Gayrimenkul sektörü 2020'yi nasıl tamamladı?
‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2020-4. Çeyrek Raporu yayınlandı. Rapordaki verilere göre, 2020'de toplam1 milyon 499 bin 316 konut satışı yapıldı.
“Türkiye'nin Gayrimenkul Platformu” GYODER, gayrimenkul sektörüne nabız tutan ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2020-4. Çeyrek raporu yayınlandı. Temel ekonomik verilerin yanı sıra ‘Konut’, ‘Krediler’, ‘GYO-Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’, ‘GYF-Gayrimenkul Yatırım Fonu’, ‘Ofis’, ‘AVM’, ‘Lojistik’ ve ‘Turizm’ gibi gayrimenkulün tüm alt segmentlerini kapsayan raporun; gayrimenkul yatırım ortaklıklarının finansal değerlendirmeleri ile ilgili verileri, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Kamuyu Aydınlatma Platformu’nun (KAP) katkılarıyla zenginleştirildi. GYO’ların BIST GYO Endeks Performansı, halka açıklık oranları, piyasa ve portföy değerleri, yatırımcı sayıları, özkaynak, sermaye gelişimleri, aktif karlılıkları gibi birçok verinin eklendiği rapora, 2020 yılı ikinci çeyrek itibarıyla GYF ile ilgili güncel veriler de dahil edildi.
Talebin üçüncü çeyreğe çekilmesi dördüncü çeyrek satışlarını etkiledi
Sektörün geleceğine dair tahminlerin d aktarıldığı ‘GYODER Gösterge’ 2020-4. Çeyrek Raporu’na göre, 2020 yılı dördüncü çeyrek konut satışları, verilerin açıklanmasından bu yana çeyreklik bazda en yüksek seviyeye ulaşan üçüncü çeyrek konut satışlarından da etkilendi. Dördüncü çeyrek konut satışları, talebin üçüncü çeyreğe çekilmesinin de etkisiyle bir önceki çeyreğe göre yaklaşık yüzde 37 oranında bir azalma göstererek 338 bin 38 adet oldu. Bununla birlikte, yıl genelinde toplam konut satış sayısı 1 milyon 499 bin 316’a ulaştı ve veri setindeki yıllık bazda en yüksek konut satışı gerçekleşti. İlk satışlarda ise 469 bin 740 adet ile veri setindeki yıllık bazda en düşük ilk satış sayısı gözlemlendi.
2020 yılı dördüncü çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre, ilk satışlarda yüzde 36,7, ikinci el satışlarda yüzde 26,3 oranında gerileme yaşandı. İpotekli satışlar konut kredisi faiz oranlarındaki artış ile birlikte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55,3 oranında düşüş kaydederek 64 bin 647 adet oldu. Konut fiyatlarında en yüksek artış oranları kasım ayında görüldü. Konut fiyat endeksinin yıllık değişimi yüzde 29,97, yeni konut fiyat endeksinin yıllık değişimi yüzde 31,14 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan satışlarda ise bir önceki döneme göre yüzde 8 oranında artış görüldü. Dördüncü çeyrekte yabancılara 14 bin 647 adet konut satışı gerçekleştirildi. Yabancılara yapılan satışların toplam satışlar içerisindeki oranında da artış devam etti ve yüzde 4,3 olarak gerçekleşti. Dördüncü çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırada yüzde 49,2 pay ile İstanbul, ikinci sırada yüzde 17,8 pay ile Antalya yer aldı.
Aralık ayı sonunda konut kredisi hacmi 278,3 milyar TL’ye ulaştı
2020 yılı eylül ayında başlayan konut kredisi faiz oranlarındaki artış trendi, 2020 yılı Aralık ayı sonuna kadar devam etti. 2020 yılı eylül ayı başında artış trendine giren ve yüzde 1,08 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi hacmi aralık ayı sonunda 278,3 milyar TL seviyesine ulaştı. Kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı 2019 Aralık ayında yüzde 56,5 seviyesindeyken, 2020 Aralık ayında yüzde 63’e yükseldi. Aynı dönemde yerli özel bankaların payı yüzde 21,58’den yüzde 16,70’e, yabancı mevduat bankalarının payı ise yüzde 15,24’ten yüzde 11,21’e düştü.
GYO Endeksi 2020 yılında yüzde 60 getiri sağladı
2020 yılında BIST 100 Endeksi yüzde 29’luk artışla 1.144 puandan 1.476 puana yükselirken GYO Endeksi bir önceki yılın aralık sonuna göre yüzde 60 getiri elde ederek 405 puandan 647 puana yükseldi ve seneyi rekor bir büyümeyle kapattı. Son iki yıllık getirilere bakıldığında ise GYO endeksinde yüzde 106’lık bir büyüme yaşandı. GYO’ların piyasa değeri 58 milyar TL’ye ulaştı. Son çeyrek verileriyle 2020 yılı kurumsal yatırımcı oranı yüzde 47,29, yabancı yatırımcı oranı ise yüzde 13,91 oldu. 2020 yılı verileri, son 3 yıldır 33 adette sabitlenen GYO’ların sayısının 2021 yılı içerisinde artabilmesi için de pozitif bir işaret olarak değerlendirilebilir. 2021 yılında hastane, altyapı, veri merkezi gibi spesifik alanlarda yeni GYO’ların kurulup halka arz olması sektöre daha da derinlik kazandıracaktır.
