Dolar neden yükseliyor, yükseliş devam edecek mi?

Dün akşam Fed Başkanı Jerome Powell'ın Wall Street Journal (WSJ) webinarında yaptığı açıklamalar akşam saatlerinde doları hızla yükseltti. Dün yurtiçi piyasa kapanışında 7.40-7.42 aralığında seyreden dolar/TL açıklamalardan sonra bu sabah 7.55'in üzerine çıktı ve ardından 7.53'e çekildi.  Peki Powell ne dedi? Açıklamaları piyasaları neden sarstı, ABD tahvil faizini neden yükseltti? ABD tahvil getirileri TL'yi neden etkiliyor? Dolardaki yükseliş Türkiye'ye özel mi? Dolardaki yükselişin nedenlerini Habertürk Gazetesi'nden Selim Karahan derledi...

KUR NEDEN ANİ BİR ŞEKİLDE FIRLADI?

Dün akşam dolar/TL'de yaşanan ani sıçrama ABD 10 yıllık Hazine tahvili getirilerindeki ani yükselişe paralel bir şekilde gerçekleşti. Powell'ın açıklamalarının ardından yüzde 1.47 civarında olan getiri 1.56'ya kadar yükseldi. Sabit getirideki bu artış yatırımcının risk iştahında düşüşe yol açtı.

POWELL'IN AÇIKLAMALARI TAHVİL FAİZİNİ NEDEN YÜKSELTTİ?

Özellikle son 2 haftada 10 yıllık tahvil getirilerindeki dalgalanmalar piyasalarda zaman zaman büyük satışlara yol açtı. Dün akşam Fed Başkanı Powell'ın bu konuda bir politika değişimine işaret edebileceği beklentisi vardı. En önemli beklenti Fed'in varlık alımlarını uzun vadeli tahvillere yayması yönünde bir işaret verilmesiydi. 2011'de Operation Twist ismiyle bilinen benzer bir hamle gelmişti. Bu hamleyle Fed uzun vadelilerde alım yaparak kısa vadeli ve uzun vadeli tahvil getirilerini birbirlerine yaklaştırmıştı. Ancak Powell dün herhangi bir politika değişikliği sinyali vermedi. Bunun sonucu olarak 10 yıllık tahvil faizlerinde hızlı bir artış yaşandı.

NEDEN FED'İN POLİTİKASININ DEĞİŞMESİ BEKLENİYORDU?

ABD'de Başkan Joe Biden'ın 1.9 trilyon dolarlık yeni destek paketi ve beklenen normalleşme adımlarıyla enflasyonun yükselmesi bekleniyor. Koronavirüste en çok vaka ve ölümün yaşandığı ülke olan ABD'de Beyaz Saray mayıs sonuna kadar ülkedeki her yetişkini aşılayacak kadar aşıya sahip olunacağını söyledi. Yapılacak yardımlar ve birkaç ay içinde normale dönülecek olması harcamalarda büyük ihtimalle hızlı bir artışa yol açacak ve bu da fiyat artışlarını yani enflasyonu beraberinde getirecek. Bu sebeple Fed'in artan enflasyona göre aksiyon alması düşünülüyordu. Ancak Powell gelişmelerin belki gelecek yıl enflasyonda artışa sebep olacağını, fiyatlardaki yükselişin ise kalıcı olmayacağını belirtti. Yüzde 2'lik enflasyon hedefine ulaşmak için ise daha süre olduğunu sözlerine ekledi. Ocak 2021'de yıllık enflasyon yüzde 1.4 açıklandı.

ABD TAHVİL GETİRİLERİ KURU NEDEN ETKİLİYOR?

ABD tahvillerinin getirilerindeki yükselmesi getiri arayışıyla Türkiye'nin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelere paralarını park eden yatırımcıların bu ülkelerden çıkışına yol açıyor. Tabii bu davranışta tek başına tahvil faizi etkili değil. Herhangi bir salgın hastalık, politik gerginlik veya kriz olmadığı dönemlerde küresel yatırımcıların risk toleransı daha yüksek olur. Ancak içinde bulunduğumuz koşullar 'paranın' normalden daha ürkek olmasına neden oluyor. Dolayısıyla Türkiye gibi daha riskli görülen ülkelerin varlıklarından ani çıkışlar olabiliyor.

DOLARDAKİ YÜKSELİŞ TÜRKİYE'YE ÖZEL Mİ?

Hayır değil. Dünkü açıklamanın ardından doların 6 ana para birimi karşısındaki performansını gösteren dolar endeksi 3 ayın zirvesine yükseldi. Gelişmekte olan ülke para birimleri karşısında dolar halihazırda risk iştahındaki düşüşle yaklaşık 10 gündür yükselişteydi. Powell'ın açıklamasıyla bu yükseliş hızlandı. Aşağıdaki tabloda doların son 1 hafta, ay ve yılbaşından bu yana gelişmekte olan para birimleri karşısındaki performansları görülebilir.

Para birimi     Haftalık değişim (%)    Aylık değişim (%)    2021 değişim (%)
Güney Afrika Randı    1.49                         2.92                          4.17
Türk Lirası                   1.48                         6.83                         1.23
Meksika Pesosu          1.46                         5.38                         6.47
Brezilya Reali              1.01                         5.57                         9.17
Arjantin Pesosu           0.61                         2.81                         7.39

YURTİÇİNDEKİ GELİŞMELERİN KUR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ NE?

Yurtiçinde özellikle artan enflasyon TL 'yi baskılamaya devam ediyor. Son olarak şubat ayında yıllık enflasyonun beklentilerin üzerinde bir şekilde yüzde 15.61'e yükseldiği açıklandı. Enflasyonun mart ve nisan aylarında yukarı yönlü ivmesini koruması bekleniyor. Artan enflasyon Merkez Bankası'ndan yeni bir faiz artırımını gündeme getirdi. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu son olarak geçtiğimiz ay politika faizini yüzde 17'de sabit bırakmıştı. 18 Mart'taki toplantıdan ne çıkacağına dair ise henüz ağırlıklı bir görüş oluşmadı. Bu belirsizlik de doların yükselişine katkıda bulunuyor.

Dolarda şok gelişme! Bir buçuk ay sonra tekrar yükseldi!