Çağıner Group Anamur'da otel ve AVM yapacak!

KUZEY Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) için turizm sektörünün ayrı bir önemi var. Ülkenin ekonomisi halen büyük oranda bu sektöre dayanıyor. Ancak KKTC yeni yatırımlarla birlikte sağlık ve tarım sektöründe de adından söz ettirecek gibi görünüyor. DEIK Türk-KKTC İş Konseyi Başkanı Dimağ Çağıner, ülkenin önde gelen otellerinden Acapulco’nun bağlı olduğu Çağıner Şirketler Grubu’nun da İcra Kurulu Başkanı. Henüz 38 yaşında olan Çağıner, Ada’nm sadece ekonomisiyle değil siyasetiyle de yakından ilgili. Çağmer’le hem ailesinin işlerini hem de KKTC ekonomisi ve siyasetindeki son gelişmeleri konuştuk...

Haftanın üç günü Türkiye'de

Dimağ Çağıner, 38 yaşında. ODTÜ İşletme Bölümü mezunu olan Çağıner, iş hayatına aile şirketlerinde başlamış. DEİK Türk-KKTC İş Konseyi Başkanı olan Dimağ Çağıner, KKTC Seyahat Acenteleri Birliği’nde de Yönetim Kurulu Üyesi. DEİK'teki görevinden dolayı haftanın üç gününü İstanbul'da geçiriyor. KKTC'de Türkiye merkezli yatırımların artması gerektiğini belirten Çağıner, ülkede bir takım yapısal reformların gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtiyor: "KKTC'deki yatırımların çoğu Türkiye kaynaklı. Türkiye ile çok ciddi bir bağımız var. Türk yatırımcıların KKTC'de yatırım yaparken yaşayabilecekleri bürokratik sıkıntıları ortadan kaldırmamız lazım. Özellikle turizm yatırımcıları çok zorlanıyor. Bundan sonra gelecek yatırımlar büyük hacimli olacak. Bu yüzden bürokrasimizin bunu kaldırabilecek altyapıya sahip olması gerekiyor. Yeni bir master plana ihtiyaç var.”

Firmanız ne zaman kuruldu? Hangi alanlarda faaliyet gösteriyorsunuz?

Babam Ünal Çağıner 1978 yılında Ak-günler Turizm’i kurarak turizm sektörüne girmiş. 1981 yılında şu anda Acapulco Oteli’nin bulunduğu araziyi kiralamış. Önce restoran ve bungalov işleterek işe başlamış. Kazandıklarıyla Acapulco Ote-li’ni kurmuş. Etten peynire, sütten sebzeye otelimizin ihtiyacı olan gıda ürünlerini kendimiz üretiyoruz. Ada’nm en büyük üçüncü tarım firmasıyız. İçinde yem fabrikası da olan entegre bir tesisimiz var. Keçi sütü üretimine de başlıyoruz. Bunun için süt işleme fabrikamızı yeniliyoruz. Grubumuza ait altı gemi var. Bunlar Mersin ve Taşucu’ndan Magosa ve Gir-ne’ye yolculu tır taşımacılığı yapıyor. Ayrıca Mersin-Beyrut, Mersin-Lazkiye arasında da hizmet veriyor. Yine kendimize ait 100’ün üzerinde tırdan oluşan bir filomuz var. Bunlar da Türkiye ile KKTC arasında taşımacılık yapıyor.

Türkiye'de yatırımlarınız var mı?

Anamur denizyoluyla Girne’ye 45 dakika mesafede. Coğrafi konumu itibariyle çevresindeki şehirlerden de farklı. Bu haliyle Kıbrıs’ı çok andırıyor. O yüzden oraya yatırım yapmaya kararı verdik ve denize sıfır 150 dönümlük bir arazi satın aldık. Orada 5 ve 4 yıldızlı birer otel ile alışveriş merkezleri kuracağız. Anamur’u Gazipaşa Havalimanı’na bağlayacak tünellerin bitmesini bekliyoruz. Tünellerin inşaatı bittiğinde havalimanlarıyla Anamur arası 40 dakikaya inecek.

KKTC'ye ne kadar turist geliyor? Bu yılki beklentileriniz nasıl?

Yılda yaklaşık 1 milyon turist çekiyoruz. Bunun yaklaşık 700 bini Türkiye’den geliyor. Geçen yıl iyi bir sezon geçirdik. Türkiye’nin ve KKTC’nin vermiş olduğu turizm teşvikleri sayesinde Avrupa’nın 14 ülkesinden KKTC’ye carter uçuşlar gerçekleştirildi. Bu sayede Ada’ya ilk defa Slovenya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerden turist geldi. Carter seferlerle gelen turistlerin sayısı 200 bini geçti. Ancak bu yıl 2014’e göre biraz daha hareketsiz geçecek gibi görünüyor. Çünkü Avrupa pazarı küçüldü. Mısır turizmde  yeniden toparlanmaya başladı. Bu bizi olumsuz etkiliyor. Rusya turizmde büyük bir gelir kaynağı. Ancak ambargo nedeniyle bu ülkede carter uçuşlar için operasyon yapamıyoruz. Kazakistan’da da aynı sorunu yaşıyoruz.

