Asya Avrupa arası 4 dakikaya iniyor!

Marmaray, teknolojik alt yapısı, ekonomik büyüklüğü, demiryolu ulaşımına kazandıracağı ivme ve daha birçok yenilik bakımından dünyada ilkleri içinde barındırıyor. 

Avrupa ve Asya yakasını İstanbul Boğazı'nın altından birleştiren Marmaray, Gebze ve Halkalı arasında konumlandırılan üç bölümden oluşuyor. 185 dakika süren Gebze ile Halkalı arası yolculuk süresi,Marmaray Projesi kapsamında iyileştirilmiş banliyö demiryolu sisteminin hizmete girmesiyle 105 dakikaya inecek. Bostancı ve Bakırköy arası 37, Söğütlüçeşme ve Yenikapı arası 12 dakika olacak.

Trenler, İstanbul Boğazı'nın Asya bölümündeki Üsküdar İstasyonu ile Avrupa yakasındaki Sirkeci arasını ise 4 dakikada katedecek. Böylece İstanbul Boğazı'nın altından Avrupa ile Asya arası yolculuk süresi de 4 dakikaya inmiş olacak.

Günde 1 milyon 200 bin yolcu hedefleniyor

Boğaz geçiş kesiminde çift hat olarak Kazlıçeşme'den sonra Yedikule'de yer altına giren Marmaray, Yenikapı ve Sirkeci boyunca ilerleyerek İstanbul Boğazı'nın altından geçip İstanbul'un Anadolu yakasında (Asya) Üsküdar'daki yer altı istasyonuna ulaşacak.

Ayrılıkçeşme'de tekrar yeryüzüne çıkarak Söğütlüçeşme'ye ulaşan hattın yaklaşık 13,5 kilometre olan bu kesimi, bugün hizmete giriyor. Gebze-Halkalı banliyö hattının da hizmete girmesiyle  Marmaray  ile Gebze-Halkalı arasında 2-10 dakikada bir sefer yapılacak. Tek yönde saatte 75 bin, günlük ortalama ise 1 milyon 200 bin yolcu taşınabilecek.

Bilet fiyatı 1,95 TL

Vatandaşların 1 Kasım itibariyle kullanacağı Marmaray'da uygulanacak bilet fiyatları, şehir içi ulaşım fiyatları düzeyinde, 1,95 lira civarında olacak. İstanbulkart, Marmaray'da da kullanılacak.

Vatandaşlar İstanbulkart'ı, Marmaray'da kullanabilecek. Açılışın ardından Marmaray'ın işletmesi TCDD Genel Müdürlüğüne devredilecek.

Sultan Abdülmecid hayal etti

Dev projenin, teknolojik alt yapısı, ekonomik büyüklüğü, demiryolu ulaşımına kazandıracağı ivme ve daha birçok yenilik şimdiden tüm dünyanın dikkatini çekerken,  ‘Asrın Projesi’ diye de adlandırılan Marmaray’ın 153 yıllık uzun ve zorlu bir yapım öyküsü var.

İstanbul Boğazı'nın altından geçecek bir demiryolu tüneli ile ilgili ilk düşünce 1860 yılında Sultan Abdülmecid tarafından dile getirildi. İstanbul Boğazı altından geçiş ilk olarak deniz dibi üzerine inşa edilen sütunların üzerine yerleştirilen tünel olarak planlandı. Bu fikir, izleyen dönem içerisinde daha ileri düzeyde değerlendirildi ve 1902 yılında bir tasarım geliştirildi.

Bu tasarımda İstanbul Boğazı'nın altından geçen bir demiryolu tüneli öngörülüyordu, ancak tasarımda, deniz dibi üzerine yerleştirilen bir tünelden bahsedildi. O zamandan bu yana, çok farklı fikir ve düşünceler denendi ve yeni teknolojiler tasarıma dönüştü. İstanbul Boğazı'nın altından geçen bir demiryolu toplu ulaşım bağlantısı isteği, 1980'li yılların başlarında giderek arttı ve 1987'de ilk geniş kapsamlı fizibilite etüdü gerçekleştirildi.

