AVM'lerin ve zincir marketlerin esnaflar üzerindeki olumsuz etkilerini tespit etmek için önerge verildi!

Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel ve 21 Milletvekili tarafından AVM'lerin ve zincir marketlerin esnaflar üzerindeki olumsuz etkilerinin incelenmesi için önerge hazırlandı.

AVM'lerin ve zincir marketlerin esnaflar üzerindeki olumsuz etkilerinin tespit edilerek alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla meclis araştırması açılmasına ilişkin önerge verildi. 

AVM'lerin ve zincir marketlerin esnaflar üzerindeki olumsuz etkilerini tespit etmek için önerge;

GEREKÇE 

''Tarih boyunca alışveriş toplumsal yaşamın bir gerekliliği olmuştur. Uygarlık tarihinde çeşitli formlarda karşımıza çıkan alışveriş kültürü, Anadolu’da ahilik ve Lonca teşkilatları önemli bir yer tutmuştur. Esnaflık ilkelerinin oluşturan bu yapılar adil bölüşüm ve adaletin sağlandığı ticaret merkezlerini kurmuştur. Han, bedesten, arasta ve çarşılarla bu kültürü yüzyıllarca yaşatmıştır. 

Sanayi devrimi sonrasında kapitalist ekonomik sistemin iktisadi düzene hakim olmasıyla birlikte toplumların alışveriş kültürleri de değişmiştir. Bu bağlamda 21. asırda neo-liberal politikalar doğrultusunda alışveriş mekanları değişime uğramış ve kompleksler oluşturulmuştur. Oluşturulan bu yeni alışveriş merkezleri birbirinden farklı mağazaları tüketicilere sunmuştur. Marketten sinema salonlarına kadar çeşitli mekanları bulunduran yeni alışveriş merkezleri tüketicilerin birçok ihtiyacına tek mekanda ulaşmasını sağlamıştır. Fakat bu alışveriş merkezleri ve zincir mağazalar küçük esnafın ticarette var olmasını engellemeye başlamıştır. Her geçen gün sayılan artan bu yapılar yüksek maliyetleri ile küçük esnafın bannamayacağı birer alan olmuşlardır. 

Bununla birlikte bu tip alışveriş merkezlerinin hızla artmış olması kent kültürü karşısında bir tehdit oluşturmaktadır. Kent içinde sosyalleşmekten uzak olan yurttaşlar kente aidiyet duymamaya başlamışlardır. Anılan alışveriş merkezlerinde genellikle aynı marka ve ürün gruplarının olması monopol veya oligopol benzeri piyasalar oluşmasına sebep olmaktadır. Alışveriş merkezlerinin çevrelerinde çeşitli sanat ve meslek kollarında faaliyette bulunan esnaf bu büyük mağazaların piyasayı yönetme eğiliminden dolayı zarar görmektedir. Dolayısıyla birçok küçük esnaf piyasadan çekilmek zorunda kalmıştır. 

2007 yılında 145 olan AVM sayısı 2019 yılında 454 olmuştur. Türkiye oransal olarak AVMTerin kapladığı alan bakımından dünyada ilk 10 ülke arasında bulunmaktadır. Yerleşim yerlerine yakın olan alışveriş merkezleri trafik sorunu yaratmaktadır. Çevresel etkileri ile dikkat çeken alışveriş merkezleri, büyük yapılan sebebiyle ısı kütlesi oluşturan yapılar olarak göze çarpmakta, enerji tüketimi ve yapımı esnasında başvurulan malzemeler sebebiyle çevreci birer yapı olmaktan çok uzaktırlar. 

Gerekli ihtiyaçların karşılanması bakımından hayatımızın bir parçası olan alışveriş merkezlerinin olumsuz etkilerinin asgari düzeye indirilmesi için bazı önlemler alınması gereklidir. Çeşitli Avrupa ülkeleri bu anlamda mevzuatlarında düzenlemeler yapmış ve alışveriş merkezleri ile zincir mağazaların çalışmalarım düzenlemiştir. Almanya, İspanya, Fransa, Belçika, Danimarka, Polonya, Portekiz, Yunanistan bu ülkelerden bazılarıdır. Bu ülkelerde alışveriş merkezleri pazar günleri kapalı tutularak küçük esnafın var olması amaçlanmıştır. Diğer yandan kent içi trafiğin olumsuz etkilenmesi ve kent kültürünün yok olması engellenmeye çalışılmıştır. 
Anayasamızın 174. Maddesinde “Devlet, esnaf ve sanatkarı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır” amir hükmü bulunmaktadır. Bu çerçevede esnaf ve sanatkarın korunması, ilgili sorunların ve alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis Araştırması açılması gerektiğinin kanaatindeyiz. ''

Dosya için tıklayın

Nuran AYDIN/Emlakkulisi.com