Yeni otel yatırımları var mı?

KKTC’de satılabilir 19 bin yatak kapasitesi var. 2016’da 5 bine yakın yatak kapasitesi daha eklenecek. Atlas Global, Diler Holding, Zafer İnşaat ve Limak Holding’in yatırımı başladı. Acapulco Grubu olarak biz de dört yıldızlı bir otelin inşaatım sürdürüyoruz. Bafra’da iki ortakla birlikte inşa edeceğimiz Bafra Cyprium isimli bu otelimiz 400 odalı olacak. Daha sonra 600 odaya çıkaracağız. Bunlar 2016’da devreye girecek. Bir başka ortakla Magosa yakınlarında Long Beach ismiyle bir otel yatırımına daha başlıyoruz. Burası 375 odalı olacak ve 2018 yılında devreye girecek. Acapulco Girne, sağlık turizminden de pay almayı planlıyor.

Turizmi çeşitlendirmek amacıyla neler yapıyorsunuz?

Yakın Doğu Üniversitesi iki yıl önce çok büyük bir üniversite hastanesi açtı. Bununla birlikte sağlık turizmi başladı. Kongre turizmine yönelik son 10 yılda büyük yatırımlar yapıldı. Özellikle eylül-mayıs ayları arasında gerek Türkiye’den gerekse Avrupa’dan ciddi talep görüyoruz. Ancak bu tür turizm hareketlerinde direkt uçuşlara daha çok ihtiyaç var. Ambargo yüzünden bu konuda sıkıntı yaşıyoruz. Eko turizm alanında da gelişmeler var. Bazı köyler devlet tarafından yapılandırılarak eko turizme açıldı.

KKTC'de hangi alanlara yatırım yapılır?

Burada üretim maliyetleri yüksek. Dolayısıyla imalat sektöründe iç piyasanın taleplerini karşılayabilecek hafif sanayi yatırımları yapılabilir. Tarıma dayalı sanayi yatırımları olabilir. Zaten yeni turizm tesislerinin devreye girmesiyle birlikte iç pazarda tüketim artacak. Tarımla ilgili bugüne ka-darki dezavantajımız suydu. Anamur Dragon Çayı’ndan KKTC’ye su taşıyacak boru hattının önümüzdeki ay devreye girmesi planlanıyor. Bu hat yılda 70 milyon metreküplük bir hacme sahip olacak. Bunun yarısını içme suyu olarak, yarısını da tarımda sulama için kullanacağız. Şu anda gelecek olan suyla nasıl bir tarımsal ekonomi yaratabiliriz diye çalışmalar yapılıyor. Enginar gibi niş ürünlerin üretilmesi planlanıyor. Bu ürünler KKTC’de çevremizdeki ülkelerden daha erken yetişiyor. Bunları bir iki ay önceden pazara sunabileceğiz.

KKTC, üniversite eğitiminde önemli bir merkez haline geldi...

Kıbrıs’ta her ne kadar siyasi bir sorun yaşanıyor gibi görünse de istikrar ve barış var. Eğitim için en önemli konu huzur. Kıbrıs’taki üniversiteler uluslararası piyasada iyi bir yer edindi. Hatta Güney Kıbrıs’tan daha iyi bir noktadayız. 71 binin üzerinde öğrencimiz var. KKTC’de 300  bin civarında nüfus olduğu düşünülürse bu rakam hiç az değil. Afrika ve Ortadoğu ülkelerinden gelen öğrenci sayısında büyük artış var. Öğrenciler yılın en az 8-9 ayını burada geçiriyorlar. Yeni üniversitelerin açılmasıyla birlikte eğitim sektörü daha iyi bir ekonomi yaratacaktır. Bu, istihdamı da artıracaktır. Eğitim sektörü akademik personel istihdamı bakımından halkımızın yapısına da çok uygun.

Kıbrıs'ta kalıcı bir çözüm mümkün mü?

Kıbrıs hem Avrupa’da olması, hem de Ortadoğu’ya yakınlığından dolayı bölgenin merkezi olabilecek bir konuma sahip. Bu özelliğinden ötürü Dubai’nin yerini alabilir. Demiryolu hariç olarak baktığımızda Kıbrıs’ta böyle bir ekonomik fırsat var. Kıbrıs’ta tazminat sorunlarını konuşuyoruz. Oysa coğrafi konumundan dolayı elde edilecek katma değer bunun çok üzerinde. Ancak burada Türkiye’nin garantörlüğü bizim için çok önemli. Bundan taviz veremeyiz. Bunun yanında siyasi eşitliğe dayanmayacak herhangi bir anlaşmaya sırf ekonomik çıkarlar nedeniyle de imza atmamamız gerekir. Cumhurbaşkanlığı seçiminden yeni çıktık. 20f6 yılında çözüme gitme ihtimali yüksek görünüyor.

Para