Evi satalım mı, bağışlayalım mı?

OKURLARIMIZIN en çok merak ettiği konulardan biri de bu.. Özellikle belli yaşa gelenler, "çocuklar ileride miras paylaşımı ya da veraset vergisi sorunu yaşamasınlar" düşüncesiyle, bazı mallarını, ölmeden önce çocuklara vermek istiyorlar. 

Bu arada, "Aman Hocam, adımı yazmayın" diye tembih ederek "genç sevgilisine" daire veya dükkanlarından birini vermek istediğini, bağış mı yoksa satış mı yapsa daha uygun olacağını, soran erkek veya kadınlar da var.. 

EŞ VE ÇOCUĞA BAĞIŞ 

Gayrimenkulun, eş ve çocuğa bağışlanması olayında, bağışlanan kişi veya kişilerin, "veraset ve intikal vergisi beyannamesi" verip, vergi ödemesi gerekiyor. 

Sırasıyla açıklayalım. 

1. Bağışlanacak olan gayri menkuller, "emlak vergisine esas olan değerle" değerlenecek. (Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu, Md.lO/2-b). 

Bunun için de ilgili belediyeden bir yazı alınması gerekiyor. 

2. Bağış olayında, bağışlanan kişi başına "3.371 TL istisna" uygulanıyor (Md. 4/d). 

3. Tabloda da gördüğünüz gibi, bir şahsa ana, baba, eş ve çocuklarının yaptığı bağışlara, yüzde 50 indirimli tarife (yani 5, 7.5, 10, 12.5 ve 15 oranı) uygulanıyor. Vergiler de dilim esasına göre hesaplanıyor (Md. 16). 

Örneğin, çocuğa 500 bin TL'lik gayrimenkul bağışlanıyorsa, önce 3.371 TL istisna düşülür. 

Kalan 496.629 TL'nin 190 bin lirasının vergisi (°o 5'den 9.500 TL), sonra arta kalan 306.439 bin liranın vergisi (°o 7.5'den 22.983 TL), toplam 32.483 TL vergi tahakkuk ettirilir. Bu vergi de üç yılda, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında, toplam 6 taksitte ödenir (Md.19/1). 

SEVGİLİYE BAĞIŞ 

Sevgiliye bağışa, "vergi indirimi" yok. Aynı şekilde; kardeş, amca, dayı, teyze, hala ve diğer kişilere yapılan bağışlara da vergi indirimi yok. Sevgiliye bağışın, bir riski daha var. Bağışlayan kişi evli ise, karısının (karısı sevgilisine bağışlıyorsa kocasının) "mahfuz hissesi" yani "saklı payı" vardır. Eş, (olaydan haberi olursa) gayrimenkulun 1/4'U Üzerinde hak iddia edebilir. Çocuklar da kendi miras paylarının yansı üzerinde hak iddia edebilirler. 

TAPU HARCI 

Bağışlama yolu ile edinilen gayrimenkullerin, tapusunun alınması sırasında binde 68.31 yani yaklaşık yüzde 7 oranında "tapu harcı" ödenmesi gerekiyor (1 Iarçlar Kanunu Md.57 ve 4 Sayılı Tarife 1/4). Satış işlemlerinde ise, satıcı yüzde 2, alıcı yüzde 2 olmak üzere, "toplam yüzde 4" tapu harcı ödenir (4 Sayılı Tarife, 1/20-a). 

HANGİSİ AVANTAJLI 

Bağışlama olayında, gayrimenkulun değerine göre, yüzde 12'den başlayan vergi ve harç var. 

Satışta ise 2 + 2 - yüzde 4 tapu hara var. "Nereden buldun?" sorgulamasının olmadığını da (kamu görevlileri vd hariç) göz önüne alarak, kararı siz verin. 

Şükrü Kızılot/ Hürriyet Gazetesi