Gelişen ekonomilerde yükselen dolar kabusu! Güçlü dolar ekonomileri nasıl etkiliyor?
Tahvil faizlerindeki artıştan destek alan Amerikan Doları, gelişen ekonomilerdeki yerel para birimlerinin baskılanmasına sebep oluyor. Peki ekonomiler dolar rallisinden nasıl etkileniyor? İşte ayrıntılar...
Küresel piyasalarda dolar tekrar tırmanışa geçti. Wall Street Journal’ın aktardığına göre, enflasyonla mücadele eden dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları dolar rallisi tarafından tehdit altında bulunuyor.
Doların küresel piyasa değerini ölçen endekslerden biri olan WSJ Dolar Endeksi pazartesi günü bu senenin en yüksek seviyesini gördü ve Temmuz ortasından bu yana yaptığı ralliyi yüzde 6,6 artışa çıkardı.
Endeks geçtiğimiz hafta, geçen senenin sonbaharından bu yana en iyi çeyreğini geçirdi. Bazı gelişmekte olan para birimleri ise bu artıştan oldukça sert etkilendi. Dolar, Şili Pezosu karşısında yüzde 11, Macar Forinti karşısında yüzde 8 değerlendi.
Borsagundemcom’un derlediği bilgilere göre; ABD Hazinesi tahvil getirilerinindeki artış, dolardaki rallinin en temel nedenlerinden. Tahvil piyasasının gösterge endeksi şeklinde bilinen 10 yıllık ABD Hazinesi tahvil getirileri salı günü itibarıyla yüzde 4,745 ile 15 Ağustos 2007 tarihinden bu güne en yüksek seviyesini gördü.
Büyük çaptaki herhangi bir döviz döngüsü kendi kazananlarını ve kaybedenlerini de yaratıyor. ABD’de güçlü dolar siyasi olarak popülerdir ve tüketicilerin büyük bir bölümü için de olumlu bir gelişme olarak belirtiliyor. Zira güçlü dolar enflasyonun düşmesine sebep olur ve ihracat fiyatlarını yüksek tutar, ABD’den yurtdışına yapılan seyahatleri de daha da ucuzlaştırır.
FABD sınırları dışına çıkıldığında farklı bir tablo görülüyr. Güçlü dolar özellikle de gelişmekte olan ülkelerce hoş karşılanmıyor. Pek çok bu tablo finansal stres risklerinin de artmasına neden oluyor. Yüksek faiz oranları, güçlü Amerikan doları ve artan petrol fiyatları birleşimi dünyanın geri kalanı için düşük büyüme ve finansal zayıflık anlamına geliyor.
Apple gibi büyük denizaşırı işletmelere sahip olan ABD şirketleri de dolardaki artıştan negatif etkilenir. Şirketlerin denizaşırı ülkelerden elde ettiği gelirlerinin dolar cinsinden değeri düşer, ürettikleri mallar yerel para birimlerinde daha pahalı duruma geldiğinden satışlar geriler.
WSJ haberinde ING Döviz Stratejisi Başkanı Chris Turner dolar rallisine ilişkin "Güçlü doların kabul edilebilecek seviyeleri aşıyor. Bir sorun haline gelmeye başlıyor" açıklamasında bulundu.
EKONOMİLER DOLARDAKİ YÜKSELİŞTEN NASIL ETKİLENİR?
Küresel ticaret ve finans alanında en yaygın şekilde kullanılan dolarda yaşanan fiyat hareketleri ABD’nin çok dışında etkilere neden oluyor. Petrol ya da buğday gibi emtialar genellikle dolar cinsinden fiyatlandırılıyor. Dünyanın dört bir yanında hükümetler, şirketler ve hane halkları dolar cinsinden trilyonlarca dolar tutarında kredi kullanıyor. Dolar değerlendiğinde, ABD dışındakilerin ithalat yapması ya da borçlarını geri ödemesi de pahalılaşıyor.
Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) eski baş ekonomisti Maurice Obstfeld, konuya ilişkin "Piyasalar sürekli olarak daha zayıf bir dolarla ilişkilendirilen tozpembe senaryoları fiyatlamaya çalıştı ve gerçeğin o kadar da pembe olmadığına şaşırmaya devam ediyorlar" değerlendirmesinde bulundu ve güçlü doların gelişen piyasalar ve küresel ticaret için olumsuz bir gelişme olacağını vurguladı.
Şu ana kadar, dolardan kaynaklanan hasar geçtiğimiz seneye göre daha az geniş çaplı oldu. Geçtiğimiz sene dolar rallisi, gelişen piyasalar varlıklarında tarihi bir satış dalgasına neden olmuştu ve Sri Lanka ile Gana gibi ülkeler topyekûn bir ekonomik krize sürüklenmişti.
