Bina güçlendirme hakkında doğru bilinen yanlışlar!

Deprem kuşağında yer alan Türkiye'de eski yöntemlerle mühendislik hizmeti alınmadan yapılmış binalar büyük riske sahip. Buna karşın bu binaların yeniden yıkılma süreci de son derece uzun ve maliyetli. Bina güçlendirme çalışmalarıyla yapının performans seviyesini yükseltmek ve iyileştirmek de mümkün olabiliyor.
 
Bina güçlendirme çalışması yaptırmak isteyen vatandaşlar tarafından kentsel dönüşüm, bina tadilatı ve güçlendirme kavramı çoğunlukla karıştırılıyor. Kulaktan kulağa dolaşan yanlış bilgilerin en az depremin etkisi kadar riskli olduğunu dile getiren MAPEI Genel Müdürü Selman Tarmur, bina güçlendirme konusunda doğru bilinen 5 yanlışı şu şekilde sıraladı:
 
YANLIŞ 1:
BİNA GÜÇLENDİRME YERİNE BİNAYI YIKIP YENİDEN YAPMAK DAHA AZ MALİYETLİDİR.
 
DOĞRU:
YIKIP YENİDEN YAPMAK YERİNE BİNA GÜÇLENDİRMESİ ÇOK DAHA UYGUN MALİYETLİDİR.
 
Çoğu ev sahibi bina güçlendirme yerine yıkıp yeniden yapmanın daha avantajlı olduğu düşünse de binanın risklerinin tespit edilerek güçlendirilmesi, yıkıp yeniden yapmaya göre her açıdan oldukça avantajlı. Çünkü bina güçlendirme maliyeti, yıkıp yeniden yapmaktan çok daha düşük. Yeniden yapımla yapılan kentsel dönüşüm yaklaşık olarak18 ay, güçlendirme ile kentsel dönüşüm 6-8 ay kadar devam ediyor. Ayrıca güçlendirme yapılması düşünülen binanın maliyeti, yıkıp yapma maliyetinin yaklaşık 1/3’lük kısmına denk geliyor. Sadece İstanbul’da riskli olduğu belirtilen iki milyon konutun bir milyonu, yıkıp yeniden yapma maliyetinin yüzde 40’ına ya da daha düşük bir rakama güçlendirilebilir. Buradan sonuçla mega kent İstanbul’da yapılacak güçlendirme çalışmalarında maliyet yüzde 60 azaltılabilir.

BİNA GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARINDA DEVLET DESTEĞİNDEN FAYDALANIN

 
YANLIŞ 2:
GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI YERİNE YALNIZCA KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINDA DEVLET DESTEĞİ VERİLİYOR.
 
DOĞRU:
BİNA GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA DAİRE SAHİPLERİNE DEVLET DESTEĞİ VERİLİYOR.

Depreme karşı alınacak en büyük önlemlerden biri olan bina güçlendirme çalışmaları kapsamında devlet, güçlendirme çalışması yapan bina sahiplerine kira desteği veriyor. Desteklerden yararlanmak için risk çalışmaları ile bina güçlendirme projesinin hazırlanması gerekli.

RİSK ANALİZİNE YÖNELİK GÜÇLENDİRME PROJESİ HAZIRLANMALI
 

 
YANLIŞ 3: ESKİ BİNALARDA GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI YAPILAMAZ, HEPSİNİN YIKILMASI GEREKİR.
 
DOĞRU: GERÇEKLEŞTİRİLECEK YAPISAL ANALİZ SONUCUNDA BİNANIN GÜÇLENDİRMEYE UYGUN BULUNMASI DURUMUNDA, ESKİ BİNALARDA DA GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI YAPILABİLİR.
 