Çalışmalar sonucunda bugünkü projede belirlenen güzergah, en iyi güzergah olarak belirlendi. 1987 yılında ana hatlarıyla belirlenen proje, ilerleyen yıllarda tartışıldı ve 1995'te, daha detaylı etüt ve çalışmaların gerçekleştirilmesine ve 1987'deki yolcu talebi tahminleri dahil olmak üzere fizibilite etütlerin güncellenmesine karar verildi.

İlk kazma 2004’te vuruldu

Bu çalışmalar 1998 yılında tamamlandı, elde edilen sonuçlar daha önceden elde edilen sonuçların doğruluğunu göstererek, projenin İstanbul'da çalışan ve yaşayan insanlara birçok avantaj sunacağını ve şehirdeki trafik sıkışıklığıyla ilgili hızla artan sorunları azaltacağını ortaya çıkardı. 1999 yılında Türkiye ve Japon Uluslararası İşbirliği Bankası (JBIC) arasında bir finansman anlaşması imzalandı.

Bu kredi anlaşması, projenin İstanbul Boğaz Geçişi bölümü için öngörülen finansmanın temelini oluşturdu ve Mart 2002'de proje için ihale dokümanları hazırlandı. Aynı yıl boğaz tüp geçişi ve yaklaşım tünelleri ile 4 istasyon inşaatını kapsayan sözleşme BC1 Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi İnşaatı, Tüneller ve İstasyonlar işi ihale edildi, ihaleyi alan ortak girişim ile Mayıs 2004'te sözleşme imzalanarak Ağustos 2004'te Türkiye’nin 1,5 asırlık rüyası için ilk kazma vuruldu.

Delme ve batırma tünelleri olmak üzere 13,6 kilometresi yer altında ve deniz altında olacak toplam 76,6 kilometrelik Marmaray Projesi’nin en önemli aşamalarından biri olan Ayrılıkçeşme-Üsküdar-Kazlıçeşme-Yenikapı arasında delme tünellerin kazılmasına 21 Aralık 2006 tarihinde başlandı.

İlk tüp tünel 2007’de batırıldı

Marmaray’ın İstanbul Boğazı altından geçişini sağlayacak 11 tünelin ilki, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım ve dönemin DLH Genel Müdürü Ahmet Arslan’ın katıldığı törenle 24 Mart 2007’de denize batırıldı.

Dünyanın deniz altında en derine yerleştirilen tünellerin sonuncusu ise yine Bakan Yıldırım katıldığı törenle 23 Eylül 2008’de Boğaz’ın 60 metre altındaki yerini aldı.

İlk ray kaynağını Başbakan Erdoğan yaptı

Türkiye'nin 150 yıllık rüyasında, yeni bir dönüm noktası da 15 Ocak 2012’de Ayrılıkçeşme tünel girişinde gerçekleşti. Başbakan Erdoğan, geçen yıl 15 Ocak’ta Ayrılıkçeşme’de Marmaray’ın ilk ray kaynağını yaptı.

Başbakan Erdoğan makinist koltuğunda

Sadece Anadolu ve Avrupa yakalarını değil, bir anlamda, Pekin ile Londra arasını kesintisiz demiryolu hattı ile birleştirecek Marmaray Projesi’nde ilk test sürüşü 4 Ağustos 2013 tarihinde yapıldı.

İlk test sürüşünde makinist koltuğunda Başbakan Erdoğan oturdu. Erdoğan, kendi kullandığı trenle İstanbul Boğazı’nın altından Asya yakasından Avrupa yakasına geçti.

Kentiçi ulaşımda raylı sistemlerin payı önemli oranda artacak

Kentiçi ulaşımda raylı sistemlerin payını yüzde 28'e çıkaracak ve İstanbul'un trafik sorununu önemli ölçüde azaltacak Marmaray, İstanbul-Ankara Yüksek Hızlı Tren Hattı'nın yanı sıra İstanbul Metrosu'na da bağlanacak.

Açılış töreninin yapılacağı Üsküdar İstasyonunu, İstanbul Boğazı’nda ilk tüp geçit çalışması olan Çini pano ile İstanbul’a Üsküdar’dan bakışın yer aldığı seramik pano süsleyecek.

