor.

İrtifak Hakkı ile ilgili usul ve esaslara Türk Medeni Kanunu'nda yer veriliyor. Kanun gereğince irtifak hakkı; "Taşınmaz lehine irtifak hakkı, bir taşınmaz üzerinde diğer bir taşınmaz lehine konulmuş bir yük olup, yüklü taşınmazın malikini mülkiyet hakkının sağladığı bazı yetkileri kullanmaktan kaçınmaya veya yararlanan taşınmaz malikinin yüklü taşınmazı belirli şekilde kullanmasına katlanmaya mecbur kılan bir hak olarak karşımıza çıkıyor.

2010/4 sayılı genelgede ise irtifak hakkının tanımı şu şekilde yapılmıştır;

"Medeni Kanun ve ilgili diğer yasalarla tanımlanan hakların, ilgili taşınmaz malların harita ve belgelerinde gösterilmesi ve tescili için yapılması gereken işlemlerdir" Yapılan işlemlerin imar mevzuatına uygunluğu onaylattırılması gerekiyor.

İrtifak hakları şahsi irtifak hakları ve arzî irtifak hakları olmak üzere ikiye ayrılıyor. Peki, arzî irtifak hakkı nedir?

– Arzî İrtifak Hakları

Arzî irtifak hakları, bir taşınmaz aleyhine başka bir taşınmaz lehine kurulan irtifak çeşidi olarak biliniyor. (MK.md.779) Bu haklara "Taşınmaz İrtifakı" da deniyor.

Arzî irtifak haklarında karşılıklı iki taşınmaz bulunuyor. Bunlardan lehine irtifak kurulan taşınmaza hakim (yararlanan) taşınmaz, aleyhine irtifak hakkı kurulan taşınmaz ise hadim (yükümlü) taşınmaz deniyor.

Arzî irtifak hakkı, belli bir şahıs lehine değil, belli bir taşınmaz lehine kurulduğu için yararlanan (hakim) taşınmaza sahip olan, irtifak hakkına da sahip olur. Buna karşılık yükümlü taşınmazı sonradan iktisap edenler de bu yükümlülüğe katlanmak zorunda oluyor.

Arzî irtifak, lehine kurulduğu taşınmaza bağlanıyor. Ondan ayrı olarak devredilemiyor. Taşınmazın devrinde de bu hakkın devrinin istisna (ayrık) tutulması mümkün olmuyor.