Eski yöntemlerde, mühendislik hizmeti alınmaksızın yapılmış ya da eski yönetmeliklerin günümüz yönetmelik şartlarını sağlamamasından ötürü; binalarda deprem performans tespiti çalışması ve binaların olası depremde sergileyecekleri davranışların ortaya konulması gerekli.  Binalarda yapı geometrisinin ve donatı detaylarının tam olarak elde edilmesi, binanın inşa edildiği zeminin özelliklerinin ve bölgenin depremselliğinin incelenmesi, yapının inşasında kullanılan malzemelerin dayanım özelliklerinin belirlenmesi gerekli. Bu araştırmalar sonrasında toplanan veriler bir araya getirilerek yapının matematiksel modeli oluşturularak yapısal analizleri (statik ve dinamik) yapılarak, performans sonucuna göre binanın güçlendirme için uygun olup olmadığına karar verilir. Bina güçlendirmesinin yeterli olduğu projelerde, binaların yıkılmasına gerek bulunmuyor.

 
YANLIŞ 4: EV SAHİPLERİ BİNANIN RİSKLİ OLUP OLMADIĞINI ANLAYABİLİR.
 
DOĞRU: BİNANIN RİSKLİ OLUP OLMADIĞI ALANINDA UZMAN KİŞİLER TARAFINDAN YAPILAN ÖLÇÜMLER SONUCUNDA  ANLAŞILIR.
 
Bina sahipleri, yapılarının riskli olup olmadığını kendileri ölçemiyor. Bina sahiplerinin ölçüm yaptırmadan, binalarının riskli ya da çok sağlam olduklarını ifade etmeleri, gerçeği yansıtmaz. Yapıların risk faktörlerini ölçümlemek amacıyla alanında uzman inşaat mühendisleri aracılığı ile bilgilendirme amaçlı dayanıklılık raporu hazırlanması gerekli. Tespit çalışmaları dahilinde binanın kolonlarından ve zemininden alınan örnek parçalar ile analizler yapılmalı ardından güçlendirme çalışması veya güçlendirmenin faydalı olmayacağı binalarda ise yıkıp yeniden yapmaya yönlendirilmesi gerekli.
 
YANLIŞ 5: BİNAYI YIKIP YENİDEN YAPMAK, YAPISAL GÜÇLENDİRMEYE GÖRE DAHA SAĞLAM OLUR.
 
DOĞRU: BİNA GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI İLE YIKIP YENİDEN YAPILAN BİNADA AYNI STANDARTLARDA MÜHENDİSLİK HİZMETİ ALINDIĞINDAN SAĞLAMLIK DERECESİ AYNI OLUR.
 
Yıkıp yeniden inşa edilen bina ile güçlendirilen bina aynı standartlarda mühendislik hizmeti alır. Yıkıp yeniden yapılan yapının depreme dayanaklılığı ne kadarsa yapısal olarak güçlendirilmiş binada da aynı deprem güvenliği de sağlanır. Yapısal güçlendirme çalışmalarında bina tamamen soyularak geriye kalan taşıyıcı sistem 2018'de yayınlanan son mevzuatlar kapsamında güçlendirilir.  Ayrıca yeni yapılan yapılarda daire başına düşen metre kare düşüş gösterirken, bina güçlendirme çalışmalarında tüm daireler metre kare kaybı yaşamaz.
 
 

 
BİNA GÜÇLENDİRME YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

-Güçlendirme projesi hazırlanmadan önce, binada yapılacak analiz çalışmaları büyük bir önem taşıyor.
-Binanın güçlendirme projelendirilmesini yapan firmanın tecrübesi, bilgi birikimi ve işe hassasiyeti uygulamada çıkacak maliyeti minimize edeceğinden yetkin ve kurumsal firmalara bu projelerin hazırlatılması,
-Güçlendirme çalışmaları kapsamında dünya standartlarında belgelendirilmiş uygun malzemelerin kullanılması,
-Uygulamayı yapacak olan firma veya ekiplerin sadece bu alanda çalışmış ve işin püf noktalarını bilecek tecrübeye sahip olması,
-Güçlendirme çalışması yapmak isteyen bina sahiplerinin binalarının durumlarını analiz ettirmesi,
-Binada hak sahibi tüm kişilerin onay vermesinden sonra, güçlendirme çalışmalarını yapacak firmanın belediye ile olan yasal prosedürleri de yerine getirmesi gerekir.
 

Bina güçlendirme maliyeti yıkıp yapmaktan çok daha düşük!