Faizlerdeki indirim konut sektörünü nasıl etkiledi?
Geçtiğimiz haftalarda kamu bankaları tarafından uygulanan faiz indirimi kararı ile konut sektöründe hareketlilik beklendi. Peki, faiz indirimi kararı konut sektörünü nasıl etkiledi?
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın 21 Ekim’de politika faizini 200 baz puan düşürerek yüzde 16’ya indirmes sonrasında kamu bankaları da 25 Ekim’de konut kredisi faizlerini indirdi. Amerika'nın Sesi'nde yer alan habere göre; Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank konut kredilerinde 1 milyon liranın altındaki tutarlarda yüzde 1,29, 1 milyon liranın üzerindeki tutarlarda ise yüzde 1,34 faiz oranları uyguladı. Ancak müteahhitler ve emlak danışmanları bu indirimin konut satışlarını yükseltmek için yeterli olmadığı kanaatinde.
“Faizlerin yüzde 1’in altına inmesini bekliyoruz”
Müteahhitler Federasyonu (MÜFED) Başkanı ve İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Kahraman, konut sektörü olarak faiz indirimini olumlu bulduklarını ancak piyasada ciddi bir hareketlilik yaşanması için konut kredisinde aylık faiz oranlarının yüzde 1’in altına inmesi gerektiğini dile getirerek şunları söyledi: “İnşaat maliyetlerinin aşırı artmasından kaynaklı fiyatlar çok arttı. Vatandaşın konut edinmesi çok zorlaştı. Bu nedenle konut kredilerinin özellikle devlet bankaları tarafından yüzde 1'in altına inmesini bekliyoruz. En azından ilk evlenenlere, ilk defa konut sahibi olacak olanlarla başlayıp bu süreç devam edebilir.”
Konut inşaatı azaldı
İnşaat maliyetlerindeki yükseliş sebebiyle konut inşaatının da azaldığını anımsatan Kahraman, kredi faizlerinde yeni bir indirime yapılmasının hem vatandaşların ev sahibi olabilmesi hem de yeni konut üretimi bakımından teşvik edici olacağını dile getirdi: “Malzeme fiyatlarındaki aşırı artışlardan dolayı sektörde faaliyet gösteren müteahhitlerimiz konut, proje üretemiyor veya üretmekten imtina ediyor. Neden? Çünkü maliyetini hesaplayamıyor ve maliyetinizi hesaplayamadığınız noktada satışta da tereddütlere düşüyorsunuz. Dolayısıyla böyle bir destekle, faiz indirimiyle önümüzdeki dönemde projelerin de daha hızlı ve daha çabuk bir şekilde kazandırılacağı kanaatindeyim.”
“Psikolojik eşik yüzde 0,99”
Buca Müteahhitler Derneği Başkanı Ferhat Özmen de kamu bankalarının konut kredilerindeki faiz indiriminin piyasaya etkisi olmadığını dile getirdi. Devlet bankalarının şu an uyguladığı yüzde 1,29’luk faizin çok düşük bir faiz olmadığını söyleyen Özmen, bu zamanda bazı özel bankaların ise faiz artırımına gittiğini dile getirdi.
Özmen, “Bizim bir psikolojik eşiğimiz var. O da yüzde 1 bile değil, 0,99. 0,99 olunca insanlar kendisini daha iyi hissediyor sanki. Yani 'faiz gerçekten iyi, alalım' o zaman deniyor. Şimdi 1'in üstü olunca o psikolojik eşiği sanki aşıyor, çok faydası olmuyor” şeklinde konuştu.
Konut fiyatlarının zaten çok arttığını söyleyen Özmen kamu bankalarının faiz indirimi sebebiyle fiyatlarda ekstra bir artış olmadığını da belirtti: “Geçen sene faizler aşırı düşmüştü, 0,65’lere kadar. O zaman konut fiyatlarına yansımıştı. Çünkü müteahhit zaten satamamıştı. Satamadığı için indirmişti, faiz indiriminden dolayı ciddi bir talep oldu. O talep de fiyatlara yansıdı. Ama şu anda öyle bir şey görmüyoruz.”
Konut inşaatında bir azalma olduğunu belirten Özmen, bunun hem kiralara hem de konut satış rakamlarını da etkilediğini belirtti: “Sektörde gerçekten sıkıntılı bir süreç yaşanıyor. Çünkü inşaat yapmak, teklif vermek, adım atmak şu anda mümkün değil. Neden mümkün değil? Bilmiyorsunuz bu işin nereye gideceğini. Fiyat istikrarının mutlaka bir şekilde sağlanması lazım. Öbür türlü bizim bir hareket yapma şansımız yok. Beklemedeyiz.”
“İnsanlar dolarını bozup daire aldı”
Sıfır konut üretiminde azalma yaşansa da ikinci el konut piyasasında bir hareketlilik bulunuyor. Ancak emlak danışmanı Mehmet Salih Kızılboğa’ya göre bu hareketliliğin nedeni kamu bankalarının kredi faizlerini düşürmesi değil: “Şu an piyasada bir yoğunluk var. Tapularda bir yoğunluk var. Şu an herkes nakitle alıyor, krediyle almıyor. Doların yükselmesiyle insanlar dolarını bozup daire aldı. Konut faizlerinin düşmesi piyasayı etkilemedi açıkçası. Avantajlı bir yanı yok. Avantajlı olabilmesi için 1'lerin altına düşmesi gerekiyor ki o zaman insanlar faydalanabiliyorlar.”
Piyasada zaten sıfır konut olmadığını söyleyen Kızılboğa, ikinci el konutların fiyatlarının da aşırı derecede yükseldiğini belirtti. Kızılbağa, kiralık daire bulma sıkıntısının insanları ev almaya zorladığını ancak konut fiyatlarındaki artışın da vatandaşı zorladığını ifade etti. Yüksek fiyatlı evlerin satışında bir durgunluk olduğunu belirten Kızılboğa, “Ucuz daire arıyor herkes” diye konuştu.
“Satışların yüzde 90’ı peşin parayla”
Bir başka gayrimenkul danışmanı Ümit Sevinç de şu anda satılan evlerin yüzde 90’ının peşin parayla alındığını söyleyerek kredi çekenlerin de çok az miktarda kredi çektiğini belirtti. Daha çok dar gelirli kesimin krediye ihtiyaç duyduğunu dile getiren Sevinç, “Faizler çok yüksek olduğundan, dar gelirli şu anda kredi çekemiyor. Toplumun büyük bir kısmı kredi kullanmıyor. Bekliyor daha çok düşerse diye. Orta gelirli kısmının kredi kullanabilmesi için faizlerin düşürülmesi gerekiyor. Bu düşmediği sürece bizim satışlarda da sıkıntı olacak. Yani şimdi kriz var diyor herkes ama gayrimenkul fiyatları da düşmüyor,” ifadesini kullandı.