Yenikapı Arkeoparkı’nın hemen yanında yer alacak ve bir transfer merkezi gibi çalışacak Yenikapı İstasyonu da kum rengi doğal taşla dairesel kiriş boyunca istasyon bölgesinde yapılan arkeolojik kazıları anımsatan rölyef çalışması yer alacak. Proje kapsamında gerçekleştirilen arkeolojik kazılardaki buluntulardan esinlenerek dizayn edilen söz konusu istasyonda Neolitik Çağ, Bizans ve Osmanlı dönemlerini simgeleyen uygarlık katmanları yer alacak. Ayrıca 4-5. yüzyıldan kalma 12 nolu batığın replikası, sanat panosu içinde sergilenecek.

Projenin son istasyonu olan Kazlıçeşme ise İstanbul’un simgesi erguvanlarla renklendirilecek ve kaz motifleriyle süslenecek.

Tarihi eserler sergilenecek

Marmaray çalışmalarında yapılan arkeolojik kazılarda 35 binin üzerinde tarihi eser ile 13 batık gemi çıkarıldı.

Marmaray’da çalışmalar, 2004'te Arkeolojik Kazı Başlatma töreniyle başladı. Kazılarda İstanbul'un tarihine ışık tutacak birçok eser gün yüzüne çıkarıldı. İstanbul tarihini 8500 yıl geriye MÖ 6500’lü yıllara götüren ilk İstanbullunun iskeleti ve 8500 yıllık ayak izleri bu kazılarda bulunurken, dünya literatüründe yer alan ama izine bir türlü rastlanamayan Thedesius Limanı'nın da Yenikapı’da olduğu ortaya çıktı. "Milenyum limanı" da denilen bu alanda, 37 batık gemiye rastlandı. Bu gemilerden en dikkat çekeni ise "12 nolu batık", yüküyle battığı günkü haliyle gün ışığına çıkarıldı.

Marmaray Projesi kapsamındaki arkeolojik kazılar ile buluntuların kaldırılması işlemleri geçen yıl tamamlandı. Bu tarihi değerler, Yenikapı 100 ada olarak nitelendirilen bölgede kurulacak Arkeopark’ta veMarmaray Müzesi'nde sergilenecek.

Üsküdar İstasyonu "sanat galerisi" gibi

Asya ile Avrupa arasında, denizin altından kesintisiz demiryolu ulaşımı sağlayacak, alanında dünyanın en önemli projelerinden Marmaray'ın ilk seferinin gerçekleştirileceği Üsküdar İstasyonu, adeta "sanat galerisi" gibi... 

"Asrın Projesi" Marmaray’ın açılış töreninin yapıldığı Üsküdar'daki istasyonun girişinde, İznik Vakfı Marmaray Projesi için özel tasarlanan Tarihi Boğaziçi Tüp Geçit Projesi dikkati çekiyor.

Sultan Abdülhamid Han döneminde, Sarayburnu ile Üsküdar arasının tüp geçitle bağlanması için Osmanlı hükümetine sunulan ancak gerçekleşme şansı bulamayan proje, 1891 yılında Fransız demiryolu mühendislerinden Preaut tarafından tasarlandı. Denizaltı çelik tüneli adı verilen ve 1/4000 ölçeğinde hazırlanan projeyle, denizin altından geçecek bir tünelle raylı ulaşım hedefleniyordu. 

İstasyonda, İznik Vakfı tarafından yapılan Erguvan ve Mimoza bahçeleri resimleri de ilgi çekiyor.

Füzyon cam sanatı eserlerinin de duvarlarını süslediği istasyonun en dikkati çeken eseri ise 29 Ekim 2013 tarihli Üsküdar Gökyüzü haritası. Eser, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’nün katkılarıyla yine İznik Vakfı tarafından hazırlandı.

Haritada, 29 Ekim 2013 gecesi Üsküdar’dan Yenikapı’ya doğru bakıldığında izlenen gökyüzü temsil ediliyor.

AA