Emekli promosyonunda güzellik yapan bol keseden dağıtan İş Bankası bir iyilik daha yaptı

Tamamen özelleştirilmiş ve piyasalaştırılmış olan petrol ve akaryakıt sektöründe 2005 yılından beri serbest fiyatlandırma sistemi uygulanıyor. Buna göre akaryakıt dağıtım şirketleri fiyat belirlemekte serbest. Akaryakıt ilk olarak rafineriden geçiyor ve rafineri fiyatına özel tüketim vergisi (ÖTV) ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) payı ekleniyor. Rafineriden çıkan yakıt dağıtıcıya gidiyor ve burada dağıtıcı depo satış fiyatını belirliyor. Depodan akaryakıtı alan bayi de pompa fiyatını oluşturuyor.

Kısaca bir benzin istasyonundan aldığınız yakıtta en az üç şirketin kârı, yüklü bir ÖTV ve piyasanın düzenlenmesinden sorumlu EPDK’nın payı bulunuyor. 

Elbette artışın tek sebebi döviz kuru değil. Detayları bu yazının kapsamını aşmakla beraber genel olarak ABD’nin Rusya’yı (ve Venezuela’yı da diyebiliriz) sıkıştırmak üzere 2013’ten bu yana baskıladığı petrol fiyatları artık baskılanamaz hale geldiği için petrol varil fiyatının beklenen olağan seviyesine yükselmesi de akaryakıt fiyatlarını etkiliyor.

2008 yılında 143 doları gören petrol fiyatlarının geçtiğimiz yıl 10 doların altına inip inmeyeceği tartışılıyordu. Geçtiğimiz günlerde 2014 yılından beri en yüksek seviyesini gören petrol fiyatı, yüksek döviz kuru ile de birleşince peşpeşe zamlar gelmeye başladı.

Özetle; Türkiye’de döviz arttığında, dünyada petrolün varil fiyatı yükseldiğinde, ÖTV yükseldiğinde veya patronlar kâr edemediğinde akaryakıt zamlanıyor.