Çevreci ve teknolojik AVM'ler gelecek!

Ekonomistsin yayma başladığı 1991'de Türkiye'de sadece bir abşveriş merkezi (AVM) vardı. Şimdi ise 57 ilde 348 AVM var. Yani gittikçe daha çok yaşamımıza giren bir sektörden söz ediyoruz. Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Başkanı Zafer Kurşun, yeni AVM'lerin daha küçük şehirlerde açılacağını, çevreci ve teknolojik özelliklerinin öne çıkacağını söylüyor. 

Ülkemizde perakende mağazacılık L980'li yılların sonuna kadar şehirlerin sınırlı sayıdaki alışveriş caddeleri vasıtasıyla gerçekleşmekteydi. 1988 yılında Ataköy Galleria ile birlikte ülkemizde modern alışveriş merkezlerine geçiş başladı. Son 25 yılda Türkiye'nin ekonomik ve sosyal hayatına damgasını vuran AVM yatırımları başlamış oldu. 

1990-2000 yılları arasında genelde 30-40 bin m2 kiralanabilir alana sahip AVM yatırımları yapıldı. Bu dönemde modern organize perakendeciliğin ilk adımları atıldı. Markalaşma, zincir mağazacılık. büyük mağazacılık bu dönemde açılan AVM'ler ile ülkemizin gündemine girdi. Ekonomimizin dışa açılmasıyla birlikte yabancı markaların Türkiye'de temsili ve satışına da bu dönemde başlandı. Açılan bu AVM'ler bünyelerinde bulundurdukları sinema, hızlı yeme alanları (food court), eğlence merkezi, buz pisti gibi sosyal donatıları, açık ve kapalı otopark alanları ile hızla birer bölgesel çekim merkezi haline geldiler. 

BÜYÜME SÜRECEK 

Özellikle 2005 yılı sonrasında AVM yatırımlan ivme kazanarak hem sayısal olarak hem de kiralanabilir alan büyüklüğü olarak arttı. Bu dönemde AVM yatırımlarının kiralanabilir alanları 4075 bin m2 aralığında ve bünyesinde restoranlar, cafeler, spor salonları, sinema salonları, tiyatro ve konser salonları, büyük alanlı tematik eğlence parkları ve çocuk eğlence alanları gibi sosyal donatıları ihtiva edecek şekilde yapıldığını görüyoruz. 

80 milyona yaklaşan genç bir nüfusa sahip, hem ekonomik olarak hem de demografik olarak hızla büyüyen ülkemizde halkımızın yaşam standartlarını yükseltme arzusu çok yüksek. Kişi başı milli gelir ve perakende harcama düzeyimizi Avrupa ve Amerika ülkeleri ile mukayese ettiğimizde daha kat edeceğimiz çok mesafe olduğu görülüyor. Buradan da perakende sektörünün önümüzdeki 10-20 yıllık dönemde de hızla büyümeye devam edeceğini ve yeni mağazalar açmaya ihtiyaç duyacaklarını görüyoruz. Büyük şehirlerin yanı sıra yeni AVM örneklerini büyük ilçelerde dahi görebileceğiz. Ülkemizdeki şehirlerin altyapılarının cadde mağazacılığının gelişmesine imkan sağlayamadığı bir gerçek. Bu ihtiyaca cevap vemek adına önümüzdeki yıllarda kaçınılmaz olarak AVM yatırımları yapılmaya devam edecektir. Yeni AVM yatırımlarının büyük şehirlerde de eski hızında olmasa da devam edeceğini. nüfusu 1 milyonun altındaki şehirlerde daha hızlı bir yaygınlaşmanın gerçekleşeceğini öngörüyoruz. 

TURİSTE İLGİ ARTACAK 

Perakende sektörümüz son 10-15 yılda büyük bir gelişim kaydederek mağazacılıkta çok önemli deneyimler kazandı. Elde edilen bu deneyimlerle artık perakendeciler eskisine göre daha büyük satış alanlarında, görselliği ve verimliliği ön planda tutan, toplu taşıma olanakları olan, ulaşımı kolay, otopark problemi olamayan, teknolojik altyapısı kuvvetli, ürün tedariki ve depolama konulan çözümlenmiş modern AVM'lerde faaliyetlerini sürdürmek istiyorlar. AVM yatırımcılarının perakendecilerin gelişen ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde AVM'leri tasarlamaları önem kazanacak. 

Dünyada ve ülkemizde tatile, alışverişe, yeme içmeye, eğlenceye, spora, sosyal ve kültürel faaliyetlere tüketiciler tarafında ayrılan zaman ve kaynak hızla anıyor ve artmaya da devam edecek. Bu nedenle AVM'lerin bu ihtiyaçlara cevap verecek şekilde kendilerini yapılandırmaları gerekecek. Yerli ve yabancı turistlere yönelik olarak AVM'lerle bütünleşik oteller, ziyaretçilerin boş zamanlarını çok daha keyifli geçirebilecekleri yeşil alanlarla bütünleştirilmiş açık hava restoranları, gelişmiş teknolojilerle farklı deneyimler yaşayabilecekleri sinema salonları veya eğlence parkları AVM'lerin artık zorunlu birer unsuru haline gelecek. 