Son aylarda ise Latin Amerika ve Doğu Avrupa’daki para birimleri, yaşanan dolar rallisinden sert etkilendi. 2021 yılında para politikasını sıkılaştırmak konusunda erken davranmasıyla övgü toplayan Brezilya, Polonya ve Macaristan'daki merkez bankaları, FED ve diğer gelişmiş piyasa merkez bankalarının çok önünde politika faizlerinde düşüşe gitti.
Şimdiyse para birimleri üzerinde daha fazla baskıya engel olmak amacıyla, faiz indirimi planlarını duraklatma ya da yavaşlatma baskısı altındalar.
Gelişmekte olan piyasalarda güçlü doların etkileri de geniş çapta hissediliyor. Geçtiğimiz sene Obstfeld tarafından ortaklaşa yazılan bir makale, dolardaki keskin artışın oluşturacağı şokun daha az gelişmiş ekonomilerde yıllarca süren düşük ekonomik performanslara nasıl neden olacağını ortaya koydu. Makaleye göre bu ülkelerdeki tüketim, ekonomik çıktı, yatırım ve hükümet harcamaları gibi pek çok kalem yerel para birimiyle beraber baskı altına giriyor.
Obstfeld, konuyu "Bu çifte bir kriz. Hem büyüme hedefinizden uzaklaşıyorsunuz hem de enflasyon hedefinizi kaçırıyorsunuz" diyerek değerlendirdi.
Bazı küresel merkez bankaları bu süreçte para birimlerini desteklemek amacıyla döviz stoklarından faydalanıyor. Diğerleri ise, ikna taktikleri üzerinden bu yönü tercih etmeyi açıkça bir tehdit unsuru şeklinde kullanıyor.
Japonya Maliye Bakanı Shunichi Suzuki cuma günü gerçekleştirdiği bir açıklamasında, Japon Yeni’ndeki 150 dolara yakın keskin düşüşlere karşı harekete geçme sözü verdi ve bu hamlenin Japonya Merkez Bankası’nın son 24 senedir piyasa teşviği için yen satın almak amacıyla ilk defa piyasaya müdahale etmesi anlamına geldiği belirtildi.
Shunichi Suzuki, söz konusu açıklamasında "Hiçbir seçeneği dışlamadan aşırı hareketlere karşı uygun önlemleri alacağız. Güçlü bir aciliyet duygumuz var" ifadelerine yer verdi.
DOLAR BU SENE ZAYIFLAYACAK
Hem İsviçre hem de Güney Kore, para birimlerine, franka ve wonuna destek olmak amacıyla döviz rezervlerini sattı. Analistler, Çin'in de Eylül'de 16 senenin seviyesine gerileyen yuanı devlet bankalarının dolar satmasını sağlayarak desteklemeye yardımcı olduğunu düşünüyor.
Yatırımcılar, FED’in 1980'li yıllardan bu güne en agresif faiz artışı kampanyasını sona erdireceği beklentisiyle bu sene doların zayıflayacağını tahmin ediyor. Ayrıca, 2022'nin ilk yarısında İngiliz Sterlini ve euro gibi para birimleri, 2022'nin en acımasız düşüşlerinden toparlanma gösterdi.
Varlık yönetimi firması Pictet’nin Baş Stratejisti Luca Paolini, ABD büyümesinin 2024 yılında dünyanın geri kalanıyla aynı doğrultuda düşebileceğini dile getirdi ve şu anki dolar rallisinin gelecek sene görülecek önemli bir düşüşten önceki son artış olduğunun altını çizdi.
Dolar yatırımı yapanlar, dolar alıp satmak isteyenler dikkat! 5 Ekim Perşembe dolar ne kadar oldu?
TOKİ'den 619 bin 630 liraya 2+1 konut fırsatı! Ekim 2023 başvuruları 5 gün sonra başlıyor!
Sorumluluk Reddi Beyanı: Emlakkulisi.com.tr’de yer alan haberler ve makaleler yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir. Emlakkulisi.com.tr herhangi bir emtia veya dijital varlığın satın alınmasını veya satılmasını önermez. Emlakkulisi.com.tr bir yatırım danışmanı değildir. Bu nedenle Emlakkulisi.com.tr'de yer alan haber ve makalelerin editörleri yatırım kararlarınızdan sorumlu tutulamaz. Okuyucular, haberlerdeki emtia, şirket, varlık veya hizmetler ile ilgili herhangi bir işlem yapmadan önce kendi araştırmalarını yapmalıdır.
