Boş kalan plaza ofisleri dönüşüyor!
Evden çalışma düzeninin yaygın şekilde uygulanması, ofislerin geleceğini sorgutlamaya başlattı. Stok fazlası sebebiyle ofislere dönük dönüşüm şimdiden başladı. Mevcut ofisler hastane, öğrenci yurdu ve e ticaret alanı olarak kullanılacak.
Koronavirüs salgını süreci boyunca yaygın olarak başvurulan evden çalışma düzeniyle, en gözde plazaların bir anda boşalması, ofis sektörünün geleceğiyle ilgili derin bir tartışma konusu ortaya çıkardı. Evden çalışma düzeninin iş yaşamının vazgeçilmez uygulamalarından olacağının belirlenmesi geniş metrekarelerle hizmet üretilen ofislere dönük ihtiyacın sorgulanmasına neden oldu. Mevcut stokun düşmesiyle iyice şişen ofis arzının eritilmesiyle ilgili önemli bir değişim dalgası da kendini hissettirdi.
Dünya'dan Leyla İlhan'ın haberine göre; İstanbul’da A sınıf ofislerin büyüklüğü 6.46 milyon metrekareye ulaşırken, bu ofislerde boşluk oranı ise 2020’nin ilk çeyreğinde yüzde 24.1 olarak açıklandı. Yani 1.56 milyon metrekare ofis alanı kiralanmayı ya da satılmayı bekliyor. Bu yıl için bankacılık ve finans sektörü başta olmak üzere birçok şirketin çalışmalarının bir kısmını evden çalışma dğzenine geçmesiyle ofislerde bulunan boşluk oranlarının yüzde 30’ları bulacağı düşünülüyor. Bu nedenle uzun süredir ofis alanında müşteri bulamayan ofis sahipleri çareyi ofisleri farklı alanlarda kullanıyor. Daha fazla boş kalmak yerine üniversite, hastane, depo, rezidans tarzı servisli konut ve öğrenci evine dönüşüyor. Merkezi lokasyonlarda yer alan boş ofislerin konuta dönüştürülüp kullanılması da şirketlerin gündeminde yer alıyor.
Hastane yatırımları öne çıkıyor
Ofis alanındaki dönüşümün öncüleri arasında Invest'te oldu. Sarıyer’de Vadi İstanbul, Vadikoru Küçükçekmece’de Gökplus projelerini hayata geçiren Invest’in Yönetim Kurulu Başkanı Bahattin Uçar, “Ofislerimizden yaklaşık 35 bin metrekarelik alanı hastaneye dönüştürdük. Vadikoru’da kalan ofislerimizi de hazır ve paylaşımlı ofise dönüştüreceğiz” diye konuştu.
Univa markasıyla Kocaeli ve Sakarya’da öğrenci evleri inşa eden Erkanlı Grup da ofisler deki bu değişim beklentisini cevağ veren şirketler arasında bulunuyor. İstanbul’da merkezi ulaşım noktalarında öğrenci yurdu arayışına devam eden şirkete son bir ayda 26 ofis binasından “bizi yurt yapın” teklifi geldi. “Gelen binalardan 5-6 tanesiyle fizibilite çalışmaları yapmaya başladık” diye konuşan Erkanlı Grup Genel Müdürü Evrim Karayel, “Eskiden ayda 4-5 bina ancak gelirdi. Bu dönemde çok fazla yükseldi. Çünkü bu binaların bir kısmı ofis olur düşüncesiyle boş tutulmuştu. Bir kısmında ise boşluk oranları çok yükselmişti. Bu nedenle öğrenci evi ya da başka bir kanala dönüştürmeyi planlıyorlar” dedi. Bu binalardan 15-16 tanesinin Kadıköy, Levent, Maslak gibi merkezi iş alanlarından diğerlerinin ise Beylikdüzü, Kartal, Maltepe gibi bölgelerden geldiğini kaydeden Karayel, “Bu binalardan en az 2 tanesini öğrenci evine dönüştürmeyi planlıyoruz. İstanbul’da en az 250 bin ila 300 bin öğrencinin yurda ihtiyacı oluyor. Dolayısıyla uygun olursa 4 ila 5’inide öğrenci evi da yapabiliriz” ifadelerini kullandı.
Ofislere negatif etkisi en az 2-3 yıl sürecek
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) ve Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas ise salgının bazı işlerin evden yürütülebileceğini ortaya çıkardığını ifade ederek “Dolayısıyla esnek çalışma gibi çeşitli modeller şirketlerin gündemine gelecek. Özellikle bankaların ve finansman kurumlarının buna dönük hazırlıkları olduğunu biliyoruz. Bu da ofisler üzerinde yüzde 15 ila 20 gibi bir ihtiyaç azalma baskısı oluşturabilir. Bir firma, bir ofis plazasında 5 kat tuttuysa, bunun bir katını ofis sahibine iade edip 4 katta devam edebilir. Belki 2-3 yıl ofis piyasası üzerinde negatif bir etkisi olacak, ama işler büyüdükçe, ülkelerin büyümesi ile bir süre sonra bunlar da dolacak” değerlendirmesinde bulundu.