AVM yatırımcısının ve perakendecinin mutluluğu ve başarısı, netice itibariyle tüketicinin memnuniyetinde, AVM'vi ziyaret sıklığında. AVM'de daha uzun süre zaman geçirmesinde yatıyor. Bu nedenle AVM yatırımcıları tüketicilerin gelişen ihtiyaçlarını ve beklentilerini çok iyi gözlemlemek ve yatırımlarını buna göre kanalize etmek, gerekiyorsa revize etmek durumundadırlar.

MODERN YAŞAMIN GEREKLERİ 

Benzer şekilde kültürel ve sanat ihtiyaçlarına cevap verecek tiyatro ve konser salonları, sergi alanları, konferans salonları, balo salonları, AVM'lerin en önemli unsurları haline gelecek. Özellikle çocuklu ailelerin keyifli ve güvenli bir deneyim yaşayabilecekleri eğitici ve eğlendirici tematik parklar giderek önem kazanacak. Sağlığa ve spora verilen önemin artmasıyla birlikte spor salonları, sağlık ve bakım merkezleri AVM'lerin olmazsa olmazları olacak. Sözün kısası, artık AVM'lerde modern yaşamın getirdiği tüm ihtiyaçlara cevap verecek unsurlar yer alacak. 

TATİL SÜRESİ ARTIYOR 

Dünyada tatile ve alışverişe ayrılan zaman ve kaynağın artması ve gelecek 15-20 yılda hızla artmaya devam edecek olması Türk perakendesi ve AVM'ler için önümüzdeki dönem en önemli fırsatlardan biridir. Tarihi, kültürü ve doğal güzellikleri yanında ülkemizin turistler açısından cazip bir alışveriş, gastronomi ve eğlence destinasyonu olduğu algısının oluşturulması önem kazanmaktadır. Bu meyanda tüm perakendecilerimizin ve AVM'lerin pazarlama faaliyetlerinde yabancı turisti de hedeflemeleri gereklidir. 

Önümüzdeki dönemde AVM'ler açısından sanal alışveriş dünyası önemli bir rakip olabilecektir. AVM'lerde bu açıdan sanal alışverişi de içine alacak şekilde teknolojik altyapı imkanları artırılacak. Hızla gelişen bu sektöre karşı en önemli üstünlüğü olan beş duyuya hitap etme avantajını AVM'lerin daha fazla ön plana çıkarması gerekecektir. Yukarıda belirttiğim yönleriyle AVM'lerin insana ve ürüne dokunma, mimari tasarımı ve görsellikleriyle göze, yeme içme alanları ile damağa ve buruna, kültürel faaliyetlerle göze ve kulağa hitap ederek sosyal alandaki önemlerini ve değerlerini muhafaza edeceğini düşünüyoruz. 

AVM BİNALARI BÜYÜYECEK 

Bundan böyle yapılacak tüm AVM'lerin çevreye çok daha duyarlı teknolojiler kullanan, yeşil alanlarla bütünleşmiş, temiz ve yenilenebilir enerjiler kullanan, enerji ihtiyacının bir bölümünü özellikle güneş enerjisi ile kendisi üreten, sürdürülebilirlikte öncü yeşil binalar olarak gerçekleştirilmesi gündemimizin en önde gelen konularından biri olacak. 

AVM'ler büyüklüklerine göre bin 500 ile 4 bin arası personel istihdam eden yatırımlar olarak Türkiye'nin genç nüfusuna önemli bir çalışma alanı sunuyorlar. Temizlik görevlisi, güvenlik görevlisi, teknisyen, garson, şef, mağaza yöneticisi gibi görevlerde çalışan çok farklı eğitim ve yaş gruplarından insanımıza iş olanağı sağlayan bu işletmelerimizin başarısı için bu konularda mesleki eğitime ağırlık verilmesi önem arz ediyor. Küçük AVM'lerin yerini alan 150 bin metrekare alana sahip AVM'lerin sayısı artacak. İçinde oteli de olan, yerleşim yeri bulunan, açık havası, tematik parkları, eğlence merkezlerini barındıran AVM'ler öne çıkacak. 

AVM yatırımcılarımız Türkiye'de yaptıkları yatırımlarla yabancı yatırımcıların hem ilgisini çekmiş hem de takdirini kazanmıştır. Bugün birçok AVM yatırımına yabancı fonlar ortak olmak istemektedirler. Türk AVM yatırımcılarının ve Türk müteahhitlerinin bu deneyimlerini ve imkanlarını önümüzdeki yıllarda yurtdışında yapacakları yatırımlarla uluslararası platforma da taşıyacaklarını öngörüyoruz. 

AVM'lerin geleceğinde neler var? 

-AVM'deki büyüme 20 yıl daha sürecek. 

-Çevreci, yeşil binalara eğilim artacak. 

-AVM'ler daha teknolojik hale gelecek. 

-Otel gibi konseptleri de içine alan karma projeler gelişecek. 

-Türk yatırımcılar bölgesel yatırıma soyunacak. 

Ekonomist