GYF’lerin pazar büyüklüğü 11,7 milyar TL seviyesine ulaştı
Türkiye’de alternatif yatırım fonu pazar büyüklüğü 31 Aralık 2020 sonu itibarıyla 11,7 milyar TL seviyesine ulaştı. İhraç dönemi devam eden ve ilk defa yatırım almış fonlar dahil olmak üzere toplam 47 gayrimenkul yatırım fonu yatırım aldı. Gayrimenkul Yatırım Fonu büyüklüğü bir önceki çeyrek döneme göre yüzde 20 artış göstererek, 8,5 milyar TL seviyesine ulaştı.
Ofis pazarı pandemi etkisiyle değişiyor
Küresel salgın nedeniyle iş dünyası değiştikçe ofis pazarının geleceği de değişiyor. Bu değişiminin yanı sıra, 2021 ekonomisinde beklenen kısmi toparlanma doğrultusunda ofis pazarının, çalışma alanlarının yükselen yönlerine paralel olarak toparlanmaya başlayacağı öngörülüyor. 2020 yılının sonunda İstanbul ofis pazarında genel arz 6,46 milyon metrekare olarak aynı seviyede kaldı. Öte yandan sağlıklı çalışma alanlarına yönelik nitelikli ve modern altyapılı bina çözümlerinin gerekliliği doğrultusunda arzın yeniden sınıflandırılması bekleniyor. Dördüncü çeyrekte kaydedilen kiralama işlemleri yaklaşık 89 bin 514 metrekare olarak gerçekleşirken, 2020 yılında kiralama işlemleri toplamda 329 bin metrekare oldu. Dördüncü çeyrekte kaydedilen işlem hacmi bir önceki çeyreğe kıyasla, benzer seviyede kaydedildi, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 12 düşüş gösterdi. 2020 yılında kiralama işlemlerinin yüzde 55’i yılın ikinci yarısında gerçekleşti. 2020 yılının sonunda boşluk oranı genel olarak az bir oranda düşüşle yüzde 22,7 olarak kaydedildi.
Türkiye’de mevcut alışveriş merkezi arzı 13,6 milyon metrekare seviyesinde
2020 yıl sonu itibarıyla Türkiye’deki mevcut alışveriş merkezi arzı, 447 alışveriş merkezinde 13,6 milyon metrekare seviyesine geldi. İstanbul yüzde 37’lik pay ile mevcut arzın çoğunluğuna ev sahipliği yapıyor. Organize perakende yoğunluğuna bakıldığında ise ülke genelinde 1000 kişi başına 163 metrekare kiralanabilir alan olduğu görülüyor. İstanbul 328 metrekare perakende yoğunluğu ile ülke genelinin iki katı yoğunluğa sahip görünürken, Ankara 300 metrekarenin üzerinde seviyede perakende yoğunluğu ile ikinci sırada geliyor.
Dördüncü çeyrekte yabancı turist ziyareti azaldı
2019 yılının dördüncü çeyreğinde Türkiye’ye gelen toplam yabancı ziyaretçi sayısı yaklaşık 42,9 milyon olurken, 2020 yılının dördüncü çeyreğinde bu rakamın 12,1 milyona gerilediği görüldü. Yabancı turistin yüzde 38’i İstanbul’a, yüzde 26.4’ü Antalya’ya, yüzde 5.5’i Muğla’ya geldi. Bu üç ili yüzde 2,9 ve yüzde 1,9’luk paylar ile Ankara ve İzmir izledi. 2020’de gelen turist sayıları 2019 yılının dördüncü çeyreği ile karşılaştırıldığında yüzde 72 oranında bir düşüş yaşandığı görüldü. Tüm ülkelerin salgına karşı aldıkları sınır önlemleri ve turistlerin salgına karşı gösterdiği reaksiyonlar ise bu düşüşün ana sebepleri oldu. İşletme Belgeli ve Yatırım Belgeli tesis sayıları incelendiğinde Türkiye genelinde toplam 487 bin oda kapasitesi ile 4 bin 213 işletme belgeli, 77 bin oda kapasitesi ile 648 yatırım belgeli konaklama tesisi olduğu görüldü. İşletme belgeli tesislerde ilk sırada yer alan Antalya’yı (806 tesis 215 bin oda kapasitesi), İstanbul (644 tesis 64 bin oda) ve Muğla (411 tesis 51 bin oda) izledi. Yatırım belgeli tesisler göz önünde bulundurulduğunda yakın gelecekte mevcut otel arzına dahil olacak 648 tesis içinde en büyük payı 96 tesis ve 21 bin oda kapasitesi ile Antalya aldı. İkinci sırada 89 tesis ve 10 bin oda kapasitesi ile İstanbul, 72 tesis ve 8 bin oda kapasitesi ile Muğla yer aldı.
